Een hoeksteen in het verzuild bestel. De Vrije Universiteit 1880-2005. - pagina 99

de Moor over de rechtvaardigmaking. Er stond niets nieuws in, maar dat was eerder een

deugd dan een tekortkoming. 'Op dogmatisch gebied leren we nog altoos zooals op geen

ander van den schat, die door onze vaderen in de dagen der hervorming en kort daarna is

opgestapeld. Zelfs tegenover de nieuwere wijsbegeerte kunnen we uit dit tuighuis wape­

nen halen.''7"

Misschien verklaart het toch ook, waarom Grosheide zelf liever exegeet geworden is.

Maar deze visie op de dogmatiek is klaarblijkelijk aan zijn generatie meegegeven, want

we vinden haar terug bij zijn tijdgenoot Valentijn Hepp, die vanaf 1922 de erfenis van

Kuyper en Bavinck mocht beheren. Calvinisme was voor hem 'de zuiverste reflexie over

de Schriftopenbaring aller tijden'.''^ Aan de bestaande gereformeerde theologie viel dan

eigenlijk niets meer toe te voegen'^s^ zodat Hepp aan het einde van zijn loopbaan nog al­

tijd Charles Hodges Systematic Theology — voor het eerst verschenen in 1873 — als hand­

boek aan zijn studenten aanprees.'''* Het belang van de dogmatiek was er in Hepps ogen

niet minder om, integendeel. Dogmatiek was volgens hem de grondslag van de exegese.

Het ging niet aan de Schrift te verklaren 'buiten de autoriteit der confessies om'.'75 Zo

zou dan Hepp regeren over de Vrije Universiteit: alle wetenschappen zijn onderworpen

aan de Schrift, de Schrift wordt geopend door de exegese, de exegese moet uitgaan van

de dogmatiek'7^, en de dogmatiek wordt onderwezen door prof dr. V. Hepp. Degenen

die hem kenden hadden geaarzeld of zijn verre van conflictmijdende natuur wel tot het

succes van zijn hoogleraarschap zou bijdragen.'" Het is niet waarschijnlijk dat de latere

ontwikkeling van de gebeurtenissen hun ongerustheid heeft weggenomen.

Curatoren gingen overigens pas tot benoeming over, nadat zij eerst tevergeefs ge­

poogd hadden H.H. Kuyper tot verandering van leeropdracht te bewegen.''^ Dat zou

eerst recht de conserverende tendens bevestigd hebben, want voor Herman Kuyper be­

zaten de geschriften van zijn vader een bijkans canoniek gezag. Hebben de exegeten

tegenspel gegeven? Onmogelijk zou dat niet zijn geweest, want die sector is gedurende

dit tijdvak pas tot ontplooiing gekomen. Met de vroeg gestorven nieuwtestamenticus

Biesterveld was de exegese begonnen. Grosheide, Van Gelderen en Aalders brachten

haar tot volle ontwikkeling, en hebben blijk gegeven van voorbeeldige ijver. In samen­

werking met de hoogleraren van Kampen en Utrecht deden zij vanaf 1920 de delen ver­

schijnen van de Korte Verklaring der Heilige Schrift, en de serie Commentaren op het oude

en nieuwe testament, die respectievelijk het belangstellende gemeentelid en de studeren­

de theoloog van dienst wilden zijn. Ze werden door de vu­studenten met grote instem­

ming begroet. 'De gereformeerde wetenschap is een nieuwe fase ingegaan,' stelde R.J.

van der Weerd in Fraternitas met voldoening vast. 'Eerst hebben enkele groten uit onze

kring de hoofdlijnen getrokken. Nu is de tijd van de toepassing gekomen, en nemen de

specialisten het woord.'''9

De meesten deden dat in behoudende zin. R.H. Woltjer had in 1909 op de professo­

renkrans de stelling verdedigd dat exegese enerzijds moest uitgaan van de betrouwbaar­

heid en onfeilbaarheid van de Schrift, en anderzijds door haar resultaten het geloof in die

ERVEN OF LENEN 1905-1926 95

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen