VU Magazine 1989 - pagina 425

Daardoor zijn de importprodukten goedkoper geworden. Maar binnen Japan zijn de prijzen ervan niet zodanig verlaagd, dat het koersverschil gecompenseerd wordt."

E

r zijn volgens Boot allerlei institutionele en ideologische factoren die een plotselinge omwenteling zullen verhinderen: het belastingsysteem, dat de winsten direct weer in de richting van het bedrijfsleven kanaliseert; het salarisstelsei, dat salarissen afhankelijk stelt van de winsten van de aparte bedrijven; en de groepsmoraal die ervoor zorgt dat een oproep van een werkgever om gezamenlijk ergens de schouders onder te zetten, moeilijk valt te negeren. Toch gelooft hij dat de situatie valt te doorbreken. "Ik denk dat de ontwikkelingen momenteel de kant op gaan van een meer sociaal georiënteerde politiek, zoals die ook in Nederland en West-Duitsland bestaat. Men heeft het geld om dat te betalen, maar de fiscale wetgeving zal er fundamenteel voor moeten veranderen. Degenen die goed garen spinnen bij de huidige wetgeving zullen een veer moeten laten. De Japanse samenleving zit zodanig in elkaar, dat de door het Westen en een groot deel van de Japanse bevolking gewenste verandering niet van de ene op de andere dag zal plaatsvinden. Wat dat betreft, sluiten de visies van Boot en Van Wolferen op elkaar aan. Boot is trouwens best bereid ook iets positiefs over Van Wolferens boek te zeggen: "Het Is redelijk goed gedocumenteerd en het is bovendien een flinke pil geworden. Zijn visie neigt echter naar een samenzweringstheorie en is ook te pessimistisch. Hij besteedt te weinig aandacht aan tegenkrachten die in Japan zelf bestaan." Een samenzweringstheorie? Het Systeem en zijn alom vertegenwoordigde propagandacampagne doen daar inderdaad aan denken. Op bewonderenswaardige wijze - helder, leesbaar en prikkelend - trekt Van Wolferen ten strijde tegen twee gemeenplaatsen die als dooddoeners worden gebruikt: de unieke Japanse cultuur en het Japan pesten. Maar uit zijn eigen pijlenkoker trekt hij een theorie die de discussie niet minder doodslaat, ledere Japanse tegenspraak afdoen als uiting van de propagandacampagne van Het Systeem, is net zo eenvoudig als elke kritiek op Japan beschouwen als Japan bashing. In de betrekkingen tussen Japan en het Westen, kan de combinatie van beide visies alleen maar leiden tot een ideologische patstelling.D

K.G. van Wolferen: Japan, De onziclitbare drijfveren van een wereldmaclit. Uitgeverij Balans, f 55,-, gebonden f 69,50. VU-MAGAZINE—NOVEMBER 1989

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen