BRIEF UIT AMERIKA

Princeton's President.

Toen Dr Emil Brunner verleden jaar aan het Seminarie te Princeton doceerde, verrezen er hier en daar stemmen onder de „orthodoxen" in den lande, dat het toch wel wat al te ver ging, zoo iemand in den stoel van de Hodge's te laten zitten. Maar Brunner is weer naar zijn vaderland teruggegaan. Alle speculatie of hij langer zou blijven, en of hij de dogmaticus van Princeton zou worden, werd zoo maar afgesneden. Alles schijnt nu weer in rust te zijn teruggevallen. Men behoeft nu niet meer zoo bezorgd te zijn over Princeton. Zoo sclnjnen er velen te redeneer en.

Die zoo redeneeren, rekenen echter niet genoeg met President Mackay. Hel was voornamelijk door President Mackay's invloed, dat Brunner te Princeton werd benoemd. Dat was op zichzelf een teleurstelling voor degenen, ook onder de gereformeerden, die zich heel wat van den nieuwen president hadden voorgesteld. De nieuwe president wilde in elk geval het wetenschappelijk peil der oudste en invloedrijkste theologische school der Presbyteriaansche kerken verbeteren. Hij riep de kerken weer terug tot de studie der theologie.

Het begint echter hoe langer hoe duidelijker te worden, wat soort theologie Dr Mackay voorstaat, en wat soort theologie hij dus liefst te Princeton ziel onderwezen. Ik zeg nu niets van theologische artikelen of boeken, door Dr Mackay zelf geschreven. Ik wil sleclits iels vermelden van zijn beoordeeling over een anders boek. Over het algemeen is het een ziekte-verschijnsel in de theologische wereld hier, dat men zv^alike „bookreviews" schrijft. Het theologisdie geweten schijnt bizonder zwak te zijn, als het er op aankomt, het valsche van het ware te onderkennen, en legen het vaische, dat in allerlei boeken en tijdschriften steeds van de pers komt, te waarschuwen.

Dr Mackay dan schreef onlangs een artikel in The Presbyterian (23 November 1939). The Presbyterian wil min of meer orthodox en gereformeerd zijn en levert daarom nog al dikwijls -artikelen van de Princeton-professoren. In dit artikel schreef Dr Mackay over een nieuw boek, een nieuw boek op het gebied der wijsbegeerte. Niet over „de wijsbegeerte der wetsidee", maar over de wijsbegeerte van den in 1936 overleden Professor A. A. Bowman. Het boek van Bowman had tot titel: A Sacramental Universe.

Bowman was bij zijn leven een leidende figuur in do Engelsche en Amerikaansche wijsbegeerte. Zijn boeken getuigen van groote geleerdheid en indringende denkkracht. Maar geloovig Christen was hij niet. De Bijbel had voor hem geen goddelijk gezag. De autonome rede was voor hem het één en al. Hij v^as door en door Kantiaan. Niets anders wilde hij zijn. Dat kan met de stukken bewezen. Wel was hij heel vriendelijk en voorkomend tegen de kerk en tegen theologen. Hij sprak dikwijls voor predikanten-conferenties etc. Hij sprak over geloof in God. Zonder God, zoO' zeide hij, was de wereld niet te verklaren. Zelfs sprak hij van de schepping der wereld door God. En in het bock, door Dr Mackay besproken, spreekt Bowman zelfs van de vleeschwording Gods in Jezus Christus als de eenige hope voor een wereld die zichzelf verloren weet.

Van dit alles spreekt Dr Mackay nu in zijn schrijven over het boek van Bowman. Met geen woord wordt op het feit gewezen, dat BowmjHi

onder alles door en door modern was. Het boek van Bowman wordt eigenlijk goedgekeurd in de volgende woorden: „Here is a philosopher who did his thinking in living contact wiLh human v/ayfarers, one who knew with them the agony of self-defeat, who discerned the perversion of a true human instinct in the modern cult of the deified tyrant, wlio recognized man's need of an historical incarnation of the divine if he was to 'know the road he should take and be able to achieve goodness upon it, whO' saw and adored that incarnation in Jesus of Nazareth. Such a philosophy has something real to say tO' the world of our time."

Hier is een theoloog, door de kerken aangesteld tot president van de leidende opleidingsschool der Presbyteriaausche kerken, een theoloog, die op theonlogisch gebied het verscliil niet weet of weten wil tusschen zijn rechter en zijn linker hand. Een leer der vlecschwording, opgezet naar Kantiaansch model, wordt feitelijk aanbevolen, althans mei geen woord tegengesproken. Zelfs in de passage uit Bowman's boek, door Dr Mackay aangehaald, woi-dt met zooveel woorden gezegd, dat de vlecschwording een algemeen verse h ij n s e 1 is. In ieder mensch verwerft zich, volgens Bowman, het geestelijke een vlecschwording. „It is the spirit that organizes the body, and not the body the spirit. Incarnation, therefore, is not an anomaly. It is the universal principle of human life. But the incarnate life may vary indefinitelj'^ in its capacity to express the inner life of the spirit". Goede menschen zien dus, dat ze het geestelijke niet in die hoogte belichamen als ze dat gaarne wilden. Ze zien verlangend uit naar iemand, die het geestelijke meer ten volle of geheel ten volle lichamelijk vertoont. Wie zal dat wezen? „Zekerlijk", zegt Bowman, „het is Hij, waar hij ook gevonden wordt, in wien het licht des geestes op het klaarste in het vleesch verschijnt."

Hoe is hel nu mogelijk, zegt een lezer, dat een theologisch professor, als hij er dan wel over schrijft, niet tegen zulke doodelijke ketterij protesteert en waarschuwt? Ach ja, een verklaring 'hiervan geef ook ik niet. Het is weer een van die Amerikaansche wonderen, die men in het arme klei _ Nederland niet kan zien. Intusschen is de zaak natuurlijk diep ernstig. Of Dr Mackay het modernisme van de orthodoxie niet kan of niet wil onderscheiden, feit is, dat zijn bizonder sterke invloed de oudste Presbyteriaausche opleidingsschool in de verkeerde ricliting stuurt. Er is geen sprake van, dat mot het heengaan van Brunner het grootste gevaar van Princeton is afgewend. Het gi-ootste gevaar blijft in den persoon van den tegenwoordigen president.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen