VU Magazine 1985 - pagina 309

Drie schrijfsters tijdens de presentatie van tiet boek Wie weegt de woorden. V.l.n.r.: RenateDorrestein.Eliy de Waard enAnja Meuleni belt (Bram de Hollander)

belast met de zorg voor huishouden en kinderen niet zoals Harry Mulisch regelmatig op het Leidseplein 'inspiratie' op kunnen doen. Toch leeft vrijwel geen van de vrouwen die aan deze bundel een bijdrage leverden in een traditioneel gezinsverband (al is dat op zich ook tekenend). In de meeste gevallen vergen alleen zijzelf (en soms enkele kinderen) verzorging. Een derde verschil heeft betrekking op de ontvangst van boeken die door vrouwen zijn geschreven. Anja Meulenbelt meent dat het soort boeken dat zij schrijven anders is dan de boeken die mannen produceren. Schrijvers nemen meestal een hoofdpersoon van dezelfde sekse als zijzelf (Emma Bovary, Anna Karenina. Eline Vere en Hedwig uit Van de koele meren des doods zijn uitzonderingen die vrijwel allemaal op droeve wijze aan hun eind komen). Meulenbelt schrijft overdegevolgen van deze tweedeling: "Vrouwen die vrouwen als hoofdpersoon nemen lopen het gevaar om gerubriceerd te worden als schrijfster van 'vrouwenhoeken' of 'damesromans'. Nergens vinden we de benaming 'mannenboek' dan wel herenroman', terwijl daar minstens evenveel aanleiding voor is. De implicatie van de term 'vrouwenboek', en daarom verzetten zoveel schrijfsters zich daartegen, is dat dat boeken zijn die interessant zijn voor andere vrouwen. Nietvoor mannen." Het laatste verschil heeft betrekking op de cultuur waarin de boeken worden geschreven en gelezen. Dat blijkt heel duidelijk bij boeken van zwarte vrouwen. Hun boeken worden alleen interessant geacht voor zwarte vrouwen. Marion Bloem beschrijft in Wie weegt de woorden hoe ze werd doorverwezen naar een Derde Wereld-uitgeverij toen bleek dat de hoofdpersoon van haar boek Geen gewoon Indisch meisje niet meer blond was maar donker. Astrid Roemer kreeg te horen dat haar stukken niet zwart genoeg zouden zijn, maar te algemeen. Van Toni Morrison daarentegen werd gezegd dat "haar talent te goed was om te verspillen aan het schrijven over zwarten, en dan alleen zwarte vrouwen".

Goed in de markt Op 26 januari van dit jaar verscheen in de Haagse Post een artikel van Hansmaarten Tromp onder de titel 'Het debutantenbal'. Daarin wordt een poging gedaan het 'succes' van vrouwelijke debutanten te 'verklaren'. De naar hun mening gevraagde schrijfsters (vaak alleen met de voornaam aangeduid) ontkennen iedere overeenkomst, tot grote ontevredenheid van Tromp. Het vrouw-zijn móet het succes wel VU-magazine. 14ej&argangnr 7,juli augustus1985

verklaren, wat anders? (Misschien zijn de boeken gewoon goed?) Marja Brouwers, die niet op andere dan inhoudelijke gronden wil worden ingedeeld bij een 'groep', verklaart de behoefte aan 'groeps'-vorming als volgt: "Ik geloof dat het verschijnsel gereduceerd kan worden tot het verschijnen van het boek van Tessa de Loo. Zij had een aantal dingen mee: het waren goede verhalen, ze zag er leuk uit op de foto en het is een aardige meid. Het boek liep goed en haar naam was op een gegeven moment bekend. Dat is alles. Aanvankelijk had overigens niemand er last van. Tessa de Loo kan zich niet herinneren dat van november '83 tot september '84 dus het hele jaar waarin haar boek zo goed verkocht, er iemand het nodig vond om in de pers een tendens te gaan signaleren dat vrouwen zo goed in de markt zouden liggen. Toch zou het ook toen al niet moeilijk zijn geweest om zes schrijfsters te vinden die allemaal goede recensies hadden gekregen. Het gevoel — en er is uitdrukkelijk sprake van een gevoel — dat er veel aandacht is voor een groep — groep nog wel! — vrouwelijke debutanten, dat gevoel kun je bijna op de dag dateren: ergens midden in september vorig jaar. En bij gebrek aan tegenbewijs denk ik dat dat gevoel ontstond nadat in de Volkskrant de recensie van Aad Nuis was verschenen over Havinck. De week daarop verscheen een interview met mij. Tóen dachten sommige mensen: ach, wéér dat overdreven gedoe rond debuten. Net op dat moment had bij voorbeeld de beroepswereld daar opeens genoeg van."

Reclaivie camp^^*^^^' Daarbij speelde misschien mee dat de Arbeiderspers, waar het boek van Tessa de Loo verscheen, Marja Brouwers' boek weigerde. Dat verscheen toen bij De Bezige Bij. Inmiddels zijn er ruim 20.000 exemplaren van verkocht. Brouwers: " Literatuur mag een verheven zaak zijn, maar de commerciële kant van die zaak is niet verheven, zoals commercie dat nooit is. Uitgevers hebben hun contacten met de media, met name bij de opiniebladen. Sommigen hebben goede contacten met Hilversum. Er valt wel wat te sturen. Er valt wel wat af te remmen ook. Maar niet veel, want uiteindelijk kan niemand veel lezers een boek aanpraten waar niets aan is en niemand kan lezers weghouden van een boek dat ze wel zouden willen lezen. Ik denk dat toen mijn boek uitkwam er niet zozeer een vergelijking met het boek van Tessa de Loo werd gemaakt. Recensenten hebben dat nauwelijks gedaan. Het was eerder zo dat men hier en daar wat geprikkeld raakte omdat men geloofde dat de reclamecampagnes rond Tessa de Loo nu ook mij verkoopcijfers opleverden. Die campagnes waren door een andere uitgever gevoerd en absoluut niet met zulke bedoelingen. Zo genereus wilden ze nou ook weer niet zijn. Een insinuatie zoals van die man van Meulenhoff (mooi en blond — is dat soms het criterium?) werkte een wat intelligentere aanpak van zaken ook al niet in de hand." Valt er überhaupt een inhoudelijke vergelijking te maken tussen De meisjes van de suikerwerktabriek en Havinck? "Nee. Iedereen staat het natuurlijk vrij om te vergelijken wat hij maar wil, maar ik geloof niet dat die

259

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen