1964 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 25

OVERDRACHT

9

het ongekende aftast, tot leven roept, aan het licht brengt. Voor de kunstenaar luistert de taal zelf: „het beste woord dat ik kan geven is een luisterapparaat voor een geweldige stilte" (Andreus) Gevoels- en gedachte inhouden, die hij van tevoren niet wist, krijgen hun vorm in de taal. De kunstenaar bewijst zijn grote dienst aan de gemeenschap door het nieuwe openbaar te maken op een wijze die voor de gemoedsrust van de burger acceptabel is, zo zelfs dat het leven er dragelijker door wordt. Roland Holst: „de kunstenaar voert nieuwe wingewesten toe aan troon en volk". In de (overdrachts)neurose draagt de mens een oud gedrags- en belevingspatroon over op een nieuwe, eventueel als dreigend ervaren situatie, om deze niet onder ogen behoeven te zien uit angst voor de dreiging; tegelijkertijd wordt hij gedwongen het verleden te herhalen. In de neurose is de dialoog met de tijd onvruchtbaar geworden, omdat de relatie met het verleden rudimentair gebleven is. Het verleden als vertrouwde achtergrond en als inspirerend klimaat is verstard. Oude gedragspatronen overheersen het contact, nieuwe ervaringen worden in de kiem gesmoord door een starre gewoonte i), een herhalingsdwang. Bij frusterende situaties in het vroege verleden heeft de mens de boot gemist in de stroom van een expressiemedium naar een onzekere toekomst. Wat een drang tot expressie in zich had, bleef als een slak in het verleden liggen en een ontwijkende eliminerende gewoontevorming kwam er voor in de plaats. De neuroselijder is in een vicieuze cirkel opgesloten, enerzijds is er vaak een grote sensiviteit voor het nieuwe, anderzijds een onvermogen het nieuwe te accepteren, laat staan te verwerken. Hij verweert zich met de overdracht van het oude. We kunnen tegenover de onvruchtbaarheid van de neurotische zijnswijze de creativiteit stellen en de creativiteit zien als een overwinning op de neurose. Dit heeft het voordeel dat een bepaald aspect van de neurose markanter naar voren komt, echter het gevaar is niet denkbeeldig dat de neurose dan ^) De gewoontevorming, zonder welke het bestaan van de mens onmogelijk zou zijn, schept een zeker evenwicht, een zekere orde, doordat zij vereenvoudigt en elimineert; de gewoonte heeft echter de verstarringsmogelijkheid in zich, waardoor een schijnbare orde ontstaan kan. Deze orde kan een explosieve orde zijn, wanneer oude gewoonten dienen om een nieuwe situatie te camoufleren, wanneer oude gedrags- en belevingspatronen nieuwe mogelijkheden uitschakelen (zie Linschoten).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen