VU Magazine 1992 - pagina 457

N

ee, niet de mythologische maagd van die naam die abominaties bedreef met Zeus, die zich als stier had vermomd, biet is verwonderlijk dat een werelddeel vernoemd kon worden naar zulk wangedrag. Er is nog een mythisch Europa; het geheel van volken en naties dot op ons werelddeel woont, dat cultuur en geschiedenis deelt en dat is voorbestemd samen verder op te trekken. Dit Europa dat juist zo zichtbaar één is geworclen in de laatste decennia, is de laatste maanden weer voorwerp van twijfels geworden, met 'Maastricht' als siibbolet. (In Richteren 1 2 blijkt dat de Efraïmieten dit woord, dat 'korenaar' betekent, niet goed kunnen uitspreken en daarom door de mand vallen - de afvallige Britten evenzo met Maastricht. Tegenover Britten spreek ik daarom voortaan maar van London, tot hun grote verbazing). De bondsstaat Europa is op zichzelf net zo levensvatbaar als de bondsstaat U.S.A., maar dan een Europa ten westen van de voormalige Muur. Dankzij de Grote Dreiging uit het Oosten is op dit territorium een vervlechting van belangen ontstaan van een omvang en diepte die in tweeduizend jaar historie zijn weerga niet kent. Komen Zweden, Finland, Noorwegen, Zwitserland en Oostenrijk er straks bij dan omvat het gebied bijna vierhonderd miljoen zielen - niet eens zoveel als de bondsstaat India. Eenheid is er niet, maar dat is in India evenmin het geval. Als Engels als lingua franco van het bestuur wordt aanvaard, evenals in India, is het voornaamste probleem, de taalbarrière, enigszins verminderd. Maar juist dit probleem, de taal, zal er tevens voor zorgen dot de culturele verscheidenheid der Europese volkeren in stand blijft - wat ook een zegen kon zijn. Ooit is beslist dat Engels de officiële taal van de U.S.A. zou zijn (niet het Duits, dat vanwege het grote aantal Duitssprekende immigranten in de vorige eeuw nog hoge ogen gooide). "It is not known however why this decision was never carried out", schreef de f-fongoars-Britse satiricus George Mikes. Moor het is in ieder geval zo ver doorgevoerd dot de eenvormigheid van de Amerikaanse cultuur root is. egen zo'n mono-cultuur bestaat nu een instinctief verzet. F-let curieuze is dat dit niet eerder is opgekomen. Die mono-cultuur is het gevolg van de eenwording van de markt binnen de Europese Gemeenschap. Op de massa van de consumenten gerichte produkten, inclusief de media zelf.

willen terugtrekken op het oude vertrouwde - terwijl de markt onweerstaanbaar oprukt. Met alle voordelen van dien, maar zonder de teugels en tegenwichten (checks and bafances) die op nationaal politiek niveau tegen nadelige neveneffecten van een pure kapitalistische economie zijn opgeworpen. De twijfels komen dus op een moment dat die tegenwichten op Europees niveau juist moeten worden aangebracht, omdat de nationale corrigerende maatregelen of tekort schieten, of in botsing komen met het (hogere) EG-recht, dot immers "het beginsel van een open markteconomie met vrije mededinging" uitdrukkelijk verdedigt. Na het Europa der ondernemers is nu de beurt aan het Europa der burgers. En op dat moment lijkt een renationalisatie op ons af te komen.

COLUMN

ERIK

J U RG E N S

EUROPA BESTAAT

bevorderen stelselmatig een op Amerikaanse leest geschoeide ColaculI

I

I

tuur. De economische macht van de grote aanbieders walsen het gevarieerde nationale aanbod plat. Nationale trotsen ols KLM, Philips, Fokker en DAF staan te wankelen, h^et is meegaan in de nieuwe orde of ondergaan. F-let is de markt die dat sluipenderwijs doet, niet de politiek. En als de politiek dan probeert op bovennationaal niveau, via de Europese Unie, enig tegenwicht te bieden op gebieden als milieu, sociaal beleid en cultuur, dan komt daartegen een machteloze, negatieve, nationale reactie op politiek niveau: de Denen, de Britten en een belangrijk deel van de Fransen blijken zich te

Ik schrijf deze wat zwaarmoedige ontboezeming in de laatste van de vierenzestig 'kolommen' die ik sinds januari 1987 in VU-Mogazine heb mogen schrijven. Regelmatige lezers - hun persistentie moge worden geprezen tot in het zevende geslachit zullen zich verbazen. Het verschijnsel 'column' kenmerkt zich meestal door een wat afstandelijke beschouweliikheid, het maken van onverwachte associaties dwars door allerlei disciplines heen, het tentoonspreiden door de schrijver van "de auwestoart van zijn ijdele belezeneid", zoals Van Deysel het beeldend omschreef, het rijden op opgetuigde stokpaarden, het relativeren van wat ernst moet worden genomen. Dit laatste had ik graag consistenter gedaan, in de traditie van de beroemde 'Fourth Leader' (vierde redactionele commentaar) van de Londense Times. Door is de opdracht om een onbenullig nieuwsbericht te voorzien van literaire, politieke historische, ethische en andere commentaren, waarbij boert en jokkernij niet wordt geschuwd. Ik heb pogingen daartoe gedaan in mei 1987 en juli 1988, Deze stijlvorm biedt mogelijkheden tot groteske, nep-serieuze journalistiek met een geleerd tintje. Maar zoiets op niveau produceren valt niet mee en trouwens, ik was als de dood dat zulke schrijfsels serieus zouden worden genomen, en de lezers van VU-Magozine op het verkeerde been zouden worden gezet. Dat verkeerde been kon ik Gert Peelen, die als hoofdredacteur die zeven jaren de columnist steeds bemoedigde door hem voor te houden dat de redactieraad zijn stukjes altijd kritisch doornam, niet aandoen. Het was mij toch een genoegen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen