VU Magazine 1976 - pagina 470

m magazme 28 A\ 1876

VMVDR JAAROANG.

1V°. 1374

E STANDAARD Pr^ per kwuf^ii ratöt* bM Z o a d a g i b l a d : Vo« Amsterdam / IJM- — *"'«»> P«» po* / *J*Eakek N'ummen $ Cest tAB bet Btneel

MrctUttó»: nm I tot 6 tcetb 90 Ccat: ledert regel durtwnn 15 C«rt: AMvngeR of W" UeftJefiTei» 10 Ce« per rejfd.

Friezen enthousiast voor Sint-Foei! „De Friesche Crt is in vervoering geraakt over — wie zou het gelooven — over de Roomsche Kerk", schrijft De Standaard op 12 december. „Wat heeft den stugge Fries in laaien gloed ontstoken? Het St. Nicolaasfeest! Waarlijk! Het St. Nicolaasfeest!" De Friesche Courant had onder meer geschreven: „De vijaoden van den St. Nicolaasdag zijn tegen den viering van dien dag om redenen van kerkelijk gewigt: het zijn de ortho-

dox-gereformeerden, die de aanmerking maken: „Wij zouden wel een kinderfeest mêe willen vieren en doen vieren, maar.... niet een St. Nicolaasfeest, dat is ons te roomsch". De Standaard neemt deze „onzinnigheden" over, „enkel om ons volk te doen zien waarheen de neutralisten, de humaniteitsbelijders ons trachten te leiden". „Laat ons voorzichtig zijn, aan dergelijke „leidslieden" onze kinderen toe te vertrouwen. Van dezulken „neutraliteit" te verwachten is een dwaasheid".

AR-ristocraten te conservatief „Ach, wat wordt het gevoeld dat Groen dood en Kuyper buiten 's lands is", verzucht het blad De Wek stem. De Standaard neemt op 19 december een artikel uit dat blad in z'n geheel — en op de voorpagina — over. „Wij missen dr. Kuyper (deze is nog altijd niet hersteld van zijn ziekte) in de Kamer, dien zo geheel de aspiratie van het anti-revolutionaire volk buiten de Kamer ter harte ging en die zo energiek de anti-revolutionaire aristocraten in de Kamer kon beheerschen. Het volk laat straks de aristocraten in de Kamer zonder Kuyper los". In vrij harde taal signaleert het blad een kloof tussen kamerfractie en achterban. „Onze Kamerleden zijn, althans sommigen, door geboorte, natuur of geldbezit aristocraten en telkens speelt dat aristocratisme hun parten". De anti-revolutionaire partij vindt haar voornaamste aanhangers onder de burgerij, de poorters, die van oudsher hun zelfstandigheid op den adel hebben weten te veroveren en te handhaven. Dat men nu juist met die burgerij in godsdienstige gevoe-

lens overeenstemt, maakt nog niet den anti-revolutionair volgens het thans bestaande type. Wij willen niet in 't conservatisme opgaan. Wij zijn liberalen en geen conservatieven." Dat laatste heeft betrekking op de begrotingsbehandeling van koloniën. De AR heeft daarbij èên lijn getrokken met de conservatieven. Belangrijk discussiepunt was de omzetting van communaal grondbezit in individueel grondbezit geweest. De liberalen waren daarvan warme voorstanders, ze hoopten dat zodoende de particuliere onderneming zich zou kunnen binnendringen in het cultuurstelsel. Dr. Bronsveld ziet wel iets in het toelaten van individueel grondbezit in Indië. Een dergelijke ontwikkeling zal, zo veronderstelt hij in De Standaard van 6 december, „op den zeer lange duur moeten leiden tot grooter onafhankelijkheid, misschien totgeheele loslating van Indië van 't moederland. Voor ons is dit geen schrikbeeld, mits wij ons eerst van onze moederlijke plichten hebben gekweten. Wij moeten zorg dragen dat onze overzee-

sche dochter zich eenmaal zonder leiband kan bewegen en dat zij, krachtig ontwikkeld een zuster van ons zij met een gevoel van kinderlijke dankbaarheid jegens ons in het hart". Om nog even terug te koriien op de verhouding tussen de anti-revolutionairen en de conservatieven: half december plaatst De Standaard een reeks van drie artikelen waarin de lijnen scherp worden getrokken. De noodzaak daartoe werd kennelijk gevoeld omdat zich tekenen van grensvervaging hadden voorgedaan. Zo had men van conservatieve zijde De Savornin Lohman's „Gezag en Vrijheid" met instemming begroet; de gemeenschappelijke standpunten inzake de koloniën

Wat speelde zich in de Jaren die vooraf gingen aan de oprichting van de V U . honderd jaar geleden, zoal af? Net als de vorige maand ook nu weer een greep uit de Standaard. Ditmaal: december 1876 kwamen daarnet al aan de orde. De Standaard eist nu van de conservatieven, dat zij zich „partij stellen" in de schoolkwestie, „het eenig maatschappelijk vraagstuk waarin heelhct volk belang stelt". „Wilt gij dat wij uwe beginselvastheid erkennen zullen, dat wij van u den vooruitgang der natie zullen verwachten, welnu! ons kunt gij daarvan niet beter overtuigen dan door datgene te helpen opruimen, wat wij dagelijks als een grievend onrecht, als een belemmering der vrijheid ondervinden!" Tegen het eind van het jaar wordt een nieuw wetsontwerplager onderwijs gepubliceerd. De Standaard plaatst het in z'n geheel, inclusief de memorie van toelichting.

Kamerlid De Jonge vreest datmateriaiisme overwaait Komt het Nederlandsch Werkliedenverbond gezien zijn doelstelling („verheffing van den werkman door onderwijs en ontwikkeling") in aanmerking in het vervolg te worden aangemerkt als 'n „coöperatieve vereeniging"? Het punt komt even aan de orde in de Tweede Kamer bij de behandeling van de begroting van justitie. Veel bezwaren zijn er niet. Heeft het Verbond zich bij de ongeregeldheden in Amsterdam (zie VU-magazine van september) niet keurig gedragen en is het ook voor de rest niet een zeer gematigd gezelschap? Het AR-kamerlid De Jonge grijpt de gelegenheid aan om wat dieper op de sociale kwestie in te gaan. „Twee hoofdstroomen beheerschen de levensopenbaring", zo zegt hij volgens De Standaard van 6 december. „De eene hoofdstroom beoogt niets dan het stoffelijk welzijn, draagt een materialistisch karakter, poogt de wereldsche belangen

van den werkenden stand te bevorderen; de andere hoofdstroom beoogt ook wel 't Stoffelijk welzijn, doch niet als doel, maar als middel om den mensch te brengen tot zijns eeuwige bestemming. De mensch toch is van Gods geslachte. Ook de werkende stand is een onmisbare schakel van het maatschappelijk organisme, niet door menschelijke wijsheid in het leven geroepen, maar dat zijn steunpunt vindt in de ordeningen Gods. Die levensbeschouwing ontneemt alle reden van bestaan aan dwaze verheffing op geboorte, stand en wat dies meer zij. Zij geeft wel grond tot dankbaarheid en naarstige pUchtsbetrachting". De heer De Jonge is er niet op uit de werkman zijn rechten als staatsburger te betwisten, wel is hij beducht voor „een sociale levensuiting die epidemisch uit andere landen komt overwaaien." Voortstuwing van de materialistische hoofdstroom zal uitdraaien op „vreselijke teleurstellingen en misrekeningen".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen