VU Magazine 1975 - pagina 49

ïomotièën

inse

door prof. mr. I. A. Diepenhorst Er wordt de laatste jaren enige onzekerheid aangetroffen met betrekking tot het karakter van proefschriften aan de Vrije Universiteit verdedigd. Nog al eens stuit men op de mening dat wie zijn studie met een dissertatie besluit, als het pas geeft duidelijk zal kiezen voor de beginselen die de universiteit voorstaat. Vandaar dat na de verschijning van een 'vooruitstrevende' dissertatie hier en ginds verwijten zich richten natuurlijk tegen de schrijver, maar meer nog hetzij tegen de universiteit in haar geheel, hetzij tegen de faculteit, binnen welke de promotie plaatsvond. Klagers zullen de aanduiding 'vooruitstrevende' dissertatie bovendien voor te welwillend houden. Zij menen dat bepaalde werkstukken waarmee in de regel vrij jonge academici zich de doctorsgraad verwerven fundamentele misvattingen of radicale dwalingen bevatten. Sommigen wenden zich met spijt van de universiteit af. Anderen doen het met een zekere bevrediging: zij wisten het al, maar thans bleek het opnieuw duidelijk hoe de academie van Kuyper niet te vertrouwen is. Het schijnt tegenwoordig moeilijker dan vroeger om eerst te oordelen nadat hoor en wederhoor werd toegepast. Men geeft er de voorkeur aan één bepaalde opvatting, welke men als juist aanvaardde, een enkele voorstelling, welke men zich vormde, voorgoed vast te houden en alles wat met die opvatting niet strookt, en in die zienswijze niet past, weg te schuiven. Er bestaat heel simpel een universiteit, die zich sedert het jaar der oprichting plaatste op de grondslag der gereformeerde beginselen en die naar een thans wat zwaar aandoende uitdrukking dienstbaar hoort te zijn 'aan de bevordering van Gods eer en van godszaligheid in den lande'. Enkele jaren geleden is er een andere formulering gekozen, is er als grondslag aanvaard 'het Evangehe van Jezus Christus', en wenst men de academische arbeid 'in gehoorzaamheid' aan dat evangelie te 'richten op het dienen van God en zijn wereld'. Onverschillig nu of voor de ene dan wel de andere omschrijving gekozen wordt, het lijdt geen twijfel aldus de redenering van hen, die de universiteit principiële slapte voor de voeten werpen, dat proefschriften, waarin niet krachtig en overtuigd voor de waarheid gekozen wordt, afwijzing verdienen; men behoort er aan de Vrije Universiteit niet de doctorstitel mee te behalen.

Op deze gedachtengang valt veel af te dingen. Aan de Vrije Universiteit kan ieder die dit wil komen studeren. Hij mag als toehoorder de colleges volgen - er moet uiteraard plaatsruimte zijn - die hij belangwekkend acht. Hij kan als student deelnemen aan practica, tentamens en examens als zijn vooropleiding hem daartoe bevoegd maakt en geen numerus fixus hem buitensluit. Instemming met de grondslag der universiteit wordt niet van hem gevraagd. Hij zal zich enkel bij de geest der academie hebben aan te passen, dienen te begrijpen dat er van hem eerbiediging der de universiteit dragende gedachten wordt verwacht met volstrekt behoud van eigen inzichten, en dat zijn gedrag geen aanstoot geven moet. De Vereniging van wie de Vrije Universiteit uitgaat had daartoe in artikel 2 van haar statuten de uitdrukking 'nil contra

Deum aut bonos mores' - niets tegen God en de goede zeden - opgenomen. Steeds kon men derhalve aan de Vrije Universiteit examens doen in de verschillende faculteiten zonder geestverwant in enger zin te zijn, zonder dit ook in ruimer zin te wezen. Het was mogelijk om als overtuigd Israëliet, als mohammedaan of boeddhist de titel van meester in de rechten, die van doctorandus in de letteren en naderhand in de andere faculteiten zulk een doctorandusgraad te verwerven. Voor de promotie gold tot 1956 een andere regeling. Verplicht was een aanvaarding van het standpunt der Vrije Universiteit 'die van al haar onderwijs geheel en uitsluitend op de grondslag der gereformeerde beginselen staat', met een verbijzondering nog voor de theologen, van wie gevraagd werd erkenning als 'grondslag voor het onderwijs in de Godgeleerdheid' van 'de drie formulieren van enigheid', zoals de synode van Dordrecht deze in 1619 had vastgesteld met het aan deze belijdenisschriften toekomend gezag. Voor de studenten heeft men nooit, voor de jonge doctoren in later tijd niet van een opgelegde binding aan de grondslag willen weten. De redenen liggen voor de hand bij de eerstgenoemde groep. De beginselovertuiging zet zich dikwijls eerst geleidelijk vast. Voor velen zijn de studiejaren ook de periode van schoksgewijze zich voltrekkende geestelijke groei: jongelui die voor hun drieentwintigste nooit twijfelden, zijn zeldzaam. Zelfs is het af en toe de vraag of onder een zelden rimpelende geestesspiegel ook bevredigende diepte wordt aangetroffen. Voorts doet het gekunsteld aan om bij sterk aan zakelijke stof gebonden onderricht en in de toetsing van feitelijke kennis en vaardigheid, de levens- en wereldbeschouwelijke opvattingen van de studenten te betrekken en deze zelfs tot beslissende factor te maken. Een universiteit onderwijst, leidt op tot het zelfstandig onderzoekerschap. De Vrije Universiteit als christelijke universiteit doet beide en tracht daarbij te vormen vanuit haar diep-religieuze, evangehsche overtuiging. Zij wenst daarbij niet aan anderen haar inzichten op te leggen; als het goed is blijft geestelijke heerszucht haar vreemd. Bij het vergeven van de doctorale graad rijst grotere moeilijkheid, het heeft geen enkele zin dit te ontkennen. Wie promoveert levert een blijk van betrekkelijk zelfstandige weten3

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen