VU Magazine 1991 - pagina 483

de autonome ontwikkeling van de techniek leven bij meer artsen. Toch zou het niet juist zijn de medische stand te verwijten dat zij vinden dat wat kan, ook moet.(.) Ook vóór IVF bestonden behandehngen ter bestrijding van onvruchtbaarheid. Zoals - wanneer de oorzaak bij de vrouw lag - een eileideroperatie of het toedienen van hormonen om de ovulatie te bevorderen. En - in geval de oorzaak bij de man lag - het inschakelen van een anonieme donor.(.) De IVF-techniek is bruikbaar bij verschillende vormen van onvruchtbaarheid, zowel bij verstopte eileiders van de vrouw als in gevallen waarbij het sperma van de man te weinig zaadcellen bevat.(.) In de meeste gevallen worden bij IVF meer eitjes weggehaald en bevrucht dan er in de baarmoeder worden teruggeplaatst. Ethische kanttekeningen bij IVF hebben met name op dit aspect betrekking. Want wat gebeurt er met de niet teruggeplaatste embryo's? In een aantal gevallen worden deze ingevroren en bewaard voor het geval een volgende poging noodzakelijk is. De problemen ontstaan echter als medici te kennen geven de overgebleven embryo's te willen gebruiken voor experimenten. Over de toelaatbaarheid daarvan lopen de meningen sterk uiteen. De Gezondheidsraad vindt experimenten, gericht op verbetering van de IVF-techniek, in principe geoorloofd, onder voorwaarde dat de personen van wie de ei- en zaadcellen afkomstig zijn daarvoor schriftelijk toestemming geven. De Leidse ethicus dr. H. Dupuis vindt dat de samenleving duidelijke regels moet stellen omtrent het eigendom van de embryo's. Zij waarschuwt tegen het verworden van het embryo tot een middel, in plaats van een doel. Haar Amsterdamse collega prof.dr. H.M. Kuitert is eveneens terughoudend op dit gebied.(.) Ethische en andere bezwaren omtrent IVF kunnen bij kinderloze paren die via deze techniek nog een laatste kans krijgen, veel woede oproepen. Zij zien de techniek als een eenvoudige methode die onvruchtbaarheid verhelpt; niets meer en niets minder. Om hun belangen te bundelen is de Nederlandse VereniVU-MAGAZINE—DECEMBER 1991

ging voor Reageerbuisbevruchting opgericht. Wieke Vermeiden, een van de oprichters, heeft kinderloosheid aan den lijve ondervonden. "Er heerst een enorm taboe op kinderloosheid in onze samenleving", zegt zij. "Wij willen mensen die in een dergelijke situatie zitten en daar veel narigheid van ondervinden, uit hun isolement halen. Het verdriet wordt ontzettend gebagatelliseerd. 'Waarom moeten die mensen nou zo nodig een kind krijgen?', is de standaardreactie. Maar waarom moeten wij verantwoording afleggen van onze kinderwens? Vrouwen die de pil slikken hoeven toch ook niet te verdedigen waarom zij geen kinderen willen?"(.) Het problematische aan IVF is, dat aan de ene kant kinderloze paren er zeer veel voordeel van kunnen hebben, maar dat er met IVF nog zo ontzettend veel meer mogelijk is. In principe zou een kind in de nabije toekomst bijvoorbeeld over vijf ouders kunnen beschikken: de man en vrouw die zaad- en eicel leverden, de vrouw die als 'draagmoeder' fungeerde, èn de twee opvoeders. Levert dat blije kinderen van de eenentwintigste eeuw op, of toekomstige klanten voor de psychiater?, zo luidt dan de vraag.(.) Een steeds terugkerend discussiepunt, als het gaat om nieuwe methoden die de vruchtbaarheid kunnen regelen, is bovendien de mogelijkheid die ze bieden tot selectie van 'goede en minder goede exemplaren'. Het gaat dan om zowel het voorkómen van geboorten van gehandicapten, als om de uitsluiting van sociaal minder wenselijk geachte categorieën (of, 'positief geformuleerd: het bevorderen van geboorten van wenselijke categorieën). Deze leer der eugenetica misbruikte de ideeën van Darwin, en richtte tijdens de Tweede Wereldoorlog al grote schade aan. De selectie van de 'beste' embryo's wordt door de nieuwste technieken nu wel erg gemakkelijk. De meest zwartgalHge toekomstvisie op dit punt komt uit de VS. Daar veronderstellen sommigen dat het in de toekomst gebruikelijk zal zijn om een op de normale manier verwekte embryo uit de baarmoeder te halen, te onderzoeken en, alleen indien de vrucht in orde is bevonden, weer terug te plaatsen. Wordt er dan toch

nog een gehandicapt kind geboren, bijvoorbeeld doordat de moeder weigerde zich te laten onderzoeken of aborteren, dan zou zo'n kind de moeder voor de rechtbank kunnen dagen wegens veronachtzaming. De vrouwenbeweging staat ook gereserveerd tegenover IVF. De ideologie waarin vrouwen in eerste instantie worden gezien als moeders, is door deze groep immers terzijde geschoven; moederschap is in die visie niet het enig zaligmakende in het leven van een vrouw. De angst de controle over de eigen vruchtbaarheid te verliezen is echter het grootste bezwaar dat van deze zijde wordt aangevoerd. En misschien is deze angst niet helemaal ongegrond. Het regelen van de vruchtbaarheid wordt, zo stellen deze vrouwen, meer een meer een zaak van mannelijke medici die steeds nieuwe reproduktieve technieken willen toepassen op het vrouwelijk lichaam, dat zo tot een levend laboratorium wordt. Een aanwijzing voor de juistheid van deze stelling leverde onbewust de mannelijke arts die, tijdens een IVF-congres, onlangs vrouwen aanduidde als "de foetale omgeving". D

33

De omslagfoto is van Peter Wolters, de illustratie van Fred Thie.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen