VU Magazine 1985 - pagina 215

zondig' zeggen ze, en zonden worden vergeven. 'l/ergfei//ng'wordt in dit verband verward met 'verwerking'. Veel van die mannen vinden: het is zondig, maar het is vergeven dus praten we er niet meer over. Maar daarmee is het nietverwerkt!" Mannen De rol van de mannen is in de meeste studies over seksueel misbruik van kinderen wat onderbelicht gebleven. Behalve dat ze dader zijn of het misbruik toelaten, is er vaak niet meer van ze bekend dan dat het "gewone, aangepaste, autoritaire mannen" zijn. Drs. Top zou willen pleiten vooronderzoek, ook naar de situatie van mannen. Hebben zij nog schuldgevoelens omtrent het gebeurde en zijn ze misschien ook aan hulpverlening toe? Heeft tietu verbaasd datseksueel misbruik van kinderen in ctiristeiijke gezinnen net zo goed voorkomt als in buitenkerkelijke gezinnen? "Als je me deze vraag vijfjaar geleden had gesteld, zou ik hebben gezegd: datzal heus wel voorkomen, maarniet bij ons, want gereformeerde mannen doen dat niet, die weten beter. Nu we deze cijfers tot onze beschikking hebben en blijkt dat het in christelijke gezinnen ongeveer even vaak voorkomt, onderga je dat bijna als vernederend! Maar je moet je wel bij de feiten neerleggen." Op groad wéarvap_ dacht u dan (jat het bijgelovigen minder voor zou komen? "Ik zou gedacht hebben dat het verantwoordelijkheidsgevoel van deze mannen zo groot zou zijn dat ze het niet zouden doen. Nu blijkt dat dat niet zo is. Ik denk bij voorbeeld ook dat mensen die het oprecht menen met hun geloof minder stelen en de belasting ontduiken. Maar misschien is dat wel niet zo. Dat hangt samen met je zelfbeeld: gelovigen zijn toch een beetje beter. Vroeger was dat wellicht ingegeven door angst voor de hel. Nu staat dat op een iets hoger vlak, het is een ethisch ideaal." Verboden vrucht Om te verklaren waarom onder gereformeerde mannen toch de neiging tot incest voorkomt (terwijl men zou verwachten dat seksueel afwijkend gedrag juist in deze groep sterk veroordeeld zou worden), introduceert Top de 'verboden vrucht theorie'. Een theorie die eerder werd gehanteerd door de seksuoloog Jos Frenken. ,,Abraham Kuyper heeft een heel mooi man-ideaal. De man neemt de leiding, is sterk doelgericht en verstandelijk.

vu-Magazine 14(1985) 5 mei 1985

Hij heeft ook een hoge mate van seksueel vermogen en gevoeligheid. Dat moet Kuyper toegeven. Maar dat moet hij beheersen en daar sluit hij zich voor af. Bewust. Alles wat met seksualiteit te maken heeft mag niet toegelaten worden. En dat geeft natuurlijk een geweldige spanning. Maar het krijgt daardoor ook een zekere aantrekkingskracht. Uit dat onderzoek van Frenken blijkt dat juist kerkelijke mannen daardoorsterk beïnvloed zijn." De vrouwen die in het boek 'Godsdiensten incest'worden geïnterviewd, zijn allemaal ruim boven de twintig en hebben de incest jaren geleden meegemaakt. Drs. Top verwacht dat in volgende generaties dit seksueel misbruik wellicht wat afneemt omdat meisjes dan wat minder ondergeschikt zullen zijn aan jongens dan nu het geval is. Hij lanceert ook de ietwat merkwaardige stelling dat incest in de jaren dertig minder voorgekomen zou zijn: ,,lk denk dat de beheersingsmoraal — van waaruit de hele seksualiteit benaderd is — in de jaren dertig veel sterker was dan na 1960. Ik heb daar een heel voorlopige theorie over ontwikkeld. Mannen die nu zo tussen de 50 en 60 zijn hebben de seksuele revolutie gemist. Die waren getrouwd, vaak netjes getrouwd, vóórdat er meer mocht. Ze hebben dus een 'achterstand': 'wij hebben ons altijd zo moeten beheersen en netjes geleefd en nu mag er ineens veel meer!' Ze zien dat hun eigen kinderen wat dat betreft in een makkelijker sfeer leven. Die vrijheid hebben die mannen niet meer kunnen praktiseren door bij voorbeeld een vriendin te nemen, want juist in de vreemde vrouw was de zonde als het ware belichaamd. Ishetdan nietdenkbaar dat ze toen een alternatief zochMaria Magdalena iseen van de vrouwen uit de bijbel die een positief voorbeeld voor vrouwen kunnen zijn

ten binnen het gezin, waar het veel mindermakkelijk naar buiten kon?" Bevrijding Vrijwel alle in het boek geïnterviewde vrouwen hebben de kerk de rug toegekeerd. Voor hen wordt godsdienst teveel geassocieerd met de nare ervaringen uit hun jeugd die immers met een beroep op God werden gelegitimeerd. Veel vrouwen hebben aan die ervaring niet alleen een incesttrauma overgehouden: ,,Zij zal God vervloeken omdat hij haar als kind bedroog, maar die vervloeking maakt dat zij zich nog schuldiger voelt tegenover God. Haar angst neemt steeds toe. Ten slotte durft zij haar verkrachter niet te beschuldigen, omdat zij hem naar Gods gebod moet vergeven, maar zij heeft er ook geen vrede mee dat hij in de hemel komt zonder schuld bekend te hebben tegenover haarzelf. Wanneer zij hem niet kan zien als een naaste die vergeving verdient, voelt zij zich des te schuldiger tegenover God. Zij weet dat zij onschuldig is, maar denkt dat zij toch gestraft zal worden. Wanneer zij met deze ongerijmdheid niet langer kan leven, zal zij ófwel God en zijn dienst de rug toekeren, ófwel het leven niet langer zinvol vinden en het willen beëindigen. Die suicideneiging bestond al vanuit haar incestervaring en wordt dus versterkt door de verstrengeling van beide trauma's", schrijft Ineke Jonker. ,,Het opmerkelijke aan deze interviews", zegt W. Top, ,,is dat de vrouwen ni'et de bevrijding voelen als hun vader de gevangenis ingaat, maar als zij zélf uit de kerk stappen. Dit boek toont aan dat bijbelteksten en huwelijksformulieren de man hebben gedeformeerd tot een soort autoriteit. Hij kréég die macht ook van de kerk. Het is goed dat deze vragen nu aan de kerken worden gesteld." Als een aanklacht tegen de godsdienst mag dit boek niet worden gelezen. Wél als een aanklacht tegen kerken die meisjes en vrouwen leren onderdanig te zijn aan mannen. Seksueel misbruik is volgens de schrijfsters de uiterste consequentie van deze gedachte. In het boek wordt echter ook geprobeerd op een andere manier met de bijbel en godsdienst om te gaan, een manier die voor vrouwen bevrijdend kan zijn. 'Je naaste liefhebben als jezelf', de figuur van Jezus of verhalen van sterke vrouwen in de bijbel bleken sommige vrouwen de moed te geven met hun vernederende ervaring verderte leven. D Annie Imbens en Ineke Jonker, 'Godsdienst en incest', De Horstink, f 29,-.

173

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen