VU Magazine 1985 - pagina 380

Frank R. Boddendijk

Wordt vervolgd

Politicologen congresseren slechts ééns in de drie jaar op mondiaal niveau, en dat is, gegeven de benarde financiële situatie van vele universiteiten, misschien ook maar goed. Al stimuleert zo'n regeling het internationale netwerk van onderlinge wetenschappelijke relaties natuurlijk niet. Dit jaar was een relatief grote delegatie van onze universiteit naar Parijs getogen waar ditmaal het wereldcongres werd gehouden. Te midden van 1.500 politicologen vanuit alle delen van de wereld hielden zich vijf mensen van onze vakgroep op en één psycholoog. Verder vermeldde het programmaboekje tot mijn verbazing dat ook een zekere Brookman van de VU (W-i-N) ons politicologisch wereldcongres met zijn aanwezigheid zou opluisteren. Drie jaar geleden had de D. G. van Onderwijs mij tijdens het wereldcongres te Rio,wijzend in de richting van Brookman, enigszins schamper gevraagd of ik mijn VU-coUega niet moest begroeten. Later was mij gebleken dat Brookman heel wat minder problemen met het bureau van de rector had gehad om zijn reis gefinancierd te krijgen dan ik, terwijl ik toch politicoloog was en diverse functies op het congres had en hij niet, resp. nauwelijks. Daarentegen had hij samen met de politicoloog Vierling van de Centrumpartij enige artikelen geschreven, en ik niet. Maar goed, tijdens de zitting in Parijs waar Brookman zijn paper over een technologisch aspect van onze samenleving moest presenteren liet hij verstek gaan, zodat ik mij kon bezighouden met mijn eigen vakinteresse. Waarom deze tirade? Misschien omdat politicologie alles met politiek te maken heeft, terwijl congresserende politicologen al maar om de hete brei van de

politiek heen dansen, als een club VN-afgezanten die het elkaar niet al te moeilijk willen maken omdat ze nog zoveel jaar met elkaar moeten samenwerken in een luxe omgeving. Tijdens het congres in 1979 te Moskou bleek het zelfs nauwelijks mogelijk om in de wandelgangen handtekeningen te verzamelen onder een petitie waarin de vrijlating c.q. correcte behandeling gevraagd werd van Ida Muddel, een joodse vrouw die zich had bekommerd om het lot vaij de zogenaamde 'refusniks'. De organisatie van een onofficieel panel over 'mensenrechten' verliep ook al niet zo soepel. Begrijp me goed. Niet omdat deze zaken door de Sovjetautoriteiten waren verboden, die waren nog niet eens geconsulteerd. Nee, de congresleiding vond dat niet zo verstandig, terwijl vele congresgangers de voortgang van hun congres niet in gevaar wilden brengen, danwei benauwd waren dat ze door het zetten van een handtekening direct door de agenten van de KGB gearresteerd zouden worden om vervolgens hun leven te slijten ergens in de Goelag Archipel. In '82, in Rio, waren alle congresgangers ervan overtuigd dat de militaire dictatuur de belofte van vrije verkiezingen zou na komen en klapten opgelucht toen het toenmalige staatshoofd met een wonderschone rede over democratie het congres officieel opende. Weinig congresgangers hebben zich door lokale collega's — waarin velen in de loop der jaren gevangen hadden gezeten en mishandeld, of tijdelijk gevlucht waren — laten rondleiden door de vele favella's die Rio rijk is en waar zij projecten leiden om de ergste noden te ledigen. En ook in Parijs stond er niet een belangrijk actueel politiek probleem op de congresagenda.

Het grootste probleem bleek te zijn hoe, tijdens de laatste receptie, aan gratis hapjes en drankjes te komen, tussen al die 2.500 politicologen en aanhang in de Orangerie van het kasteel te Versailles. Met name mijn collega, de psycholoog, verbaasde zich over dit 'politiek-onbenul' van de congresserende politicologen. Zijn verwondering bracht mij het verwijt in herinnering dat de politicoloog-filosoof Levi Strauss in de jaren zestig had gericht tegen slechts feiten verzamelende collega's die daarmee 'het heden' voortdurend als 'het beste' leken te afficheren. Hij vergeleek ze met mensen die allemaal de eerste viool wilden spelen terwijl Rome reeds in brand stond. Dat ze die eerste viool wilden spelen, dat was tot daarentoe. Maar dat ze niet wisten dat Rome in de fik stond, daar had hij geen woorden voor. Goed, ik weet dat het belangrijk is om alle theoretische 'ins' en 'outs' van het begrip 'vrij- held' te analyseren. Je moet immers weten waar je het over hebt. Maar waarom gaan politicologen niet eens te rade bij de ex-Oostduitse schrijver Rainer Kunze of de ex-Tsjechisch onderdaan Jaroslau Brodsky die in zijn autobiografisch verhaal "Het land Gamma" op luchthartige wijze de Russificering van Tsjechoslowakije beschrijft, tot en met de Praagse Lente, waar hij zelf een groot aandeel in had. Vanuit het cachot worden in de regel betere analyses gegeven van het begrip 'vrijheid' dan vanachter de schrijftafel.

daad allemaal deze zomer ergens opgesloten zitten om zo het 'Wereldjeugdfestival' te Moskou niet in gevaar te brengen? Tijdens het European Nuclear Disarmament Congres dat in juni in het hoofdgebouw van de VU gehouden werd, hoorde ik van een Franse vredesactiviste dat de twee meisjes, die naar een psychiatrische kliniek gebracht waren in verband met onze voorgenomen demonstratie in mei te Moskou, weer snel zijn vrijgelaten. Waarschijnlijk vanwege de vele publiciteit in Nederland. Wel waren weer alle deelnemers aan een volgend seminar opgepakt en, met een onderlinge afstand van een halve mijl, op de rondweg van Moskou afgezet, midden in de nacht; sommigen nadat ze eerst zwaar waren mishandeld. Shastravski, een lid van de groep die al drie jaar gevangen zat en op 13 juli zou vrijkomen, heeft intussen een nieuwe straf gekregen. Toch vervolgen zij hun acties ondanks het feit dat zij vervolgd worden. Ditmaal een soort estafette-hongerstaking totdat Shastravski eindelijk wordt vrijgelaten. Min of meer hetzelfde geldt voor vredesactiviteiten in Zuidelijk Afrika, in Chili, en noem maar op. En dan vraag ik mij af wanneer wij als politicologen eens échte politieke problemen op onze congresagenda zetten, 't Kan natuurlijk zijn dat dat al lang gebeurt en dat ik loop te dromen met mijn hoofd in de wolken. Maar dat laatste is dan te danken aan het slechte zomerweer in de Vogezen. Dat is een empirisch waarneembaar feit.

Een beetje treurig gestemd denk ik terug aan mijn vrienden van de Moskouse Vredesbeweging. Ook zij zijn voor het merendeel wetenschappers, uit de B-faculteiten. Hoe zou het met hen zijn, zouden ze inder-

VU-magazine, 14e jaargang nr, 8, september 1985

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen