VU Magazine 1973 - pagina 72

*A

In een nog niet eens zó grijs verleden eiste een hoogleraar in een academisch ziekenhuis eens ontslag op staande voet van een verpleegster (een invalster) omdat deze het niet nodig vond om - zoals gebruikelijk - de medicus bij het betreden van de ziekenzaal op te wachten teneinde hem uit zijn colbertje en in een witte jas te helpen. In zoverre was de woede van de medicus verklaarbaar, dat hij goed aanvoelde, dat het tot flauwekul verklaren van deze show een aanslag behelsde op de autoriteit van de arts. Maar hij was nog niet zover als verscheidene van zijn collega's die af willen van die autoritaire positie en die meer geneigd zijn patiënten en verpleegkundigen als mondige mensen te erkennen. Schoorvoetend - maar tóch - beweegt de maatschappelijke ontwikkeling zich in die richting. Was in een grijzer verleden de betrokken verpleegster wellicht inderdaad ontslagen, in dit geval werd het conflict opgelost door een overplaatsing (weliswaar nog niet van de arts, maar van de verpleegster). In deze dagen zou een ontslag-op-staande-voet van een verpleegster om deze reden een grote kans hebben gemaakt om uit te groeien tot een nationale aandacht trekkend conflict, compleet met televisieforums, kamervragen, protestdemonstraties, handtekeningenacties, bemiddelingscommissies, enz. Want thans is ook duidelijk de dokter, of beter gezegd: de medische wereld, aan de beurt om te worden gedemocratiseerd.

arts veelvuldiger op de beeldbuis als gewone burger. Straks wordt hij alleen nog in witte jas opgevoerd door toneel-spelers in STER-reclames. Want reclame-psychologen zullen, dwars tegen publieke roep om democratisering in, nog jarenlang een diepgewortelde behoefte bij het publiek waarnemen aan autoriteiten, die weten 'wat goed voor ons is', die geen twijfels laten blijken, die uitnodigen tot het schenken van blindelings vertrouwen en die je niet opzadelen met een kwellende medeverantwoordelijkheid voor netelige beslissingen, 'De arts zit met de nnoeilijkheid van de autoriteit, die hem aangewreven wordt,' klaagde kort geleden dr. J. van Mansholt (oud-voorzitter van de landelijke specia-

Publiciteit Het gonst in bladen, radio en televisie van kritische geluiden over dokters, specialisten, ziekenhuizen, psychiatrische inrichtingen enz., die als kern hebben de eis van een 'menswaardiger' behandeling. Gaat het op 't ogenblik zoveel belabberder dan vroeger in de Nederlandse gezondheidszorg? Waarneembaar is in ieder geval, dat de autoriteit van de arts voor velen niet meer vanzelfsprekend is. Niet voor vele patiënten, maar evenmin voor vele artsen zelf. Steeds meer patiënten willen (begin van elke democratiseringsbeweging) een recht op informatie. Steeds meer dokters willen vragen waarmee ze zitten, met de samenleving bespreken en op voet van gelijkwaardigheid samenwerken met welzijnswerkers. Ging in de rooms-katholieke wereld de mondig-wording van de leek gepaard met het afleggen van 'het boordje' door menige geestelijke, zo verschijnt thans ook de 18

listen-vereniging) in de KRO-serie 'Volgende patiënt'. 'Iedereen heeft het over het witte jassensyndroom. Ik geloof niet dat die arts om die autoriteit gevraagd heeft maar dat die arts dat opgedrongen heeft gekregen uit de tijd, dat hij eigenlijk nog niet zoveel kon.' En hij verwees daarbij naar het tijdperk van de priester-arts.

Vanwaar de roep naar meer openheid van de zijde van de artsen zélf? In oktober maakte de voorzitter van de Kon. Maatschappij tot Bevordering der Geneeskunst dr. R. Vermeer op het ledencongres van de maatschappij daarover enkele opmerkingen. De eerste verklaring van de door hem gesignaleerde verontrusting was de enorm toegenomen medische macht (het medisch kunnen). 'Er wordt wel eens gezegd, dat er in de laatste twintig jaar meer vooruitgang is geweest in de geneeskunde, dan in de twintig eeuwen, die daaraan voorafgingen.' Deze verontrusting beperkt zich overigens niet tot de medische sector, zei dr. Vermeer. 'De ongerustheid over de implikaties van de atoomfysica zijn al een aantal jaren eerder evident geworden, de ongerustheid over de beschadiging van het natuurlijk biologisch milieu is volop in discussie.' Een stukje uit de rede van dr. Vermeer: 'De vraag of wij opgewassen zijn tegen onze macht, of wij die ook ethisch aankunnen, de vraag hoe wij aan machtsmisbruik, aan overschrijding van de grenzen van onze macht ontkomen, zal ons in de komende jaren niet loslaten. In een aantal gevallen komen deze grenzen in zicht. Wij kunnen ze rondom ons zien in ziekenhuizen, in inrichtingen voor chronisch zieken en zieke bejaarden, soms ook nog in gezinnen. Van den Berg geeft in zijn boekje 'Medische macht en medische ethiek' (zie ook VUmagazine, febr. '72 over euthanasie) voorbeelden die schokken en die dat ook bedoelen te doen: misvormde kinderen waarmee nauwelijks contact mogelijk is, die permanent kunstmatig gevoed moeten worden, anderen met ernstige defecten, patiënten die maandenlang worden beademd, die als zij al ooit tot bewustzijn zullen komen, zó defect zullen zijn dat de bange vraag moet worden gesteld of het wel goed geweest is, onze medische macht zó te hebben gebruikt. Hoe moeilijk moet het zijn om te beslissen of de medischtechnische macht, die men ook kan gebruiken, die ter beschikking staat, al dan niet moet worden aangewend. Als wij bedenken wat er in de toekomst binnen ons machtsbereik komt te liggen en welke consequenties daaraan zijn verbonden, klemt de bange vraag des te meer. Selectie en beïnvloeding van het menselijk nageslacht spreken het meest tot de verbeelding. Het lijkt bepaald niet verantwoord deze als een soort science-fiction te onderschatten op hun mogelijkheden en consequenties. Het zelfde geldt voor levensverlenging op grote schaal door een

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen