VU Magazine 1986 - pagina 108

mers ook een dergelijke trend in decentralisatie en kleinschaligheid. Er blijken ook vrij veel inconsistenties in het latere werk van Capra, dit blijkt o.m. uit een interview met hem afgenomen door Bart van Steenbergen in eerder genoemd nummer van Wending. Dit soort utopische macro analyses gaan altijd mank aan simplificering van de problemen; je vraagt je wel eens af of ze daar in California wel op de hoogte zijn met de mentaliteit die tot "Shoah" leidt en van de armoede, onmacht en ellende in de huidige samenleving. In zijn laatste werk — een beschrijving van de Groene partij in Duitsland — is Capra al realistischer geworden (begrijp ik uit berichten, zelf las ik het boek nog niet). Misschien zit de kracht van hun denken van mensen als Capra en Ferguson wel in de pogingen die ze ondernemen om "nieuwe gedachten te formuleren waar we als cultuur aan toe zijn " (Ferguson). Bij brainstorm-sessies is het immers ook geoorloofd om de meest wilde suggesties te doen. Kortom, ik zie de ideeën van Capra meer als een uitdaging om van onze oude analyses los te komen en veel minder (dan hij zelf kennelijk bedoelt) als oplossingsstrategieën voor een vastgelopen systeem.

Verstand en vernunft

van zijn interviews leest krijgt een steeds grotere behoefte aan concrete suggesties i.p.v. nieuwe paradigma's en -waarden. Allereerst is het goed te beseffen dat niet de wetenschap de basis is voor alle beslissingen in deze samenleving (overigens erkent Capra dat nu ook als kritiek op zijn eigen werk). Daarnaast zullen we wetenschap en technologie niet kunnen "omkeren" met een beroep op anti-rationalisme. Zelf voel ik me meer verwant met de benadering van C. F. von Weizsacker die naast „Verstand" ook ruime plaats voor "Vernunft" wil inruimen. Met name t.a.v. besluitvorming bij kernwapens en kernenergie heeft Von Weiszacker hier naar verwezen. Dezelfde term komt men ook bij Picht (Mut zur Utopie) en Dippel tegen. Het gaat hen om "creatieve verantwoordelijke wijsheid" (Dippel) en om rekenschap afleggen van vóóronderstellingen en consequenties. Ook bij deze schrijvers treffen we de vraag of een nieuwe cultuur zich aandient. Vooral nu, mede door de wetenschappelijke revoluties, de mens producent van z'n eigen toekomst is geworden is die vraag naar verantwoordelijke wijsheid uiterst relevant. Dat klinkt mij dichter bij de problematiek van alledag dan nieuwe paradigma's en andere waarden en normen. In ieder geval heeft Capra wel gezorgd voor een nieuwe opleving in de discussies over geloof, wetenschap en filosofie. Alleen daarom moet men hem al dankbaar zijn. D

Het zal duidelijk zijn dat ik de ideeën van Capra meer vind dan modieus en minder dan baanbrekend. Wie meerdere

Prof. ir. E. J. Tuininga is hoogleraar in de maatschappelijke aspecten van de wiskunde en natuurwetenschappen aan de VU

GOD IN DE NIEUWE NATUURKUNDE (tekst van tweede IKON-uitzending op 21 februari 1986) Dr. Carl Friedrich von Weizsacker: „Er loopt een rechte weg door driehonderd jaar van Galileo naar het kernwapen. Als je de wetten van de mechanica, zoals gevonden door Galileo erkent, en als je mensen toestaat door te gaan met onderzoek, dan zullen zij de wetten vinden van de nucleaire stoofpot. En zolang mensen geen weerstand kunnen bieden aan de verleiding van de macht, zullen zij die gebruiken, waarvoor het kan worden gebruikt." Absolute kennis bestaat niet. De waarheid kan alleen worden beschreven in termen van waarschijnlijkheden. De les dat onze kennis onvolkomen is, leerden wij door de buitenzintuiglijke wereld van het atoom binnen te dringen, een wereld waarin de fundamentele onzekerheid heerst van quantummechanica. De natuurkundige theorie daarvan zou ons deterministisch wereldbeeld, dat een afspiegeling vormde van onze behoefte aan zekerheid in een onzekere wereld, ten val brengen. De fysicus, die experimenten uitvoert in de binnenwereld Dr. Von Weizsacker: "Mijn collega's zien Capra als een soort verrader van de wetenschap" van het atoom omdat hij wil weten wat er gebeurt wanneer 98

VU-MAGAZINE

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen