Dr. Abraham Kuyper en de Vrije Universiteit - pagina 269

van tweeërlei wetenschap; en het is uit dien hoofde, dat het denk-

beeld van de eenheid der wetenschap, in absoluten zin genomen,

de loochening van het feit der palingenese onderstelt, en alzoo

principieel tot verwerping van de Christelijke religie leidt.'

Deze mystieke kern van de mens stond ook in directe relatie tot een in-

stelling als de Vrije Universiteit. Ook de VU kwam uit de wedergeboorte

voort.

Er waren echter heel wat oorzaken, waardoor de tegenstellingen min-

der duidelijk waren. Volgens Kuyper was er geen tegenstelling op het ge-

bied van meten, wegen en tellen. En:

'mits de studie van de objectieve zijde der geestelijke wetenschappen

zich niet onbescheiden gedrage en binnen haar grenzen blijve, dient toch

met vreugde erkend, dat ook hier zich een zeer breed terrein van studie

opent, waarvan de resultaten aan beide groepen van denkers, en alzoo

aan de tweeerlei wetenschap ten goede komt.'

En verder schreef hij: 'er is niet tweeerlei, er is slechts ééne logica.

Door het feit der zonde is namelijk de formeele arbeid van het denken

niet aangetast.' Veel wetenschappelijke arbeid gaat niet in op de diepste

levensbeginselen. Er waren dus verschillende verzachtende omstandig-

heden, die de antithese in de wetenschap minder absoluut maakten.

Maar uit principieel oogpunt verwierp Kuyper de wetenschap die niet

van de wedergeboren mens uitging. Hij erkende dat de aangewezen

'tweeerlei wetenschap dusver nog meest dooreengestrengeld bleef.' En

hij oordeelde als volgt:

'Practisch en institutair is de scheiding tusschen deze tweeerlei we-

tenschap dan ook nog slechts op enkele punten tot stand geko-

men. De universiteiten van Brussel en van Leuven zijn er een voor-

beeld van. Ook te Amsterdam en te Freiburg ontstond een eigen

leven. En in Amerika is zekere splitsing reeds begonnen. Maar

ook deze splitsingen dragen nog maar al te zeer een kerkelijk of

anti-kerkelijk karakter en voor het grooter geheel der respublica

literarum tellen ze nog nauwelijks mede. Bijna overal zijn de twee

stengels nog dooreengestrengeld, en bijna allerwegen is de stengel,

die uit de palingenesie opwast, nog geheel gedrukt en overscha-

duwd door den stengel van het naturalisme; naturalisme hier nu

genomen als uiting van het leven, dat, buiten palingenesie, voort-

tiert, gelijk het ontstond.'

Naast de differentiatie van 'de organische gedachtenwereld die in de

kosmos ligt' in momenten en relatien, en de integratie ervan in tweeerlei

263

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen