VU Magazine 1989 - pagina 457

zachte) kaassoorten ontwikkeld. Zo zijn de ogen in gatenkazen het gevolg van bacteriën die veel koolzuurgas produceren, dat zich in bellen in de kaas ophoopt. Toevoeging van bepaalde schimmels tijdens het rijpingsproces veroorzaakt door hun enzymatische omzettingen een karakteristieke smaak (Roquefort of Het enzym werkt als Danish Blue, bijvoorbeeld). een mal, waarbinnen Behalve op de ontbijttafel spelen en- twee moleculen van zymen ook in de badkamer een verschillende stoffen steeds belangrijker rol. Reeds in een verbinding 1913 verkreeg de Duitse chemicus aangaan. Schematische Otto Röhm een octrooi op de toe- weergave. passing van, uit dierlijke alvleesklieren verkregen, enzymen in voorwasen inweekmiddelen. Deze enzymen een eetbare, halfvaste substantie. Streptococcus cremoris, die de melk werden bijna een halve eeuw lang Pas veel later kwam men te weten doen verzuren. Ze zetten daarbij het toegepast in wasmiddelen, hoewel wat hieraan ten grondslag lag. Zo- melksuiker lactose met behulp van eraan moet worden getwijfeld of ze gende kalveren blijken, tot het mo- enzymen om in melkzuur en spelen wel een echte bijdrage konden ment dat ze gras gaan eten, in hun tevens een rol in de afbraak van ca- leveren aan het verwijderen van vlekken; de wasmiddelen bevatten lebmaag het enzym rennine (tegen- seïne tot bepaalde aminozuren. tevens soda en die verhoogt de zuur- Prof.dr. A.H. woordig vaak chymosine genaamd) Door gebruik van allerlei verschilgraad (pH) tot een waarde die feite- Stouthamer: 'Daar te produceren. Dit enzym blijkt in lende bacteriestammen en bereilijk te hoog is om een werkzaam heb je die deskundige staat het melkeiwit caseïne te split- dingswijzen hebben zich onnoemeweer.' enzym te verkrijgen. Foto AVC/VU sen, waardoor er een vlokkige neer- lijk veel verschillende (harde en

beelden van toepassing van enzymen in de produktie van voedingsmiddelen. Het verhaal gaat dat ergens rond het begin van de jaartelling bij toeval werd ontdekt dat melk die werd bewaard in de maag van een jong, pas gedood kalf, overging in

slag ontstaat (de wrongel). Voor het echter zover is, hebben ook verschillende bacteriën een rol gespeeld. Het zijn met name de melkzuurbacteriën, zoals de in Nederland veel gebruikte bacteriesoorten Streptococcus lactis en

t^

genaamde monoklonale antilichamen) ziet Stouthamer binnen de biotechnologie een belangrijke rol weggelegd voor de enzymtechnologie. "Door enzymen op dragers te brengen kun je stoffen in een continuproces omzetten. Je neemt een om te zetten produkt, dat leidt je door een kolom met van die enzymen op dragers, en als het er uitkomt dan is het omgezet. Dit principe wordt nu al toegepast bij de omzetting van zetmeel in glucose en daarna fructose in de suikerindustrie. Fructose is in feite een suikervervangingsmiddel en heeft een grote zoetkracht." Er zijn volgens Stouthamer ook geweldige mogelijkheden op het gebied van de bodemreiniging. "Er zit in bacteriën en schimmels een geweldig potentieel aan afbraakmogelijkheden. Het zijn van nature opruimers. Ik verwacht eigenlijk van de biologische ontwikkeling bij

VU-MAGAZlNE—DECEMBER 19

bodemreiniging heel veel toepassingen, mits er een zekere acceptatie komt door de publieke opinie. "Zelf denk ik dat het best kan: een genetisch gemanipuleerd microorganisme in de natuur brengen. Bij drie verschillende micro-organismen, een bacterie, een schimmel en een gist, hebben wij tijdens een experiment genen ingebracht waardoor ze bepaalde produkten flink gaan overproduceren. Als je dan kijkt hoe genetisch stabiel zulke organismen zijn, dan bleek steeds weer dat ze het ten opzichte van het oorspronkelijke type gewoon aflegden. Een bacterie vindt het helemaal niet leuk om heel veel van een bepaald iets te maken." Stouthamer is erg zeker van zijn zaak, maar denkt dat principiële tegenstanders onmogelijk te overtuigen zijn. "Het is natuurlijk ook de wil om elkaar te begrijpen. Als er eenmaal wantrouwen is, dan kun je vooriichten zoveel je wil, maar dan zal degene tot wie je je richt toch steeds weer denken: daar heb je die deskundige weer. Die probeert zijn eigen straatje schoon te vegen. Hij kan me nog meer vertellen." Dus de kloof tussen wetenschapper en publieke opinie zal nog groter worden? Stouthamer: "Inderdaad. Je moet daar zoveel mogelijk tegen doen, maar er zijn toch grenzen aan het bevattingsvermogen van het publiek. Die vernielingen van dat proefveld in Wageningen, waar met heel veel moeite een wat veranderde aardappel tot stand gebracht was - dat vind ik heel erg. In een vooraanstaand biotechnologisch tijdschrift werd een tijdje geleden gesteld dat de biotechnologie dezelfde kant uitgaat als kernenergie en in feite maatschappelijk niet geaccepteerd dreigt te worden." Even later zegt hij: "Je bent er om de wetenschap verder te brengen. Je kunt het vergelijken met het graven van een kuil. De kuil wordt steeds dieper en daarboven staan mensen die zeggen: Goh, wat maakt die vent een mooie kuil. Maar als je kuil heel erg diep is, dan zien ze je niet meer staan spitten, dan kijken ze over je heen. Dat moet je voorkomen." D

15

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen