Revue 1998 - pagina 37

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Méér dan fatsoensnormen Normen en waarden zijn terug op de politieke agenda. Ook VVD-leider Bolkestein deed een duit in het zakje, in de Tweede Kamer zei hij driejaar geleden al te vrezen voor 'Amerikaanse toestanden', met name in achterstandswijken waar minderheden vervallen in drugsgebruik en criminaliteit. Om verdere ontwrichting van de samenleving te voorkomen, was er volgens hem een 'verbindend element' nodig, dat gevonden zou kunnen worden in de aloude christelijke normen en waarden. Een verrassende uitspraak, want zijn voorganger Ed Nijpels had zich altijd verre gehouden van het christendom. "Nijpels predikte een soort Veronica-liberalisme", meent rechtsfilosoof dr. Jan Willem Sap, verbonden aan onze faculteit, "onder het motto: 'Gewoon lekker jezelf zijn.' Voor Bolkestein was dat niet genoeg." "Dat is terecht", vindt Sap. Maar in de manier waarop Bolkestein zijn pleidooi voert kan de rechtsfilo-

soof zich heel wat minder vinden. "Bolkestein zegt dat er een 'bezielend verband' nodig is, omdat er binnen twee jaar een miljoen allochtonen in Nederland wonen. Dat vind ik vreemd. Ik vind het verkeerd om het christendom in te zetten tegen allochtonen. Dat mag nooit een reden zijn om een beroep op normen en waarden te doen." Saps ergernis over het betoog van Bolkestein ging zelfs zo ver dat hij er een boekje over schreef, dat de titel 'Decency versus Justice' meekreeg. "Er is voor mij een groot verschil tussen fatsoen en gerechtigheid. Het christelijk geloof gaat verder dan alleen maar de fatsoensnormen datje niet mag stelen en zo. Er komt ook een stuk gerechtigheid bij kijken: het helpen van de medemens. In de bijbel mag de arme aanzitten bij de edele. Maar daar heeft Bolkestein het niet over. Het blijft heel oppervlakkig. Terwijl de bijbel niet het verhaal van het fatsoen is. De bijbel wil volgens mij wel iets meer." De partij-ideoloog van de VVD, humanist én alumnus Paul Cliteur zei na de opmerkingen van Bolkestein dat het christendom niet nodig is om je in de samenleving met anderen verbonden te voelen. Cliteur verwees daarbij naar de universele verklaring van de rechten van de mens, waarin immers ook een aantal basisnormen en -waarden opgeslagen ligt. Sap valt hem daar in zijn boekje op aan. "Het christendom mag dan wel op zijn retour zijn, maar het geloof heeft wel een aantal inspirerende concepten voortgebracht. Mijn stelling is dat ook de univer-

vrije Universiteit

amsterdam

sele verklaring van de rechten van de mens voor een groot deel gebaseerd is op theologische uitgangspunten." "Het probleem met Bolkestein", zegt Sap, "is dat het moeilijk in te schatten is hoe authentiek zijn pleidooi is. "Je krijgt toch het vermoeden dat hij electoraal bezig is, dat hij kiezers wil winnen. Door zijn beroep op oude normen en waarden probeert hij een deel van het CDA leeg te halen. Maar in de MSD-affaire, waarin zijn commissariaat bij een medisch bedrijf ter discussie werd gesteld, zei hij weer: "Ik mag alles wat niet door de wetverboden is". Dat vind ik niet zuiver. Eerst betogen dat er meer is dan de wet, om vervolgens als het je uitkomt het tegenovergestelde te claimen." Dat ook het CDA gevoelig is voor electorale belangen omdat de partij plotseling haar sociale gezicht weer benadrukt en aanschurkt tegen de PvdA, spreekt Sap tegen. Dat bij het CDA de ex-directeur van Artsen zonder Grenzen op de kandidatenlijst opduikt, zegt volgens hem genoeg. "Nu het CDA in de oppositie zit, heeft het gewoon meer tijd om na te denken", zo vat hij samen. "Ik ben zelf erg geïnspireerd door het verhaal waarin Jezus broden en vissen uitdeelt aan mensen die honger hebben", vervolgt hij. "De hongerigen roepen direct: "Laten we Jezus koning maken". Maar Jezus vlucht weg. Hij weet namelijk dat macht corrumpeert. Hij wil zelf geen koning worden. Hij bedoelt te zeggen: je moet het uitdelen zelf overnemen. Dan breekt de zon door, dan krijg je aandacht voor

De faculteiten

35

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen