Vrije Universiteitsblad 1947 - pagina 18

NATIONAAL en GEREFORMEERD ^' Eerste gedeelte ran de toespraak, gehouden bij de opening der lessen aan de Vrije Universiteit op 30 September 1946, door Prof. Dr. A, Goslinga. In de geschiedenis van ons Hooger Onderwijs in de laatste halve eeuw is geen feit zoo markant als de snelle stijging van het aantal studenten. In den cursus 189J-96 waren er aan de vijf Nederlandsche Universiteiten in totaal 3076 studenten, waarvan 8^1 te Leiden, 708 te Utrecht, 452 te Groningen, te Amsterdam aan de Gemeentelijke Universiteit 973 en aan de Vrije 92I. Voor wat den cursus 194^-46 betreft, beschikken we nog slechts over de cijfers onzer eigen Universiteit, maar men mag gerust aannemen, dat de zes Universiteiten gezamenlijk — die van Nijmegen is er in 1923 bijgekomen — toen stellig meer dan 12.000 studenten telden. Is het aantal in het algemeen verviervoudigd, aan de Vrije Universiteit is het zelfs vertienvoudigd.

aldus toe: ,,Blijft getrouw aan de beginselen der waarlijk vrije Universiteit, die hier worden voorgestaan! -". De bedoeling van deze woorden is duidelijk ^ het was er Prof. Prins om te doen een hatelijkheid te plaatsen aan het adres der Vrije Universiteit, ofschoon hij natuurlijk heel goed wist, d a t , , v r i j ' ' hier niet dezelfde beteekenis heeft als b.v. in vrijzinnig of de Vrije Gemeente of free thought, maar dat het gelijk staat met ,,onafhankelijk in eigen sfeer" en men hier eer te denken heeft b.v. aan Free Church. Een tegenstelling met de zooeven vermelde uitlating vormt hetgeen we aan het begin van dit kalenderjaar gehoord hebben, toen een deputatie van Leidsche studenten ons een geschenk kwam aanbieden en verklaarde nu beter dan vroeger begrepen te hebben, wat in de benaming Vrije Universiteit het adjectief , , v r i j " beteekende. Zij sprak namens verscheidene tientallen van studenten, die, toen hun eigen Universiteit gesloten was, aan de niet van Staat of Gemeente uitgaande Vrije Universiteit gelegenheid gevonden hadden om hun studie voort te zetten fen examens af te leggen.. Men meene echter niet, dat de vrijheid onzer Universiteit alleen inhoudt, dat zij onafhankelijk is van de Overheid van stad of land. Raadpleegt men Dr Kuyper's bescheid aan Dr Bronsveld: ,,Strikt genomen" of zijn oratie ,,Souvereiniteit in eigen k r i n g " , dan blijkt onmiskenbaar, dat men wel ter dege ook bedoeld heeft onafhankelijkheid met betrekking tot de Kerk. Het lag voor de hand, dat men geen contact zocht met de Synode der Hervormde Kerk, omdat van haar niet de geringste medewerking te verwachten was, maar het is van meet af uitgesproken, dat, voor wat de Theologische Faculteit betreft, contact niet alleen mogelijk, doch pok wenschelijk was, zoo men te doen zou krijgen met een Kerk, die niet maar in naam, maar metterdaad de Gereformeerde belijdenis handhaven zou. 3

Wij kunnen het ons haast niet meer voorstellen, dat er jaren waren, dat er aan de V.U. maar acht of tien aankwamen; in September 1894 waren hét er zelfs maar vijf. Toch moet ons dat niet verwonderen. Er was.Aoed en karakter voor noodig te gaan studeeren aan een inrichting, die in den lande veracht en bespot werd. Wie geen zeer dringende motieven had, ging daar niet heen, te minder daar de graden geen civiel effect hadden. Een zeer gewone vraag, die in de eef ste jaren van haar bestaan aan de groenen gesteld werd, was dan ook: waarom kom je aan de Vrije Universiteit? Ik weet niet, of dit tegenwoordig nog wel gevraagd wordt. Misschien weinig of nooit meer, nu het volstrekt geen zeldzaamheid meer is aan de V.U. te stuJHieruit blijkt tevens dat de vrijheid der V.U. deeren en er van haar leerlingen tot in de hoogste staats- niet inhoudt het niet-gebonden zijn van het onderwijs, ambten geroepen zijn. Toch kan het ook nu nog zijn nut dat aan haar gegeven wordt. Zij is wel een vrije, maar hebben zich rekenschap te geven van het karakter onzer geen indifferente Universiteit. Natuurlijk kan aan een Universiteit, en het zij mij derhalve vergund daarover indifferente Universiteit ook wel principieel onderwijs eenige opmerkingen te maken en dan in het bijzonder , gegeven worden, èn dit geschiedt metterdaad, maar dan aandacht te schenken aan haar verhouding tot het Neder- door bepaalde hoogleeraren, tervnjl dan nog de een van landsche volk. een heel ander principe kan uitgaan dan de ander; niet door alle, vanwege de LIniversiteit als zoodanig, gelijk Toen in 188^ de Leidsche hoogleeraar in de theodat aan de V.U. het geval is, in overeenstemming met logie Prins zijn afscheidscollege gaf, sprak hij zijn studenten Slot ,,In welke richting?" Wanneer wij dan ook uitgaan van de gedachte, dat aan de Vrije Universiteit niet in alle mogelijke en onmogelijke vakken onderwijs behoeft te worden gegeven, dan is dat niet, omdat we van oordeel zijn, dat er vakken zijn, voor welke het beginsel van geen beteekenis is. W e staan hier voor een feit van anderen aard. De verbijzondering van de wetenschap is den laatsten tijd wel heel ver voortgeschreden. Ook onze openbare Universiteiten hebben sinds lang niet meer voor alle vakken een hoogleeraar. Verschillende van die heel bijzondere vakken 1786

komen echter niet in het begin van den studiegang, maar aan het einde daarvan aan de orde. En nu-bedoelen we dit. Wanneer onze studenten eerst aan de Vrije Universiteit gevormd zijn, en daardoor metterdaad, gelijk het behoort en noodzakelijk is, aan de Academie hun principieel wetenschappelijk standpunt hebben leeren bepalen, dan kan het geen kwaad, maar kan het zelfs een voordeel zijn, wanneer ze in wat ruimer kring rondzien en voor een bijzonder deel der wetenschap binnen- of buitenlandsche Universiteiten bezoeken. F. W . G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen