VU Magazine 1980 - pagina 397

]ttl MAGAZINE 11 rijkste karakteristieken van deze relatie-vorm. De waardering van deze diepste vormen van relatie is gebaseerd op de genegenheid voor de ander als mens en op de kennis dat deze genegenheid wederzijds bestaat. Dit maakt (grote) emotionele investeringen mogelijk, zelfs wenselijk en plezierig. Uit deze omschrijving blijkt dat van de relaties meer intiem-emotioneel profijt kan worden verwacht, naarmate meer diepgang, respectievelijk gemeenschappelijkheid kan worden gerealiseerd. Ook hier is wederkerigheid van de relatie essentieel.

Relaties ideaal Hoe zou een persoonlijk relatie-netwerk idealiter moeten zijn opgebouwd om de kans op eenzaamheidsgevoelens te verminderen? Op deze vraag kan geen algemeen antwoord geformuleerd worden; persoonlijke smaken en behoeften zullen in dit opzicht leiden tot verschillende ,,ideale" netwerken. Meer in het algemeen kan het volgende worden gesteld. Naarmate een relatie of een netwerk van relaties meer tegemoet komt aan de wensen tot intiem-emotionele communicatie (c.q. tot gevoelens van erbijbehoren). in die mate neemt de kans op gevoelens van eenzaamheid af. De betekenis van een paarrelatie die uitgegroeid is tot de meest vergaande vorm van gemeenschappelijkheid respectievelijk genegenheid is daarmee duidelijk. Met andere woorden; de kans op het aanwezig zijn van eenzaamheidsgevoelens is kleiner wanneer een partnerrelatie, bij voorkeur met een grote mate van gemeenschappelijkheid, onderdeel uitmaakt van het netwerk van sociale relaties. Eerder werd gesteld dat in de categorieën van gescheiden en ongehuwde mensen relatief vaker eenzamen worden aangetroffen dan onder gehuwden. Deze stelling lijkt niet onjuist, maar behoeft aanvulling in deze zin: dat onder gescheiden, ongehuwde en verweduwde mensen die geen (nieuwe) partner-relatie onderhouden meer eenzamen te verwachten zijn dan onder gehuwde, gescheiden, ongehuwde en verweduwde mensen mét een partner-relatie. In dit verband nog een slotopmerking. Een minder goed functionerende of een falende partnerrelatie, dat wil zeggen een relatie waarin de gemeenschappelijkheid klein is heeft daarmee uiteraard minder betekenis voor het voorkomen van eenzaamheid, dan een goed functionerende.

Familie, vrienden en de buurt Het netwerk van sociale relaties verdient ook verder bestudering. De kwaliteit en de omvang van het gehele netwerk van ,,ondersteunende"" relaties is van belang voor nadere kennis omtrent eenzaamheidsverschijnselen. Dat wil zeggen ook de relaties van lagere niveaus dan de partner-relatie zijn van belang. Ten eerste omdat ze een bijdrage leveren aan de omvang en gevarieerdheid van de set gerealiseerde relaties en ten tweede omdat verschillende typen van relaties elk bepaalde verschillende functies kunnen vervullen voor de persoon in kwestie. Ideeën in deze richting zijn onder andere ontwikkeld door Litwak. Hij koppelt de levensvatbaarheid van bepaalde soorten van relaties aan de mogelijkheid tot én de realisering van specifieke functies. Tot de sociale relaties die een bijdrage kunnen leveren aan het zich welbevinden van personen behoren dan verder de familierelaties. Ook al wonen familieleden niet meer in eikaars directe nabijheid, de moderne communicatiemiddelen hebben het de familieleden gemakkelijk gemaakt het onderlinge contact te blijven onderhouden. De aard van de familierelaties, duurzaam tot levenslang, leent zich in het bijzonder voor onderlinge dienstverlening die van betrekkelijk langdurige aard moet zijn. Te denken valt aan hulp bij langdurige ziektegevallen en dergelijke. Vriendenrelaties vertonen de neiging te steunen op vrije keuze, genegenheid en op bepaalde overeenkomstige interessen. Vrienden zouden bijgevolg bij uitstek geschikt zijn om bijvoorbeeld mee te denken over zaken die de grootst mogelijke overeenstemming van achterliggende ideeën veronderstellen. Gedachtenwisselingen en adviezen rond bepaalde problemen lijken tot de specifieke functies te behoren. Buurtrelaties worden gekarakteriseerd door de geografische nabijheid van de leden, met eventueel veel faceto-face contact. De unieke funkties die van buurtrelaties te verwachten zijn hebben uiteraard ook betrekking op deze geografische nabijheid: buurtrelaties kunnen bijvoorbeeld snel ingrijpen op plotselinge probleemsituaties zoals ,,even op de kinderen letten" omdat men onverwacht weg moet, en ,,even iets van elkaar lenen". Maar eveneens lenen buurtrelaties zich voor gezelligheidsfuncties. bijvoorbeeld voor gehuwde vrouwen die vanwege

de aanwezigheid van kleine kinderen slechts een kleine actie-radius hebben. Samenvattend kan worden gesteld dat het voor elke persoon, in welke levenssituatie ook gesteld, van leven^'belang is een gevarieerd netwerk van sociale relaties te verwerkelijken, waarbij zo mogelijk inbegrepen een partnerrelatie. ( . . . ) Er zijn ook ,,nieuwe vrijgezellen'* Voor elke categorie van mensen-zonder-partner blijkt eenzaamheid een f^roeps-specifieke betekenis te hebben. Binnen de eenzaamheidservaringen zijn dan namelijk naast verschillen in intensiteit, verschillen in centrale belevingsaspecten te herkennen, evenals karakteristieke verschillen in de aan eenzaamheid verbonden emotionele reacties. Het zou echter in dit kader te vervoeren op deze diversiteit nader in te gaan. We keren terug naar de verschillen in omvang van het eenzaamheidsverschijnsel. Gemiddeld 14% van de mensen die samenwonen met een (huwelijks-l partner beschouwt zichzelf als eenzaam, tegen 51% van de mensen die niet samenwonen met een partner. Is het dan niet begrijpelijk dat grote aantallen mensen uit de laatste categorie trachten (alsnog) een partnerrelatie te realiseren? Onlangs werden schattingen vrijgegeven van het totaal aantal mensen in ons land dat geen partner heeft en wél een partner wenst. Niet iedereen kan zijn of haar wensen met betrekking tot het vinden van een partner voor een huwelijk of andere relatie gemakkelijk realiseren en daarvoor zijn verschillende oorzaken aan te wijzen. Alleen reeds het aantal personen dat wel een partner wenst, maar erin het zogenaamde ,, vrije veld" niet . in lijkt te slagen deze te vinden, ligt naar schatting rond de 570.(XX). t e n punt van discussie is in hoeverre deze niet-succesrijke zoekers naar een partner daarbij geholpen moeten of kunnen worden. Op welke wijze kan deze bemiddeling zich eventueel het beste voltrekken.' De recent geëtaleerde meningsverschillen betreffende partnerbemiddeling via de t.v, en de rol van de Raad van Toezicht (op de Dienstverlening voor Huwelijkscontacten) in deze, maken duidelijk dat we hier voorlopig nog niet ,,uit" zijn. ( . . . i Voor welke mensen is een zelfgekozen bestaan als onafhankelijke alleenstaande, als ,,vrij-gezer" haalbaar? in ons land heeft Vuijsje zich beziggehouden meteen beschrijving van deze

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen