VU Magazine 1993 - pagina 228

Ineke Pey: "Als je voor de kerk staat, is de skyline In harmonie. Maar ga je goed kijken, dan zie je verschil tussen oude en nieuwe details."

wil, dat engelen intussen het veld voor hem hadden geploegd. "Die overgeleverde gebeurtenissen waren voor de Meerssenaren van groot belang. De Bartholomeus is een pelgrimskerk, al is er geen rehek meer over," vertelt Ineke Pey. "De gelovigen wilden de wonderen afgebeeld zien in de glazen. Maar de architect was het daar niet mee eens. Alleen in het allerbovenste raampje is nu een herinnering aan het w o n der te zien, een paar vlammen en een kelk. Voor het overige heeft de architect zijn eigen zin doorgedrukt."

IJdelheid

Daarnaast volgde ze als bijvak de geschiedenis van het Nederlands katholicisme. "In verband met mijn latere promotie-onderzoek bleek dat bijvak van groot belang. Je moet eigenlijk v/el het een en ander van godsdienst afweten. Ik ben zelf katholiek gedoopt en opgevoed en kende de verhalen en symbolen van huis uit. Bij jongere studenten zie je dat veel minder, die weten bijna niets van godsdienst. JMijn promotor zei: we kunnen de geschiedenis nog net op haar staart trappen, maar dan moeten we snel zijn. Je krijgt een ander type onderzoek, als de mensen die het uitvoeren niets van het christendom meer weten."

6 v u MAGAZINE JUNI 19 9 3

Met haar proefschrift 'Herstel in nieuv/e luister' heeft Ineke Pey een ideeëngeschiedenis willen schrijven "door bestudering van het restauratie-ontwerp en de restauratiepraktijk in dienst van denkbeelden en aspiraties van gemeenschappen."

Bij iedere restauratie zijn drie partijen betrokken, stelt Pey. Naast de opdrachtgever - meestal het kerkbestuur met de pastoor als voorzitter hebben we te maken met de architect en met de overheid als subsidiegever. "Je kunt spreken van een driehoeksverhouding, maar het is geen gelijkzijdige driehoek," zegt Ineke Pey. "De overheid en de architect speelden meestal de belangrijkste rol, terwijl naar de mening van het kerkbestuur minder geluisterd werd." Ze noemt Meerssen als voorbeeld. De St. Bartholomeus is beroemd om zijn twee wonderen. Het eerste zou hebben plaatsgevonden in 1222: de hostie begon tijdens de mis plotseling te bloeden. Het tweede wonder betrof eveneens het sacrament. Toen de kerk in 1465 in vlammien op ging, redde een jonge boer de monstrans uit de vuurzee. Van zijn heldendaad teruggekeerd naar zijn akker bleek, naar de overlevering

De opleiding van de bouwmeesters was niet best, stelt Ineke Pey vast. "Het is dan ook niet verwonderlijk dat de architecten -weinig oog hadden voor het kunsthistorisch aspect. Dat was in de vorige eeuw al zo, maar eigenlijk is er wat dat betreft niet veel veranderd. Voor de meeste hedendaagse architecten staat de eigen creativiteit op de voorgrond en niet de dienstbaarheid aan het gebouw." Voor de architecten v/as restaureren in stijl het uitgangspunt, dat wil zeggen: alles aanvullen wat verdwenen was. Renaissance-toevoegingen, die door de hervormden waren aangebracht, werden gesloopt. "Die beschouwde men als heidens, ketters. Het ging bij het restaureren om de triomf van het katholieke geloof Men greep terug op de middeleeuwen als katholieke tijd bij uitstek. De architect was ervan overtuigd, dat hij het even goed wist als de middeleeuwse bouwmeesters. IJdelheid speelde bij de architecten ook een rol," meent Ineke Pey. W e verlaten het café en staan oog in oog met de Bartholomeus. Het solide gebouw is opgetrokken uit zandgele steen en is onmiskenbaar gotisch. Het is moeilijk voor te stellen dat dit hetzelfde gebouw is dat in de achttiende eeuw totaal op instorten stond. Het dak was in die tijd aan alle kanten beschadigd. De preekstoel moest meer dan eens verplaatst worden, om te voorkomen dat de voorganger natregende. Ter kerke gaan werd levensgevaarlijk: "Een menighte van menschen soude cunnen werden verplettert", schrijven de dorpsmeesters die een verzoek

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen