VU Magazine 1989 - pagina 66

nig bekend over de structuur van ribosomen. "We wisten bijvoorbeeld nog lang niet dat er zoveel eiwitten op zitten als we nu weten. Wat we wél wisten was, dat we te maken hadden met multl-component systemen: systemen die uit meer dan één component bestaan. Naast eiwitten bevatten ribosomen ook nucléinezuur-moleculen - niet in de vorm van DNA, de drager van alle erfelijke eigenschappen, maar RNA in dit geval - van vier verschillende typen. Maar omdat we nog te weinig wisten van de eiwitten, die eerst gezuiverd en in kaart gebracht moesten worden, was voor ons alleen de vraag experimenteel toegankelijk, waar precies de genen liggen die coderen voor dat RNA en hoe die, afhankelijk van de groei-omstandigheden, worden gereguleerd. Daarop hebben wij de eerste tien jaar onze aandacht gericht." "Inmiddels is bekend dat de verschillende genen niet onafhankelijk van elkaar opereren, maar dat een aantal genen gelijktijdig kunnen worden 'aangezet', omdat ze onderdeel zijn van één 'afleessysteem'. De desbetreffende genen zijn in één set ondergebracht; zet ik er één op 'aan' dan staan alle genen van die set op 'aan'. De gecoör-

'Je moet wel hee' bijzondere idealen hebben om nog aan een universiteit te willen werken.'

manipuleerd met genetisch materiaal. En dat bracht twee soorten van protest teweeg. Enerzijds weerklonk boe-geroep van de zijde van De opkomst van recombInant-DNA-technieken verontrusten die op grond van religieuze en/of bracht het onderzoek in de biochemie - en ove- ethische motieven dit eigenmachtig menselijk inrigens niet alleen daar - in een stroomversnel- grijpen in de Schepping afwezen. Anderzijds ling. "Pas toen", aldus prof. Planta, "waren we in maakten hele volksstammen zich ongerust over de gelegenheid de genen die coderen voor ribo- de vermeende mogelijkheid dat met genetisch somale eiwitten daadwerkelijk op te sporen. Met gemanipuleerde wangedrochten - uit het labode klassieke technieken was dat onmogelijk. De ratorium ontsnapte bacteriën en virussen bijrecombinant-DNA-technologie stelde ons voor voorbeeld - allerlei onafwendbare catastrofes het eerst in staat om, buiten het levende systeem over mens en dier zouden worden afgeroepen. - dus in de reageerbuis - verschillende DNA- Hoewel prof. Planta omkijkend stelt dat de refragmenten van totaal verschillende oorsprong combinant-DNA-technologie voor zijn onderzoek aan elkaar te plakken en het resultaat - de re- op een uitgelezen moment ter beschikking combinant - vervolgens terug te brengen in een kwam, werd ook zfjn visie op voordeel én gevaar levende cel." van het genetisch manipuleren ruim twintig jaar "Een gistcel bevat zo'n zes tot achtduizend ver- geleden nog gekenmerkt door enige ambivalenschillende genen. Wil je er één bepaald gen uit- tie. Die klinkt althans door in wat hij in 1967 hierpikken dan komt dat, gebruikmakend van de over aan het papier toevertrouwde: "Hier openen klassieke methode, zo ongeveer neer op het zoe- zich gigantische en gevaarlijke perspectieven. ken van de speld in de bekende hooiberg. Nie- Enerzijds doet zich in de nabije toekomst wellicht mand was het dan ook ooit echt gelukt, de mogelijkheid voor om erfelijke ziekten te onondanks vele pogingen daartoe. Met recombi- derdrukken door een doelgerichte correctie in de nant-DNA-technieken lukt dat wél; heel nauw- erfsubstantie aan te brengen, anderzijds zouden keurig en precies kan ik daarmee de genen iso- wapenen kunnen worden gecreëerd, die een faleren waarin ik geïnteresseerd ben." tale werking hebben op het genetische apparaat Het biochemisch laboratorium van de Vrije Uni- van de mens of op dat van voor de mens noodversiteit komt de eer toe als eerste recombinant- zakelijke levenssoorten." DNA-technieken te hebben toegepast. Een alles- Deze ambivalentie weerhield hem er niet van om zins omstreden eer overigens, vooral in de eerste in de eerste helft van de jaren zeventig publiekehelft van de jaren zeventig. Er werd immers ge- lijk een genuanceerd standpunt in dezen te be-

Het verstomde protest

20

VU-MAGAZINE—FEBRUARI 1989

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen