1963 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 148

114

H. M. KUITERT

wikkelend, ordelijk, toegankelijk voor de met rede begaafde mens. Dat hangt ermee samen dat voor Plato God en harmonie bij elkaar horen: God is harmonie, beter nog: harmonische ontwikkeling. Het woord God is in de platonische godsdienstfilosofie — ondanks de vergeestelijking die het ondergaat — een bijvoegelijk naamwoord gebleven, een predikaat dat aan het meest indrukwekkende aspekt van de werkelijkheid wordt toegekend ^). Weliswaar komen wij deze ideale, harmonieuze, goddelijke wereld niet zomaar tegen in de konkrete werkelijkheid. De zienlijke wereld is, door welke oorzaken ook, slechts een gebrekkige reprise van de ware wereld. Wij kennen immers disharmonie en wanverhoudingen waarop de mensehjke geest geen vat kan krijgen — Plato noemt dat het kwaad en als geen ander heeft het probleem van het kwaad hem bezig gehouden. Maar hoe gebrekkig ook, onze konkrete wereld is toch niet zonder sporen van de ideale wereld. Theologischer uitgedrukt: de natuur is weliswaar niet God zelf (zoals Spinoza later zal zeggen; het probleem van het kwaad is dan opgelost), maar toch wel zoiets als „de jongste zoon van God" (Philo; „Gods dochter", zoals Vondel kan zeggen), in ieder geval niet zonder sporen van het goddelijke. Daarover is de Grieks-füosofische traditie vóór Plato het reeds eens, en na Plato zal het duizendvoudig herhaald worden: alles is vol van het goddelijke, als de mens maar een „schouwend oog" heeft dat in staat is de sporen van God in de kosmos op te merken 9). Dat is dan ook de reden waarom de Grieks-filosofische traditie van „kosmos" spreekt. Dit begrip staat voor de „versierde", harmonische wereld en vormt het tegenbegrip van de chaos. In de kosmos heerst orde, harmonie en deze harmonie is het stempel van het goddelijke dat de kosmos als het ware is ingedrukt — haar goddelijk aspekt. Het zou ons te ver voeren om nu te beschrijven hoe de christelijke theologen zich blijkbaar op hun gemak gevoeld hebben (konden ze trouwens anders ?) in het klimaat van deze godsdienstfilosofie. We vinden daarvan allerwege de sporen (en soms meer dan dat) terug. Ik noem alleen twee dingen die ons hier van pas komen: het begrip kosmos, en de gedachte van de harmonie als het goddelijke aspekt van de werkelijkheid. Schepping is realisering van de ideële, ideale wereld in de tijd. Daarom slechts een afdruk van het ware zijn, maar niet zonder verwijzingen naar het goddelijke voor ieder die de moeite neemt om de schepping te onderzoeken op haar goddelijke aspekten. Er steekt iets goddelijks in de konkrete werkelijkheid, n.l. voorzover

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen