Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 170

hoefte tegemoet. Zijn colleges waren glashelder en spraken de studenten aan. 'Wij

wisten en voelden aanstonds bij de intrede van onze studententijd kennis te maken met

een figuur van importantie, een denker, een man van wie invloed en bezieling uitging,'

schreef S. Gerbrandy in terugblik.^'*' Verreweg de meeste studenten, getuigt ook P.J.

Verdam, 'waren in hun eerste jaar volstrekt overtuigd van de juistheid van zijn wijsbe-

geerte'.^''^ Later rees twijfel. Het bleek niet zo gemakkelijk te reproduceren wat met zo

veel overtuigingskracht was gepresenteerd. En sloeg men het na in Dooyeweerds ge-

schriften, dan bleken die in een veel gecompliceerder taal te zijn gesteld.^'*^ De reputatie

van duisterheid heeft de nieuwe wijsbegeerte van het begin af aangekleefd.

VoUenhovens naam is met die van Dooyeweerd zo onverbrekelijk verbonden, dat bei-

den gelden als grondleggers van de wijsbegeerte der wetsidee. Geheel terecht is dat niet.

De term is van Dooyeweerd, en heeft uitsluitend betrekking op wat die zelf ook noemde

'mijn filosofie'. Vollenhoven ging deels andere wegen, maar heeft de verschillen nooit

publiek willen beklemtonen.^''^ Zijn hoofdwerk, de Geschiedenis der Wijsbegeerte, heeft

weliswaar pas in 1950 het licht gezien, en bleef onvoltooid, omdat het zelfs voor geest-

verwante vakgenoten te moeilijk was.^"*' Maar hij is toch de eerste geweest die de nieuwe

filosofie heeft gepresenteerd in zijn studie van 1933, Het calvinisme en de reformatie der

wijsbegeerte, en al een jaar eerder was een ander boek van hem verschenen onder de uit-

dagende titel De noodzakelijkheid eener christelijke logica. Daar vinden we de Vollenho-

ven terug die zijn dissertatie gewijd had aan de wijsbegeerte der wiskunde van theïstisch

standpunt. De hele kosmos is door God geschapen, die alle dingen draagt door het

Woord zijner kracht, dus ook het logisch denken.^''^ Hier werd ernst gemaakt met het

beginsel der Vrije Universiteit, schreef Schilder waarderend. 'Hier is de overtuiging le-

vendig, dat het geloof zijn eigen woord te spreken heeft, en dat het over heel het veld van

denken scheiding maakt.'^-'^ is er christelijke theologie, zei Vollenhoven zelf, dan moet

er ook een christelijke fysica zijn en een christelijke mathesis.^''^ De ene wetenschap is

niet christelijker dan de andere. 'Wij mogen niet rusten, vóór we ook bij ons weten-

schappelijk onderzoek heel den kosmos en elk van z'n onderdeden in heden en verleden

zien bij het licht van Gods Woord. Dan zal het moeten komen tot een zoeken en vinden

van de echte grondcategorieën in de wijsbegeerte, maar evenzeer tot een zoeken en vin-

den van de echte gebieds-categorieën op het terrein van elke wetenschap.'^''9

Een goed middel om dat doel te bereiken was naar VoUenhovens oordeel het verplich-

te onderwijs in de wijsbegeerte voor studenten van alle faculteiten gedurende het eerste

studiejaar. Voor de studenten was dat geen taakverzwaring, integendeel. 'Wel verre van

de overige studie te bemoeilijken verlicht het wijsgeerig inzicht deze buitengemeen.'^5

Dat was niet de ervaring van zijn toehoorders. Anders dan Dooyeweerd heeft Vollenho-

ven nooit de reputatie genoten van een bevattelijk docent.^'i Hij probeerde niet interes-

se voor en concentratie op de stof gaande te maken, maar ging steeds uit van de positie-

ve instelling van zijn gehoor. Vollenhoven vroeg alles van zichzelf, en achtte die

onbegrensde inzet ook als vanzelfsprekend bij anderen aanwezig.^52 j^jj ^^g veeleisend,

166 EEN HOEKSTEEN IN HET VERZUILD BESTEL

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen