VU Magazine 1992 - pagina 215

fe'•-"'!-'•'• C'.'''

w

lALISMÊ TOT COKELORÊ ^ • ^ ^ H e Franse schrijver en filosoof ^^^^tr Roland Barthes noemde wijn mÊÊÊI^ de 'totemdrank' van het Franse volk: een nationaal symbool, een van de eerste levensbehoeften, een drank waaraan magische eigenschappen worden toegedicht. Z o koesteren de Nederlanders hun melk, schreef Barthes, en de Britten hun thee. En de Amerikanen? Dé nationale verfrissing van de Verenigde Staten is natuurlijk cola, een drank die al in de jaren dertig ook buiten het land van herkomst werd herkend als een symbool van het land van Uncle Sam. D e nazi's brachten toen het gerucht in omloop dat in de CocaCola die in Duitsland werd verkocht cocaïne was verwerkt, als onderdeel van een Amerikaans komplot om de weerstand van het Duitse volk te ondermijnen. Filialen van Coca-Cola zijn onofficiële ambassades van de Verenigde Staten. Die positie is niet altijd even benijdenswaardig. In 1968 werd de eigenaar van de Coca-Colafabriek in Irak vermoord na een staatsgreep van de Ba'athpartij. D e manager, voor de nieuv/e machthebbers eveneens een symbool van het westerse imperialisme, werd gevangen genomen en later krankzinnig afgeleverd bij zijn familie. Coca-Cola was op dat moment al lang niet meer een exclusief Amerikaans genotmiddel. Na de Tweede Wereldoorlog 'werd CocaCola ook de totemdrank van de gecoca-kolonialiseerde cultuur van de rest van de wereld. Cola is niet zomaar een frisdrank. Een brochure van Coca-Cola Nederland o m schrijft haar produkt als "een gevoel, de uitstraling van vrolijkheid en plezier". Wie cola drinkt, drinkt uit de bron van de eeuwige jeugd - kijk maar naar de tv-reclame. Maar Coca-Cola is óók een symbool van junkfood: tandenbedervend, arm aan bouwstoffen en rijk aan calorieën. Voor de een is Coca-Cola een ver-

gif, voor de ander het geneesmidel voor alle kwalen. Amerikaanse folkloristen kennen aUe sterke verhalen en volkswijsheden die zich in de eeuw sinds de uitvinding van de drank om Coca-Cola verzameld hebben als 'Cokelore': een vitaal deel van de internationale folklore van de twintigste eeuw.

Hoofdpijndrankje In 1886 brouwde drugstorehouder John Styth Pemberton in Atlanta (Georgia) een nieuw hoofdpijndrankje; een geneeskrachtige siroop waarin hij onder meer cocabladeren en kolanoten verwerkte. Hij verkocht zijn drank verdund met gewoon water. Zonder veel succes. De zaken gingen beter toen hij zijn opwekkende siroop aanlengde met spuitwater. Coca-Cola werd toen nog voor vijf dollarcenten per glas verkocht in drugstores, waar de klanten plaatsnamen aan de toonbank van de soda fountain (een soort non-alcoholische bar) en de verkoper een bodempje siroop tapte, dat hij aanvulde met sodawater. Hierna neemt de geschiedenis van het produkt mythische trekken aan. O p een dag liet een onbekende man zich aandienen bij de eigenaar van de Coca-Cola Company en bood hem voor 50.000 dollar een gouden tip aan. D e eigenaar schreef een cheque uit, zijn bezoeker fluisterde: "Bottel het!", en de koolzuurhoudende bruine frisdrank begon zijn triomftocht over de wereld.

;

/

•

D e werkeHjkhe was minder. ,1e",.;:-. gendarisch. D e ( pUsiLt,:Asa Candiéï, '^l (Pemberton was' ';1«88 overieio "' ïlemaal ; géén: den), verwachc & ö o p per fles wonderen van Itelrechten ,yi.h en verkocht d^ fiHsche bedtag ; 1899 voor het ^ek een hesiisvan één dollar. Êarketing Van j sende stap in |16 werd verCoca-Cola, die iuctie van.hét? volmaakt met de met de seiibekende ribbeltje .'Mae /Wesï-i suele contourer peelde het. forbotde'). O o k dad tuin een besHssenj pol: de ontvverper. zocht een plaatje maar keek op dl de encyclopedie* abuis inspireren door de cacaoboon.

Geheim recept Volgens het etiket op de fles is Coca-Cola een 'Hmonade met plantenextract', die behalve koolzuurhoudend water, suiker, cafeïne, caramel en voedingszuur, alsmede enkele niet nader gespecificeerde geuren smaakstoffen bevat. Zoals dat past bij een toverdrank is het recept van Coca-Cola geheim. Het gerucht wil dat slechts twee mensen ter wereld de formule kennen (allebei de helft) en dat die twee niet tegelijkertijd in een vliegtuig mogen zitten. H e t officiële antwoord van het bedrijf op de vraag hoeveel mensen weet hebben van de ingrediënten en de volgorde en verhoudingen waarin die gemengd moeten worden, luidt volgens Coca-Cola's geschiedschrijver Pat Watters: "Minder dan tien." D e commercie dwingt Coca-Cola overigens om iets van haar geheim prijs te geven. O p 3 januari van dit jaar berichtten de kranten uit Jeruzalem dat Coca-Cola enkele rabbijnen deelgenoot wil maken van het recept, zodat zij kunnen bepalen of de drank het predikaat 'kosjer' verdient. Wat de rabbijnen bij die inspectie zeker niet zullen vinden, in weerwil

37

vu MAGAZINE MEI 1992

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen