VU Magazine 1982 - pagina 38

chische kwalen weer gaan culitveren om z'n uitkering te behouden. Het is primair de niet-geslaagde werkhervatting die debet is aan zijn terugval. Een soort werkloosheidssyndroom is nu vooral de kwaal. In gunstiger omstandigheden zal de ex-patiënt wél na veel moeite werk vinden. Hij is echter in de inrichting zo in de watten gelegd met vrijblijvende arbeidstherapieën en zich verslapen zonder sancties dat hij de grootste moeite heeft om op tijd op het werk te zijn en het werk acht uur per dag vol te houden. Als hij niet oppast wordt hij nog de laan uitgestuurd. Hij mist de nodige werkdiscipline. Het werkhervattingssyndroom noemt Heslingadat. Beide syndromen hadden voorkomen kunnen worden als de patiënt reeds vanuit de inrichting was gaan werken in een niet te beschermde werkomgeving dus in een normaal arbeidsklimaat. En verder had na zijn ontslag uit de inrichting geen vacuüm mogen ontstaan en hij had in een werksituatie moeten komen waarin men de werkhervattingsproblemen van ex-patiënten goed onderkent en — mits deze van goede wil is — geduld met hem heeft. De arbeidsrevalidatieprojekten van Heslinga bieden die mogelijkheid. Het zijn projekten waar — anders dan bij de vrijblijvende arbeidstherapie in de inrichting — serieus gewerkt wordt. Ook het werkresultaat telt maar er wordt wel duidelijk rekening wordt gehouden met wat de ex-patiënt aan kan. Hij wordt niet opgejaagd en niet beoordeeld naar zijn prestatie maar we/wordt van hem inzet verwacht. Het voornaamste verschil met de gemiddelde sociale werkplaats is dat de patiënt die voor plaatsing in aanmerking komt direct kan worden geplaatst. Hij krijgt op die manier niet de kans aan de reeds genoemde werkloosheids- en werkhervattingssyndromen te gaan lijden omdat hij niet in het gat van de tijd tussen ontslag uit de inrichting en het vinden van een baantje valt. Anders dan bij veel sociale werkplaatsen ligt er ook veel nadruk op het werkresultaat. Sommige psychiaters hebben daar moeite mee omdat zij de patiënt centraal willen stellen maar Heslinga meent dat het leveren van een goed stuk werk de ex-patiënt meer voldoening en status geeft. Hij betekent wat.

Patiënt wordt in watten gelegd 36

Dr. F. J. M. Helsinga

Zijn eerste projekt ontstond „toevallig". Heslinga — van huis uit een biochemisch georiënteerd psychiater — wilde met collega Van Tilburg het verband gaan onderzoeken tussen depressieve beelden bij patiënten als psychose en neurose en een afwijkend stofwisselingspatroon. Daartoe zouden bij een groot aantal patiënten regelmatig de urinebepalingen moeten plaatsvinden. Werk dat erg arbeidsintensief is en veel te veel voor twee mensen. Bovendien onderzoek dat pas op langere termijn vruchten zou kunnen opleveren zodat het krijgen van de benodigde middelen nogal moeilijk zou liggen. Op een goed moment echter kreeg Heslinga het verzoek vanuit de Valeriuskliniek of hij niet wat bezigheden zou kunnen bedenken voor een nogal moeilijke patiënt die na een bijna twintigjarige geschiedenis van veel ellende opnieuw in de kliniek terecht was gekomen. Er werd geen therapeutisch effect mee beoogd, men wist gewoon niet goed raad met hem. Heslinga dacht opeens aan z'n arbeidsintensieve onderzoek waarvoor veel vrij eenvoudig werk moest worden verricht. Hij besloot het eens met de patiënt te proberen. Aanvankelijk kreeg die korte simpele opdrachtjes als „maak dat eens even schoon" of „houd dit even vast" en langzamerhand ontwikkelde de patiënt zich tot een nuttige assistent-laborant. En wat belangrijker was: z'n conditie ging zienderogen vooruit. Dat was het begin van een kompleet arbeidsrevalidatieprojekt voor tientallen ex-patiënten: een unieke combinatie van revalidatie en op zichzelf eenvoudig maar hoogwaardig researchwerk. In 1970 promoveerde

dr. W. van Tilburg, toen aankomend zenuwarts, cum laude op dit onderzoek. Daarna ging het projekt door maar op den duur moesten er wel wat hogere eisen aan de patiënten worden gesteld omdat het werk enige scholing of de bereidheid zich voor dit werk te scholen ging vereisen. Heslinga vond echter dat hij ook t.a.v. de ongeschoolden een morele verplichting had om hoogwaardig werk als dit te kunnen voortzetten op de een of andere manier. Ook had hij gemerkt dat niet iedere ex-patiënt de nogal specifieke interesse voor het chemisch laborantenwerk voldoende kon opbrengen. Daarom ging hij — nu dus heel wel overwogen — op zoek naar iaboratoriumwerk op een veel breder en algemeen cultureel gebied. Hij vond dat op het archeologische en geologische vakterrein. Bij allerlei musea boorde hij werk aan als bij voorbeeld het determineren van fossiele schelpen en het repareren van oude vazen en potten. Heel precies en allerminst vrijblijvend werk dat de meeste patiënten direct boeide. Hetwerd allemaal nog veel leukertoen het nieuwe projekt kon gaan beschikken over een geheel eigen gebouw dat ter beschikking werd gesteld door de Congregatie van pater Steen, zielzorger bij de Valeriuskliniek. Het projekt had nu zijn eigen territoir en kreeg mede hierdoor een eigen identiteit. Die werd nog verder versterkt toen de werknemers van het ,,Laboratorium voor Museumtechnische Werkzaamheden" steeds hoogwaardiger werk gingen leveren namelijk onderwijsmateriaal voor middelbare scholen en universiteiten, eigen produkten dus. Men was niet langer afhankelijk van

vu-Magazine 11 (1982)1 (januari)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen