VU Magazine 1987 - pagina 478

Model van een oorlogs.schip in de .Nederland.s Hervormde Kerk te.Spaarndam. Op het schip i.s het jaartal 1794 te zien endenaam 'dejonge .Suzanna', naar het vwjr de protestanten apocriefe bijbelbf)ek Daniël. Foto Bram de Hollander.

bepaalde gedeelten van het schip zijn vaak veel gedetailleerder uitgewerkt zijn dan andere delen. De onderkant van het schip is meestal te ondiep en de masten zijn te laag. Er is wel gesuggereerd dat dit speciaal gedaan is omdat de scheepjes opgehangen worden en van onderaf bekeken. Volgens Van der Poel is dit te ver gezocht. Een suggestie waar hij wel mee kan instemmen is dat de scheepjes over het algemeen gemaakt werden door zeelieden. Die kennen bepaalde onderdelen van het schip, met name die gedeelten die boven het water uitsteken, beter dan de rest van het schip. En wie de masten bijna altijd van dichtbij, vanaf het schip zelf, bekijkt kan gemakkelijk het idee krijgen dat ze korter zijn dan in werkelijkheid het geval is. Mensen hebben wel eens gedacht dat de scheepjes die in kerken hangen modellen zijn geweest bij het bouwen van schepen. Inderdaad bestond vroeger de gewoonte om een klein model van een te bouwen schip aan de opdrachtgever aan te bieden. Wanneer deze met het model akkoord ging werd dat model vervolgens door de timmerman gebruikt als voorbeeld. Om een scheepsmodel op deze manier te kunnen gebruiken moet het gemaakt worden door een professionele modelbouwer die de scheepsbouw op ware grootte van haver tot gort kent. Deze scheepjes zijn tot in de kleinste details uitgewerkt. Het zal duidelijk zijn dat de ruwe blokmodellen nooit voor dit doel bestemd konden zijn. Historici die zich gespecialiseerd hebben in de geschiedschrijving van de scheepvaart en de geschiedenis ter zee hebben, vaak geprobeerd om de taferelen die op de scheepsmodellen in kerken te zien zijn op eenzelfde wijze te duiden als men dat gewend is bij echte schepen. Bij echte schepen is de beschildering meestal een uitbeelding van de naam van het schip. In de kerken geeft de beschildering de reden voor de schenking meestal weer. Soms hebben de modellen in de kerken daarnaast een naam gekregen. Deze komt dan soms overeen met een schip dat echt bestaat, maar blijkt bij nader onderzoek vaak geen waarheidsgetrouw model te zijn. Prof.dr. I.M.G. van der Poel heeft met zijn boekje over scheepsmodellen in Nederlandse kerken een opmerkelijk stukje levende traditie beschreven. Het fenomeen van de scheepsmodellen in de kerken was velen niet of nauwelijks bekend. Het boek is voorzien van honderd fraaie VU-MAGAZINE - DECEMBER 1987

.Vlodel van een botter in de Rwjms-katholieke .Vlariakerk in Volendam, (geschonken in 1960. Foto Bram de Hollander.

zwart-wit foto's, die een goed beeld geven om wat voor scheepjes het nu eigenlijk gaat. Voor liefhebbers is het boek daarmee een waardevol bezit. [J

J.M.G. van der Poel, .Scheepsmodellen in Nederlandse Kerken. .Staatsuitgeverij, 1987. Leden van de vereniging 'Vrienden van het Zuiderzeemuseum' krijgen het gratis.

Nog steeds zijn het de Nederlands Hervormde kerken die veel scheepsmodellen in hun interieur hebben.

Karin van Lierop is historicus en journalist

35

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen