De Vrije Universiteit na Kuyper - pagina 51
De Vrije Universiteit van 1905 tot 1955, een halve eeuw geestesgeschiedenis van een civitas academica.
moeilijk erkennen, en zijn theologische problematiek werd mede
daarom nog door de politiek bepaald:
Op kerkelijk terrein moet men tot in de fijnste geledingen van het
geloof één van zin en één van gevoelen zijn, en daarom kon het niet
anders of de volkeren moesten wel in onderscheidene kerken
uiteengaan. Zoo ontstonden de Roomsche, de Grieksche, de
Luthersche, de Gereformeerde, de Baptistische en de Independen-
tistische kerken, en wat men ook poogt, het zal vooreerst wel niet
gelukken op kerkelijk terrein deze verschillen uit den weg te ruimen.
Maar deze kerkelijke verschillen dreigden lange jaren ook op burgerlijk
terrein de Christenen te verdeelen. En tegen dit gevaar nu is alleen
heul te zoeken in de alzijdige belijdenis van het Koningschap van
Christus, en dit wel daarom, omdat men op burgerlijk terrein met die
fijnere geledingen van het geloof niet te maken heeft. Op burgerlijk
terrein is een gemeenschappelijke Christeüjke actie mogelijk met
anderen, mogelijk zeUs met allen, die het Koningschap van Christus
belijden, ook al is het dat we in het geestelijke en deswege kerkelijk
uiteengingen.
Met dit voorwoord van Pro Rege gaf Kuyper aan dat de doperse
antithese tussen de kerk van de ware gelovigen en de goddeloze
wereld vervangen moest worden door een maatschappelijke en
politieke antithese op het terrein van de gemene gratie. De
antithese van Kuypers tweede periode werd vooral in de vierde
periode vervangen door een bredere antithese tussen de pohtiek
van de coalitie en die van de partijen die Christus' koningschap niet
in hun vaandel schreven. Daardoor gaf het driedelige boek Pro Rege
uitdrukking aan Kuypers theologie van de verzuiling met een
triomfantelijke toonzetting, waar zich de kritiek van buitenaf steeds
meer tegen verzette. De kuyperiaanse wereld van de
Gereformeerde Kerken, de Anti-Revolutionaire Partij en de Vrije
Universiteit werd tussen de twee wereldoorlogen daardoor
getypeerd. Het waren met name de Hervormde theologen die tegen
het triomfantelijke Pro-Rege-motief hun bezwaren zouden inbrengen
met behulp van de theologie van Karl Barth.
Achter de populair geschreven theologie van het koningschap
van Christus ging, volgens S.U. Zuidema, een polair-dualisme schuil
tussen particuhere genade en gemene gratie, tussen hiernamaals en
hiemumaals, tussen Christus als verlosser en Christus als het
eeuwige Woord, door wie de wereld werd geschapen. Als voorbeeld
van dit polair-duahsme vat ik Kuypers visie op de christelijke
47
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 460 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1987
Publicaties VU-geschiedenis | 460 Pagina's