VU Magazine 1979 - pagina 357

liffl magadne 3 De afgetreden rector-magnificus prof. dr. D. M. Schenkeveld hield bij de opening van het universitaire jaar op 3 september een rede over de universiteit en haar maatschappelijke verantwoordelijkheid, die op deze en volgende pagina's te lezen is. Het werd een wat ander verhaal dan menigeen afgaande op de titel had gedacht. Prof. Schenkeveld eindigde zijn rede aldus: , Jk had u beloofd enkele aspecten van de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de universiteit te bespreken; daarbij heb ik misschien de suggestie gewekt uiteen te rafelen de rol van de individuen binnen de universiteit en die van de universiteit als zodanig, dus van bijvoorbeeld het universiteitsbestuur; verder hebt u misschien gedacht dat ik de gewenste houding van de universiteit over wereldproblemen zou behandelen. Met opzet heb ik deze kwesties even aangesneden, maar ik ben daaraan verder voorbijgegaan. In plaats daarvan heeft u een ander verhaal gekregen, dat Wel over de maatschappelijke verantwoordelijkheid ging maar dan vooral over de daaruit voortkomende plicht voor de universiteit om haar eigen structuur, haar eigen onderwijsprogramma's en haar eigen onderzoek aan een kritische beschouwing

te onderwerpen. Daarbij heb ik de inbreng van buitenlanders aan dit onderwerp zwaar laten wegen, omdat die soms een verrassend licht op de Nederlandse toestand werpen. Ik ben in dit verband blij dat het congres van het College van Dekanen de wetenschapsbeoefening ter_ discussie zal stellen, (zie feestwijzer pag. 26127 13-17 okt. 1980, red. VU-mag.) en ik hoop dat velen van U daaraan deel zullen nemen. Gezien de kwaliteit en de aantallen van buitenlanders die daar aanwezig zullen zijn, zult U dan ongetwijfeld tot dezelfde conclusie komen als ik in mijn rectorale contacten in Helsinki en elders: Van het buitenland valt veel te leren."

De Universiteit en haar maatschappelijke verantwoordelijkheid door prof. dr. D. M. Schenkeveld Op de zevende Algemene Vergadering van de Standing Conference of Rectors, Presidents and Vice-Chanceiors of the European Universities in Helsinki van 13 tot 17 augustus gehouden, poneerde de Prasident van de Universitat München, professor Lobkowicz, dat een universiteit als zodanig geen ethische verantwoordelijkheid bezat; hoogstens kon men spreken van de ethische taken van de universiteit, en eigenlijk alleen van de ethische taken van de individuele docenten. In zijn betoog vertelde hij in 1969 tijdens de grote onrust op de universiteiten bij zijn colleges over ethiek wel allerlei opvattingen uiteengezet te hebben, maar verontwaardigd te hebben gereageerd toen studenten naar zijn persoonlijk standpunt informeerden: als universitair docent had hij niet de taak een geloofsverklaring af te leggen maar de gedachtengang in de argumentatie uit een te zetten. Achteraf zag hij in op dat moment op onverantwoordelijke wijze zijn studenten in de steek te hebben gelaten. In zijn referaat over de ethische verantwoordelijkheid greep Lobkowicz dit voorval aan om te betogen dat de universitaire docenten er niet slechts zijn om kennis over te dragen maar ook om studenten bij hun opvoeding en ontwikkeling te helpen. Hij achtte het noodzakelijk om hun de eigen opvattingen te vertellen, de eigen veronderstellingen uit te leggen en ook zo eerlijk te zijn om van eigen mislukkingen in onderwijs en onderzoek te vertellen. Uit het referaat bleek verder Lobkowicz" nadruk op de ethische taak van de docent in een nauw verband te staan met zijn opvatting dat de universiteit niet als het geweten van de natie kan en mag functioneren; ze kan en mag zich volgens hem niet presenteren als het collectief dat de bevolking voorhoudt wat ze over de grote wereldproblemen moet denken. De redenen voor zijn opvatting waren tweeledig: in de eerste plaats is het gevaarlijk te denken dat intellectuelen een meer ontwikkeld geweten hebben dan de anderen, en in de tweede plaats zijn uitspraken van universiteiten al-

tijd meerderheidsuitspraken; dit feit houdt in dat als de meerderheid zich het Geweten voelt, zij de minderheid als zonder een geweten moet zien. U kunt zich voorstellen dat bij de lezing van Lobkowicz" referaat en bij zijn mondelinge verdediging ervan een groot aantal vragen bij mij opkwam. Wanneer een Duitser over de verantwoordelijkheid van de universiteit spreekt, ligt het voor de hand hem te vragen wat hij met zijn opvattingen in de tijd van het Nazi-regime had willen doen. "Verder moest ik er aan denken dat in Nederland de universiteiten en hogescholen ook als taak, zij het een secundaire, hebben, het bevorderen van het maatschappelijke verantwoordelijkheidsbetsef. Weliswaar is dit niet hetzelfde als ethische verantwoordelijkheid, maar de begrippen hebben veel met elkaar van doen, en in ieder geval ligt er kennelijk een taak voor de instelling als zodanig. Daarbij bedacht ik dat onze "Vrije Universiteit in haar doelstelling spreekt over het doel van het dienen van God en Zijn wereld, en dat het College van Dekanen, een van de hoogste organen van de universiteit, bij het eeuwfeest een congres organiseert onder de titel ,,Z()r^i( voor en om de Wetenschap". (zie feestwijzer pag. 26/27 - 13-17 okt. 1980. red. VU-mag.).

VU Kennelijk heeft de Vrije Universiteit wel zoiets als een ethische en sociale verantwoordelijkheid en is die niet alleen een taak van de individuele docent. Verder schoten mij moties en be-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen