VU Magazine 1994 - pagina 430

een denkbeeldig dualisme waarbij belang en moraal van elkaar kunnen worden gescheiden? Meer voor de hand ligt dat partijen openheid alleen maar als een strategisch element in de discussie verwerken. En dat gebeurt dan ook: "Kijk eens hoe open wij zijn, ons kunt u vertrouwen, wij laten zien hoe een kerncentrale werkt, die kan dus niet gevaarlijk zijn."

De media vormen een ander probleempje bij het voeren van dat 'machtsvrije debat'. Het is nu eenmaal niet te vermijden dat een gecombineerde mega-multinational zoals Siemens of Philips veel geld te besteden heeft voor het produceren van een kleurenfolder waarin nog eens geduldig wordt uitgelegd hoezeer kernenergie bijdraagt aan de Vooruitgang. Daartegenover lijken emotioneel zeer bij het milieu betrokken actiegroepen uitsluitend via vlekkerige stencils de nadelen van kernenergie te kunnen beargumenteren. Geen wonder dus dat Habermas voortdurend de wind van voren krijgt. Is het niet van de postmodernen dan staat er ^vel weer iemand anders te trappelen om hem te vertellen hoe fout hij v/el is. Bruno Latour bijvoorbeeld, in zijn recent vertaalde boek 'Wij zijn nooit modern geweest'. Latour heeft heel wat te berde te brengen; om te beginnen, net als elke gerenommeerde sociale wetenschapper, een geheel eigen idioom. Herman (de schootcomputer) heet bij Latour een 'quasi-object'. Herman is het netv/erk geworden waarin het parlement maar geen beslissing kon nemen, minister Bukman van Landbouw zich verschool achter halve waarheden, de BBC stelde dat het om het produceren van moedermelk door koeien zou gaan. Enzovoort, enzovoort. Een zeer uitgebreid en subtiel netwerk van actoren, zoals Latour het in zijn jargon uitdrukt. ledere partij heeft zo haar eigen belangen, eigen claims op de waarheid en eigen ideeën over het juiste handelen.

Betuwelijn

32 v u MAGAZINE NOVEMBER 1994

Met dit begrippenapparaat in z'n achterzak kan Bruno Latour Habermas de nodige verwijten maken. De laatste heeft immers niet begrepen wat hier zojuist onder woorden is gebracht; namelijk, dat er nooit een scheiding heeft bestaan tussen de ob-

jectieve waarheid die de wetenschappers in hun laboratoria vaststellen enerzijds, en de democratisch genomen beslissingen anderzijds. Die grote scheiding die de moderne samenleving dacht te hebben aangebracht tussen natuur en maatschappij, object en subject, tussen stier en Bukman, blijkt op een illusie te berusten. Ofwel: wij zijn nooit m o dern geweest, we hebben slechts de illusie gehad dat we modern waren. Rest de vraag aan Bruno Latour hoe hij zo zeker kan zijn van zijn eigen gelijk. En zou hij ons vooral ook kunnen vertellen hoe we dan wèl verder moeten. Niemand en zeker niet de woordvoerder van Landbouw, wil immers dat "er van alles fout blijft gaan" en dat de "openheid" ver te zoeken blijft? Zoiets willen we vermijden als er gesproken moet worden over het gat m de ozonlaag, of bij een nieuwe discussie over kernenergie, over de aanleg van de Betuwelijn, of over een verdere uitbreiding van Schiphol, of over de wenselijkheid van bio-industrie, of... Kortom, elke discussie over welk on-

derwerp ook zou gebaat zijn bij wat verlossende woorden van het 'quasiobject' en 'netwerk' dat 'Bruno Latour' heet (een netwerk dat bestaat uit 's mans lezingen in verschillende universiteitssteden, maar onder veel meer ook uit bevriende wetenschappers, recensies van zijn werk in dagbladen, onderzoeksassistenten, bewonderaars, en stukgelezen exemplaren van zijn spraakmakende boek 'Wetenschap m actie'). Zo'n verlossend woord zou kunnen zijn het Parlement der Dingen, van de 'quasi-objecten' die ons met zoveel problemen opzadelen. Over Herman de stier kan daarin dan door alle betrokken partijen en in alle openheid iets worden gezegd. Partijen die deels de objectieve waarheid vertegenwoordigen, deels de belangen vormen van het kind dat lactoferrine van de koe krijgt toegediend en deels gevormd worden door degenen die formeel de beslissingen moeten nemen. Pas in een openbare discussie krijgt Herman een kans, kunnen alle aspecten van de zaak een plaats krijgen. We moeten alleen de

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen