VU Magazine 1988 - pagina 330

Honderd jaar geleden vonden katholieken en antirevolutionairen elkaar voor het eerst in het kabinet-Mackay. Aanleiding tot dit 'Monsterverbond' was de schoolstrijd. Maar het was, naar is gebleken, meer dan een gelegenheidsaffaire.

tóezcrs! ^^"^1 ^ocnsd,g

NICO VERBEEK

De ouverture van een vrijwel onafgebroken politiek samenspel In Amsterdam werd dit jaar herdacht dat honderd jaar geleden het Concertgebouw haar poorten opende. Dit historische feit was aanleiding voor nogal wat feestgedruis in de hoofdstad. Ook in 1888, maar in Den Haag, vond een 'heel andere première plaats die echter een eeuw later aan de aandacht dreigt te ontsnappen: de vorming van het eerste coalitie-kabinet in Nederland. Het kabinet-Mackay was bijzonder, omdat voor het eerst antirevolutionairen en katholieken elkaar vonden in één kabinet en hiermee een precedent werd geschapen dat in de eeuw daarop voor herhaling vatbaar bleek. In 1888 was het adagium 'Weg met de liberalen' en 'Vóór de christelijke school'. Hoe is dit 'Monsterverbond', zoals de tegenstanders het noemden, tot stand gekomen? Hoe was de waardering voor dit kabinet en zijn eigen tijd en wat zijn historische be-

y f ü behoede ons Vaderland f

tekenis? En wie was de baron met die Engelse naam, Mackay?

H

et geslacht Mackay vindt zijn oorsprong in de hooglanden van Schotland. De 'dutch connection' begint in de zeventiende eeuw als mannen uit het geslacht Mackay hun heil zoeken in de Lage Landen als soldaat c.q. officier in de Schotse brigade, die in dienst staat van het Hollandse leger. Het lijkt een gouden greep te zijn, want veel Mackays brengen het ver in de militaire hiërarchie, trouwen met Nederlandse vrouwen en blijven hier wonen. Een bekend vertegenwoordiger van de familie is baron Mackay van Ophemert, de oom van 'onze' Mackay en actief in de politiek als een van de medestanders van Groen van Prinsterer in de Kamer rond 1850. Zijn neef zou dus als antirevolu-

tionair politicus in zijn voetsporen treden en hem in naam en faam overtreffen, als eerste antirevolutionaire premier van Nederland. De politieke carrière van mr. Aeneas baron Mackay begint in 1875, als hij voor het district Amersfoort in de Tweede Kamer wordt gekozen. In een brief schrijft hij: "...ik heb steeds het oogenblik dat ik lid der Kamer werd beschouwd als een van de minst gelukkige oogenblikken mijns levens. Voor een goed deel ontrukt aan mijn Rechterlijke werkkring, mijn rechterlijke carrière geknakt en gebroken, om te treden in het publieke strijdperk, waar ik alle geschiktheid voor mis..." De ambitie om de wereld vanaf nu definitief een nieuw aanzien te geven spreekt hier niet uit. Het lijkt erop dat Mackay zijn politieke loopbaan eerder ziet als een plicht dan als een uitdaging. VU-MAQAZiNE—SEPTEMBER 19

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen