VU Magazine 1994 - pagina 279

Binnen de Rechtenfaculteit, waar polemologie onder viely werd mij al snel duidelijk gemaakt^ dat wij santen met de criminologen als eersten voor de bijl zouden gaan. Niet zo onbegrijpelijk; we werden ^aar beschouwd als luxe-artikelen. ^^ naar het Palais des Nations in Geneve vertrokken om onderzoek te doen. Toen ik terugkwam was de sfeer verziekt. Dat had waarschijnlijk vooral te maken met de dreigende bezuinigingen die tot inkrimping van de staf zouden leiden. Iedereen voelde zich bedreigd en wilde zijn positie behouden. Uiteraard leidde dat tot een onoplosbaar conflict. "In zo'n geval staat de hoogleraar alleen. Hij is degene die de schuld krijgt en op wie alle frustraties worden afgereageerd. Dat zou zich later in veel andere vakgroepen herhalen, iedereen die aan een universiteit werkt zal het herkennen. De onduidelijke structuur, gevolg van een krakkemikkige wetgeving, heeft geleid tot een situatie waarin op elke universiteit van hoog tot laag iedereen in een machtsstrijd verwikkeld moest raken. Het was even uitputtend als verlammend: een bij wet opgelegde moord. "Aan opheffing van het instituut was uiteindelijk niet meer te ontkomen en dat is dan ook gebeurd. De belangrijkste oorzaken waren dat de polemologie voor de Rechtenfaculteit laag op de prioriteitenlijst stond en dat het de universiteiten aan beleid en visie ontbrak. Dat laatste was het ergste. Peace-research is en blijft natuurlijk een belangrijk onderzoeksterrein en de universitaire bestuurders hadden dat moeten inzien. De wetenschap heeft zich altijd geformeerd rond essentiële maatschappelijk probleemvelden. En als oorlog daar niet bijhoort, wat dan wel? Of genocide? Of het feit dat de halve wereld met Kalashnikov's rondloopt? Dat de Rechtenfaculteit van ons afwilde kan ik begrijpen, maar de universitaire bestuurders hadden minder kortzichtig moeten zijn. Het vak had behouden moeten blijven, aan alle universiteiten. Maar het is nu vrijwel overal weggevaagd." Het voormalige Joegoslavië is een onderwerp dat niet kan en mag ontbreken in een gesprek met een polemoloog. Zeker niet in een gesprek met Hylke Tromp, die een aparte band met dat

land heeft. Zijn vrouw is er geboren: hij ontmoette haar in Dubrovnik waar hij sinds 1980 jaarlijks een cursus over politiek geweld gaf. Docenten aan de universiteiten van Zagreb en Belgrado rekent hij tot zijn vrienden. H

U hebt van begin af aan een uitgesproken mening over het conflict in Joegoslavië geventileerd. In hoeverre kan iemand die getrouwd is met een vrouw, aflzomstig uit het voormalige Joegoslavië, een objectief waarnemer blijven van het conflict daar? "Ik was in 1991 voor het laatst m Dubrovnik. Ik weet niet waarom, meestal is het kennis gepaard aan intuïtie, maar ik was ervan overtuigd dat het een bloedbad zou worden. Mijn vrouw kon zich dat niet voorstellen. We spreken natuurlijk voortdurend over de oorlogen daar, maar we hebben ieder ons eigen oordeel en dat wordt niet bepaald door etnische afkomst of nationalistische gevoelens. Toen mijn vrouw een tijdje geleden werd geïnterviewd voor de televisie, werd haar ook gevraagd aan welke kant ze stond. Haar antwoord was perfect: 'Aan die van de verstandige mensen.' Je hoeft je niet in een etnische hoek te laten dringen." Zolang je familie maar niet wordt uitgemoord door een van de partijen. "TSJ£

H Wat is er mis gegaan in Joegoslavië? "Na de dood van Tito verdomden de nieuwe machthebbers het om een democratisch systeem in te voeren. Dat hadden ze kunnen doen; in Spanje is het na de dood van Franco uiteindelijk ook gelukt. Maar in Joegoslavië ontstond een machtsstrijd tussen de politieke elites, die tenslotte is uitgelopen op etnische conflicten en burgeroorlog. "Bovendien heeft de buitenwereld niet goed gereageerd. Het is geen toeval dat hoge Nederlandse militairen van het begin af aan weinig enthousiast waren om in te grijpen. Dat moetje niet onderschatten, dat zijn mensen die wat van oorlog afweten. O p een bepaald niveau in het leger zitten officieren die geschiedkundig en psychologisch zeer goed onderlegd zijn. In de civiele sector zijn dergelijke mensen niet of nauwelijks te vinden, ze zijn er niet voor opgeleid. Die hebben bij wijze van spreken Keegan of Van Creveld niet gelezen. "De grote vraag is natuurlijk waarona de Joegoslaven elkaar uitmoorden. O m die vraag te beantwoorden moet je iets afweten van het ontstaan en het verloop van conflicten en van onderhandelingsstrategieën. Van vakken dus die aan de universiteit eigenlijk niet worden onderwezen. In de praktijk w^ordt het overgelaten aan juristen of aan al dan niet mislukte diplomaten. Wat de Japanner Akashi tot een centrale besluitvormer in Joegoslavië heeft gemaakt zal hemzelf ook wel een raadsel zijn. Waarom Lord Owen bemiddelaar is in een oorlog buiten de E U is voor iedereen een raadsel. Hij heeft voorname-

13

v u MAGAZINE JULI/AUG 1994

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen