Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 110

de zijn opvolger G.J. de Vries.^' De regelmatig terugkerende kritische varia in de stu-

dentenalmanakken kunnen die indruk alleen maar versterken.^''

Woltjers wetenschappelijk oeuvre is dan ook klein gebleven. Naast wat redevoeringen

bestaat het uit één boek. Het Woord Gods en het woord der menschen, dat in 1913 ver-

scheen. Het is echter wel in hoge mate karakteristiek voor de wijze waarop toen aan de

Vrije Universiteit wetenschap werd bedreven, en Woltjer was bijzonder trots op dit nog-

al weelderig uitgegeven werk.^'^ Christelijke wetenschap, zo wil hij hier aantonen, is

fundamenteel anders dan ongelovige wetenschap. Ze stelt haar eigen vragen omdat zij

een eigen uitgangspunt heeft, en ze is voortdurend in strijd gewikkeld met haar tegen-

standers. Een vijand van het geloof is tevens - 'hoe zou het anders kunnen'^'3 - een vij-

and van de christelijke wetenschap. Het is 'wij' tegenover 'zij'. In de laatste tijd, betoogt

Woltjer, zijn nieuwe gegevens aan het licht gekomen over de Oudheid, en daar kunnen

wij op twee manieren ons voordeel mee doen. Ten eerste zijn die nieuwe vondsten beter

te begrijpen als wij tegelijk ook het Woord Gods wetenschappelijk bestuderen. Ten

tweede leidt studie van de nieuwe gegevens tevens tot vermeerdering van het weten-

schappelijk inzicht in de Schrift.^''* De Schrift werpt dus licht op de Oudheid, en de

Oudheid werpt licht op de Schrift. Het is Woltjers stelling, dat voortgezette studie van

de Oudheid het geloof in de Schrift versterkt, 'aangezien de richting waarin de historie

zich feitelijk heeft bewogen, overeenkomt met den gedachtegang dier Schrift'.^'5

De op zichzelf niet nieuwe conclusie van zijn boek luidt, dat de cultuureenheid van

het hellenisme, gesteund door de politieke eenheid van het Romeinse rijk, omstreeks

Christus' geboorte haar hoogtepunt bereikt had, en zo de bodem legde voor de verbrei-

ding van het evangelie: 'niet slechts wijl ze op dat Evangelie aangelegd was, wijl haar ont-

brak wat het Evangelie geven kon, maar ook wijl de gelijkheid, die ze bracht en het gevoel

voor saamhoorigheid dat ze kweekte, eerst de mogelijkheid schiepen, dat het Evangelie

buiten den kring der bijzondere Openbaring ingang vond in de oixovixevT). Dit op-el-

kaar-passen van Hellenisme en Christendom noopt ons, willen we niet het laatste uit het

eerste verklaren, tot de erkenning, dat de wereld op het Evangelie voorbereid is.' Zo leert

ons de oude geschiedenis thans klaarder dan ooit, 'dat de Voorzienigheid Gods haar

dienstbaar gemaakt heeft aan de vervulling van Zijn raad tot verlossing van het mensche-

lijk geslacht, dat Golgotha's kruis wel waarlijk is het Ji>:T]Qü)^a Tü)v xaiQcov'^'é. Men

ziet, dat hier inderdaad sprake is van christeHjke wetenschap. Voor de christen is deze

vraagstelling van fundamenteel belang, voor de niet-christen is ze irrelevant. De ongelo-

vige wetenschap, aldus Woltjer, zal wel zeggen dat de nieuwe ontdekkingen licht werpen

op de bijbel. Maar het omgekeerde zal ze nooit zeggen, omdat voor haar de Schrift als

onfeilbaar Woord van God eenvoudig niet bestaat^'?

Calvinistische wetenschap is zelden zo strijdbaar beoefend. Maar als Woltjer had wil-

len aantonen dat zijn faculteit een zinvolle plaats innam aan een instelling met zulke spe-

ciale doelstellingen als de Vrije Universiteit, dan heeft dat feit erkenning gevonden. In

deze periode mocht de faculteit der letteren en wijsbegeerte een flinke groei doormaken.

106 EEN HOEKSTEEN IN HET VERZUILD BESTEL

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen