Studentenalmanak 1926 - pagina 150

138 HET TRAGISCHE

Güter sind gegenüber Uebeln, Gutes gegenüber Schlechtem,

Schönes gegenüber Häszlichem)", ,,Tragisch ist der Konflikt,

der innerhalb der positiven Werte und ihrer Träger selbst

waarde ^). Hoe ontstaat nu volgens Scheler dit tragisch con-

flict? Scheler ziet dit vooral hierin, dat de causaliteit geen

rekening houdt met, zich in een andere sfeer beweegt dan

de waardeverhoudingen, zoodat hooge positieve waarde door

die causaliteit vernietigd kimnen worden. Dit geeft dan een

gevoel van een „Nichtseinsollendes", dat lijkt op het Kon-

trastgefühl van Volkelt, Scheler geeft als voorbeeld: ,,Tra-

gisch ist der Flug des Ikaros, dessen Flügel mit Wachs

befestigt, ihm in selben Masze verloren gehen, als er sich

der Sonne nähert, die das Wachs verschmilzt," ,,Der Ort

des Tragischen befindet sich. . . . in einer eigenartigen

Beziehung von Wertverhältnissen und Kausalverhält-

nissen" ^),

Terstond erkennend, dat zoowel Volkelt als Scheler op

belangrijke verhoudingen hebben gewezen, die de voorwaar-

den tot het ontstaan van het tragische in zich dragen, meen

ik toch, dat beide te ver gaan door in deze conjuncturen de

vaste bestaansvoorwaarden van het tragische te leggen en

te zeggen: ,,ohne diesen Grundtatbestand gäbe es kein Tragi-

sches und keine Tragödie" (Scheler),

Allereerst is er het bezwaar, dat dan de voorwaarden

gelegd worden niet in het tragische zelf, maar in de subjec-

tieve waardebepaling van den aanschouwer; een gevaar, dat

in heel Scheler's opvatting der waarden steeds dreigt, ook

al tracht hij het te voorkomen, door dien mensch te laten

deelnemen aan de daad-voltrekking van de absolute Gods-

waarde"'), Bij Volkelt is dit subjectivisme beter verklaar-

' ) Scheler, a.w., bl, 245 v.v.

2) Scheler, a.w., bl. 253 v.v

3) Vgl. artikel van Prof. J . P. Steffes „Max Scheler" in „De

Beiaard", Oct. '25, bl. 248; „ziet J o s . Geyser hier een. . . . ernstig gevaar

voor een idealistisch vervluchtigen der Godheid, omdat de fundamen-

ten, vi^aarop v/eer zijn gronden voor een reëele kennis van God steunen,

onvoldoende zouden zijn." En bl. 259; „Sterk te betwisten is eindelijk

Scheler's w a a r d e l e e r , . . . . die op zioh nergens uit kan worden afgeleid

en evenmin op een ontologischen grond valt te baseeren."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen