De Vrije Universiteit in oorlogstijd - pagina 131

PROF DR J. F KOKSMA 119

pleit hier en daar een organisatievorm, die in menig opzicht de

onze nadert. Men zie echter nooit over het hoofd, dat de eenheid

der Vrije Universiteit niet, zelfs niet in de eerste plaats, steekt in

haar organisatievorm, doch in de leidende beginselen.

Hoe dit alles zij, de hoogleeraren der Openbare Universiteiten

kwamen door den eisch tot college-geven aan teekenaars indivi-

dueel te weigeren in dergelijke moeilijkheden, dat hun tenslotte

geen uitweg meer overbleef dan onder te duiken met op zijn minst

het risico, dat hunne eigendommen zouden worden „gepulst".

Onderduiken! Dat was na zijn weigering om de loyaliteitsverkla-

ring te teekenen, ook het parool voor den student, die zich op

6 Mei 1943 niet wilde melden (op grond van een daartoe strek-

kende algemeene oproep aan de niet-teekenaars met verdragende

dreigementen aan het adres der ouders) voor den verplichten arbeid

in Duitschland. En er werd gedoken! Algemeen. Als boerenknecht

naar buiten, of als cellulair gevangene op een bovenkamertje bij

een familielid; het deed er niet toe. Het Studiefonds der Vrije Uni-

versiteit onder de doortastende leiding van Prof. Coops, deed zich

hier op de meest moedige en royale wijze kennen!

Er g i n g e n ook studenten zich melden voor Duitschland. Van

de Vrije Universiteit niet veel: ± 35; in heel Nederland onge-

veer 2600. Na hun melding werden zij in Ommen geconcentreerd

en van daar als arbeiders over Duitschland gedistribueerd. Over

hun lotgevallen daar zou men uren kunnen vertellen. H u n daad

werd verschillend beoordeeld. Vóór hen pleitte, dat zij hadden

geweigerd om te teekenen. Velen gingen om hun ouders represail-

les te besparen, soms na sterken aandrang, soms tegen den zin der

ouders. Tegen hen getuigde, dat ze w i s t e n voor den vijand te

moeten werken, dat ze óók hadden kunnen onderduiken.

Na verloop van tijd, werd het ons in Nederland wel duidelijk, dat

de Nederlandsche studenten het niet rooskleurig in Duitschland

hadden, dat ze gaarne terug wilden, dat de geest onder hen goed

was gebleven, kort: dat ze afgezien van enkele profiteurs, die den

Duitschers naar de oogen keken om een gemakkelijker baantje te

verwerven, steun, belangstelling en raad uit het vaderland noodig

hadden. Uit besprekingen groeide een klein interacademiaal comité,

dat geregeld te Utrecht vergaderde. Het verzamelde gegevens en

gaf die via enkele hoogleeraren der betreffende Universiteit aan

de ouders door. Het kon gebeuren, dat ouders, wier zoon in

Duitschland was omgekomen, hetzij door ziekte, hetzij door een bom-

bardement of in een strafkamp, dit pas na maanden langs een om-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen