VU Magazine 1997 - pagina 108

X (D TT

2 jU VI

(5 3

fl> 3 •O

O

•D 3"

fl> •<

Pijn zonder aanwijsbare lichamelijke

In de roman 'The insult' gunt de Engelse schrijver Rupeit Thomson ons een blik in het brein van een paranoïde geest. De ik-figuur vertelt ons van zijn blindheid ten gevolge van een schot door zijn hoofd. Een neurochirurg probeert hem nog voor te bereiden op de gevolgen van dit plotselinge gezichtsverlies: depressies en hallucinaties zullen niet uitzonderlijk zijn, voorspelt hij. Maar de ik-figuur slaat deze waarschuwingen in de wind. Wat dan volgt is het huiveringwekkend relaas van een man die niet alleen geleidelijk aan begint te geloven dat hij echt kan zien, ook al beweert zijn arts het tegendeel, maar die zelfs meent dat zijn arts hem gebruikt voor een duivels experiment. Want, weet hij zeker, natuurlijk kan hij zien, zijn arts zegt alleen maar dat het niet zo is om te weten te komen hoe zijn revolutionaire behandeling uitwerkt. Niet bij iedereen die het slachtoffer wordt van de uitval van een of meer zintuiglijke functies, zal het zo'n vaart lopen. Maar het staat wel vast dat zulke patiënten in tachtig tot honderd procent van de gevallen fantoomervaringen rapporteren. En, inderdaad, in een enkel geval blijft het daar niet bij. Want wanneer een patiënt zich uiteindelijk gewonnen geeft aan zijn bedrieglijke zintuigen, kan dat leiden tot achtervolgingswaan. De meest spookachtige van alle fantoombelevenissen is misschien wel fantoompijn: pijn in een lichaamsdeel dat er niet meer is. Of - nog gekker - pijn in ledematen die al bij de ge-

oorzaak in ledematen die er niet meer of nooit geweest zijn, stelt de wetenschap voor raadsels. Poging tot een antwoord op de vraag waarom een aai over een wang soms

Spoken in het

wordt ervaren als aanraking van het verdwenen been.

28

wcs

MAART/APRIL 1997

boorte ontbraken. Maar het is ook mogelijk dat na genezing van een ernstige wond een spontane pijnaanval optreedt. Spontane en fantoompijn houden zich ogenschijnlijk niet aan de gangbare definitie van het fenomeen pijn. The International Organisation for the Study of Pain (IOSP) omschrijft pijn namelijk als "een onaangename sensorische en emotionele ervaring die verbonden is met werkelijke of potentiële weefselbeschadiging of in termen van zulk een beschadiging wordt beschreven." Anders gezegd: wil een prikkel een pijngevoel oproepen dan moet hij in het lichaam een receptor treffen. Is die er niet, dan wordt het lichaam niet op de hoogte gebracht van de aanwezigheid van een pijnbron. Maar de definitie zegt ook: pijn is een subjectieve, bewuste, want "sensorische en emotionele" ervaring. Dat is geen triviaal inzicht. Ons alledaags taalgebruik is daarvan misschien wel het beste bewijs. Zou een pijnprikkel

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen