VU Magazine 1973 - pagina 445

wordt diep ingegaan op die psychologische en sociale aspecten. Mensen hebben vaak nog het idee dat ze naar de dokter mogen wanneerze pijn hebben en pas helemaal echtis het, wanneer ze een recept van hem krijgen. Mensen zijn gewend hun welzijnsonbehagen te coderen naar een medisch kader. Dat is jammer omdat ten eerste de artsen daardoor worden overbelast, en ten tweede omdat de hulp ook door psychologen, pastores, maatschappelijk werkers had kunnen worden geboden. Veel mensen hebben nog het idee dat ze, wanneer ze met zichzelf in de knoop zitten, ze een ziekelijk geval zijn, dat door een psychiater zou moeten worden behandeld. Dat is in veel gevallen helemaal niet waar. Veel van de hulp wordt door anderen dan psychiaters geboden. Wanneer iemand bijvoorbeeld in een crisiscentrum is geweest, is hij niet psychiatrisch opgenomen geweest. Geestelijke problematiek wordt duidelijk ge-ontpsychiatriseerd. Dat geldt ook voor zelfmoordproblematiek. Op het congres werd gezegd dat de discussie over zelfmoord pas reëel en in alle aspecten op gang kan worden gebracht, wanneer het niet meer wordt gezien als een uiting van een ziekelijke geest. Dat is namelijk niet zo. De maatschappij kan op een zelfmoordpoging niet meer reageren met: dat is er één voor de dokter. Wordt een zelfmoordpoging door iemand ondernomen, door zijn omgeving ervaren ais te liebben gefaald? Ja, altijd. En niemand wordt graag met eigen falen geconfronteerd; dat wordt het liefst onder de tafel geschoven. In het geval van zelfmoord kan dat des te gemakkelijker, vanwege het sociale taboe dat nog altijd op zelfmoord rust. Als er bijvoorbeeld in een gezin iets naars gebeurt - dat behoeft niet speciaal een zelfmoordpoging te zijn - dan is de reactie vaak om te doen alsof er niets is gebeurd. Het probleem wordt verhuld, maar het blijft z'n lading houden. Dat geldt ook voor een maatschappelijk probleem als zelfmoord: het blijft verhuld door het taboe dat er op rust. De vraag waarom mensen tot zelfmoord komen en het werken aan oplossingen wordt daarmee bemoeilijkt. Hef zwijgen van de media over zelfmoord lieeft dus niet goed gewerkt? Nee. Het is mij bij dit congres opgevallen, dat de media zo genuanceerd en indringend de achtergronden van het zelfmoordprobleem hebben willen belichten. Als de media weergeven, waarover de mensen willen worden geïnformeerd, dan betekent dat, dat er een bereidheid bestaat deze dingen onder ogen te zien en dat men het aankan. Een congres zoals dat hier is gehouden is, door de thema's die aan de orde worden gesteld, een goede graadmeter op welk punt de discussie zich bevindt. Het is een discussie met verschillende 'lagen': ten eerste is er het taboe dat moet verdwijnen; dan is er de fase waarin het probleem naar de dokter wordt verwezen, omdat zelfmoordplegers als zieken worden beschouwd. Dan wordt het moeilijker, want het blijkt dat ook mensen bij hun volle verstand zelfmoord plegen. Daarmee is het probleem uit de handen van de deskundigen gekomen, want dan moet de maatschappij zeggen wat ze ermee wil doen. Zal zo'n ontwikkeling ertoe leiden dat het plegen van zelfmoord min of meer als normaal gedrag wordt beschouwd? Wanneer ik die vraag als arts - ook als mens - benader,

moet ik zeggen dat ik tegen zelfmoord ben. ledere keer weer vind ik het zonde dat er een mens door zelfmoord verdwijnt. Solsjenitsjin heeft gezegd dat niet oorlog-vrede de tegenstelling is, maar geweld-vrede. Vrede is: niet voor zelfmoord kiezen; geweld is: voor zelfmoord kiezen, want zelfmoord is in laatste instantie gewelo. l^oor de man met zelfmoordplannen betekent de dood misschien vrede en blijven leven geweld. Als doorleven voor hem geweld betekent, dan moet de vraag worden gesteld: hoe is dat zo gekomen? Wanneer zou worden geaccepteerd, dat leven meer geweld zou inhouden dan het plegen van zelfmoord, zou er nooit iets veranderen. Stel dat er speciale klinieken zouden worden opgericht waar men bijna geïnstitutionaliseerd zelfmoord zou kunnen plegen, dan zouden we er nooit meer achter kunnen komen, welke krachten in de maatschappij een mens zover brengen. Onze beoordeling moet zich niet zo zeer richten naar de persoon die zelfmoord pleegt, maar naar de maatschappij die hem zodanig heeft geprogrammeerd dat hij het deed. Elke zelfmoord is een relationeel gebeuren: Robinson Crusoe zal, alleen op z'n eiland, nooit in een crisis komen. Bij een zelfmoord bestaat altijd maatschappelijke verantwoordelijkheid. Wanneer je nu zou toestaan, dat mensen met zelfmoordplannen zonder meer die plannen ten uitvoer zouden kunnen brengen, dan zou de 'schuldvraag' niet meerworden gesteld. Dan wordtgezegd: 'Hij heefthettoch zelf gewild.' Daarmee zou de verantwoordelijkheid van de andere kant, van de omgeving, van de maatschappij worden ontkend. Dat betekent dat de aandacht van de hulpverleners in geval van een zelfmoordpoging net zo goed op de omgeving van het slachtoffer zou moeten zijn gericht. Dat is een van de voordelen van een crisiscentrum, In een kliniek wordt één persoon opgenomen, de patiënt. In een crisiscentrum wordt veel meer gestreefd naar een systeembenadering: vaste bezoekuren bestaan niet, de omgeving, de familie worden erbij betrokken. Het wordt als een gezamenlijk probleem gesteld.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen