VU Magazine 1973 - pagina 549

kleden en een aanvaardbaar peil van huisvesting, gezond- heg of overbodige boom uitgetrokken is, en nauwelijks heidszorg en onderwijs te bieden. een plek over is waar een wilde heester of bloem kan groeien zonder ontworteld te worden, als onkruid, in Mill: De wereld biedt zonder twijfel, zelfs in de oude de naam van de landbouwn/erbetering. Als de aarde dat landen, ruimte voor een grote bevolkingstoenenning, grote deel van haar charme moet verliezen dat zij te danwanneer we ervan uitgaan dat de techniek nog verder ken heeft aan die dingen die door een onbegrensde toeverbetert en de kapitaalgoederenvoorraad nog verder neming van de welvaart en de bevolking van haar zouden toeneemt. Maar zelfs indien dit onschadelijk zou zijn, worden verdelgd, zuiver en alleen om haar in staat te stelmoet ik bekennen dat Ik weinig reden zie om hiernaar len om een grotere, maar niet een betere of gelukkigere te verlangen. bevolking te kunnen onderhouden, dan hoop ik terwille van het nageslacht oprecht, dat het tevreden zal zijn met Haan: Hef voorbehoud dat u hier maakt - dat de groei een stationaire toestand, lang voordat de harde noodzaak onschadelijk zou zijn - staat thans middenin de belang- er eenvoudig toe dwingt. stelling. Toeneming van de industriële produktie zal ons voor steeds grotere problemen van milieuvervuiling plaat- Haan: Die harde noodzaak begint zich in onze tijd reeds sen; deze zijn ons in feite nu al boven het hoofd gegroeid. voor te doen; het is de verdienste van de Club van Rome Maar laten we hier inderdaad eens van afzien. Steekt er dat zij daar in ieder geval op gewezen heeft. Vandaar dat dan kwaad in een op de lange duur ongelimiteerde bevol- we opnieuw moeten leren omgaan met de natuur; wat u kingstoeneming in de wereld? Ik vraag dit met name hier- zojuist opmerkte, proberen we nu eindelijk te herontdekom, omdat economen veelal geneigd zijn de omvang van ken door te spreken over de 'medescheppelijkheid' van de de bevolking als een zelfstandige groeifactor te bezien. natuur Maar ondanks het feit dat we ontdekt hebben dat Hoe groter de bevolking, hoe groter de mogelijke arbeids- we de natuur zo dreigen te vernielen dat het zelfs twijfelverdeling bijvoorbeeld, en hoe groter de kans op uitvin- achtig is geworden óf de aarde het nog lang kan volhouden om enkele miljarden mensen te onderhouden, schrikken dingen. veel mensen terug voor het idee dat we de 'economische groei' moeten stopzetten. Onze grote ondernemers beweMill: De bevolkingsdichtheid die nodig is opdat de mensheid, in de grootst denkbare mate, alle vruchten plukt van ren dat stilstand achteruitgang betekent. Deelt u deze mesamenwerking en sociaal verkeer, is in alle dichtbevolkte ning? landen reeds bereikt. Een bevolking kan ook te omvangrijk zijn, niettegenstaande het feit dat iedereen ruim gevoed en Mill: Het behoeft nauwelijks betoog dat een toestand waargekleed is. Het is voor een mens niet goed om gedwongen in het kapitaal en de bevolking niet meer toenemen niet te zijn altijd temidden van zijn eigen soort te moeten ver- impliceert dat de menselijke verbetering niet verder toekeren. Een wereld, waaruit de eenzaamheid weggebannen neemt. Er zal evenveel ruimte als ooit zijn voor alle soorten is, is een zeer armelijk ideaal. Eenzaamheid, in de zin van van geestelijke cultuur, en zedelijke en sociale vooruitdikwijls alleen zijn, is essentieel voor elke meer dan opper- gang; evenveel ruimte voor de opvoering van de Kunst om vlakkige meditatie of karaktervorming; en eenzaamheid in te Leven - en een veel grotere waarschijnlijkheid dat deze de tegenwoordigheid van de schoonheid en grootheid van zal worden opgevoerd - wanneer de geesten niet meer in de natuur is de bakermat van gedachten en aspiraties die beslag genomen worden door de techniek van het voorniet alleen goed zijn voor de enkeling, maar zonder welke uitkomen. Zelfs zouden de industriële technieken even de maatschappij het slecht zou kunnen stellen. Bovendien serieus en succesvol toegepast kunnen blijven, met dit is er weinig voldoening in een wereld aan te zien waarin verschil alleen, dat in plaats van geen ander doel te dienen niets meer overgelaten is aan de spontane activiteit van de dan vermeerdering van de stoffelijke welvaart, de indusnatuur; waarin iedere hectare land die geschikt is om triële verbeteringen hun legitieme effect zouden voortvoedsel op te verbouwen voor de mens in cultuur is ge- brengen: dat van verkorting van de arbeidstijd. bracht; waarin de bloemen van ieder stuk braakliggend land en alle natuurlijke weiden zijn omgeploegd, waarin Haan: Misschien mag ik wat dit laatste betreft u nog even in alle viervoetige dieren en vogels, die niet worden ge- de rede vallen. Over het geheel genomen hebben de inveshouden voor gebruik voor de mens, zijn uitgeroeid om- teringen die in onze economie zijn gedaan toch juist zeer arbeidsbesparend gewerkt? dat zij zijn concurrenten zijn om voedsel; waarin iedere Mill: Tot nu toe is het zeer de vraag of alle technische uitvindingen die gedaan zijn de dagelijkse moeiten van enig mens verlicht hebben. Zij hebben een grotere bevolking in staat gesteld hetzelfde leven te leven van geestdodendheid en onvrijheid, en een toegenomen aantal fabrikanten en anderen om rijkdommen te vergaren. Zij hebben de middenklassen meer gemakken bezorgd. Maar zij hebben zelfs geen begin gemaakt met het bewerkstelligen van die grote veranderingen in het menselijke lot, waarvan het in hun aard iigt en in hun toekomstbestemming, dat zij die verwezenlijken. Alleen wanneer, tezamen met een rechtvaardige maatschappijstructuur, de uitbreiding van de menselijke soort onder de leiding is gebracht van een verstandig vooruitzien, kunnen de veroveringen die door het intellect en de energie van wetenschappelijke onderzoekers op de natuurkrachten zijn gemaakt, het gemeenschappelijk bezit worden van de soort, en de middelen om het algemene lot te verbeteren en te verheffen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen