Omstreden normalisering - pagina 42

wetenschap, terrein heroveren op de 'normalisten'. De VU moet een

abnormale universiteit zijn. Kuyper opent de VU met de inwijdings-

rede Soevereiniteit in eigen kring, een krachtig, antithetisch statement.

Een meesterstuk, aldus de marxistische geschiedwetenschappers Jan

en Annie Romein.^ VU-biograaf Roelink brengt een interessante nu-

ance aan. De oprichting van de VU is een antwoord op de, zijns in-

ziens, toen heersende liberale onverdraagzaamheid die het onmoge-

lijk maakte binnen de rijksuniversiteiten 'een zoutend zout' te zijn.

Orthodoxe wetenschapsmensen werden ondanks hun bekwaamheid

geweerd. 'Geen apartheidspolitiek deed de VU ontstaan, maar politie-

ke en culturele achteruitzetting noopten tot de oprichting.'^

De oprichting van de VU is eind 19'' eeuw een van de vele initiatieven

van de gereformeerde civil society onder aanvoering van Abraham

Kuyper. Veertig welgestelde gereformeerde Nederlanders zorgen er-

voor dat de VU in 1880 daadwerkelijk van start gaat.'" Vanaf haar op-

richting is de piepkleine VU een bijzonder project, aldus oud-be-

stuursvoorzitter Brinkman. Ook voor Nederlandse begrippen is ze

een kleine universiteit. In feite is ze een proto-universiteit met slechts

drie alfafaculteiten (Godgeleerdheid, Rechten en Letteren, Wijsbe-

geerte), in een tijd waarin onderzoek in Nederland vooral een zaak

was van wiskunde, natuurwetenschappen en geneeskunde. Bij haar

vijftigjarige bestaan in 1930 telt de VU niet meer dan 464 studenten.

Ter vergelijking: de GU verzorgt in datzelfde jaar onderwijs aan 2.202

studenten, ruim vier maal zoveel.

De VU is het kroonstuk van soevereiniteit in eigen kring die Neder-

landse gereformeerden nastreven. Het vrije van de VU staat voor vrij

van de staat, maar ook vrij van de kerk. Kuyper vertegenwoordigt een

richting in de Hervormde Kerk die herstel van de orthodoxe traditie

beoogt, tegen de theologiefaculteiten in Leiden en Groningen in en

met maar aarzelende steun van Utrecht Met zijn VU wil hij vrij zijn

van de Nederlandse Hervormde Kerk. Studenten uit deze groepering

zouden zich aan de VU zonder bemoeienis van de te modern geachte

Nederlandse Hervormde Kerk kunnen ontplooien. Met de Doleantie

komt in 1886 een breuk tussen de Kuyperianen en de moederkerk.

Kuyper sticht zijn eigen kerk: de VU wordt de faculteit van de Dolean-

ten. Ze verenigen zich zes jaar later, in 1892, onder leaderships^ van

Kuyper, met een deel van de Afgescheidenen in de Gereformeerde

Kerken van Nederland. De Afgescheidenen is een groep orthodoxen,

die zich in 1832 had losgemaakt van de Hervormde Kerk. Een ander

40

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen