De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 367
De Vrije Universiteit van 1905 tot 1955, een halve eeuw geestesgeschiedenis van een civitas academica.
De kernfysica, het onderzoeksterrein van Sizoo, stond in die tijd in
het centrum van de belangstelling. In de koude oorlog tussen
Amerika en Rusland werden de krachten gemeten door een toene-
mende bewapening met kernbommen. Het bedreigen met weder-
zijdse verwoesting bepaalde het karakter van die periode.
Maar ook bij de wederopbouw werd de kernenergie van belang
geacht. De Christelijke Vereniging van Natuur- en Geneeskundigen
in Nederland belegde daarom in 1947 samen met de Calvinistische
Juristen-vereniging een congres over de atoomenergie onder leiding
van P.S. Gerbrandy en G.J. Sizoo. De laatstgenoemde gaf de toon
van het congres aan toen hij zei: 'Sinds Einstein de equivalentie van
massa en arbeidsvermogen doorzag, heeft de wereld reikhalzend
uitgezien naar de beheersing van de energie die in de natuur is
geconcentreerd. Maar de ontsluiting der kernenergie bracht
ontsteltenis in plaats van triomph.'
Op de conferentie spraken een mihtair, dr. D.J. Lock, privaat
docente mevrouw Gezina H.J. van der Molen, dr. C.C. Jonker en
dr. R. Schippers. De laatste drie zouden enkele jaren later hoogle-
raar aan de VU worden. Mevrouw Van der Molen oordeelde dat
de atoombom het oorlogsrecht zelf in zijn diepste wezen aantastte.
De staten moesten volgens haar, ten dienste van een internationale
rechtsorde, een deel van hun soevereiniteit prijsgeven. Schippers,
die over het ethisch aspect sprak, noemde het gebruik van de bom
op Hiroshima en Nagasaki wel 'morally indefensible', maar hij bleef
het gebruik ervan in een rechtvaardige oorlog verdedigen. De
zevende conclusie van de conferentie legde deze zenuw van het
vraagstuk bloot: 'Uitsluitend in dienst van het recht en ter
handhaving of het herstel der internationale rechtsorde kan
toepassing van het atoomwapen geoorloofd zijn, doch zelfs dan
slechts als uiterste strijdmiddel of repressaille-maatregel.'
Was het atoomwapen, in feite het gebruik van het gehele
arsenaal, als 'represaille-maatregel' aanvaardbaar? Hoe modern
Schippers ook was, van hem was dat merkwaardige woord:
'represaille-maatregel'. Dat woord hield een gevaarlijke politiek
voor de toekomst van de gehele mensheid in en de moreel laakbare
bedreiging met volkerenmoord. Dat betekende: leven met de
dialectiek van het kwaad.
Deze atoom-conferentie ging niet in op het stralingsgevaar. In
1938 was daarover wel reeds een proefschrift aan de VU verdedigd.
C.P. Koene promoveerde toen op het onderwerp: Radioactiviteit van
361
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 460 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 460 Pagina's