De verflauwing der grenzen - pagina 19

^7

verflauwd

schaduwlijnen

ons bewustzijn,

het

ja,

Immers alle onderscheid van ons bewustzijn, óm

worden.

vermogen

zelf

in

te

onderscheiden, wortelt ten leste in deze primordiale tegenstel-

Denk u haar weg, en

ling.

wordt nacht; een nacht bij aan uw horizont zich in

het

wier schaduwachtige donkerheid

alles

één vaal grauw voor u op'ost. En toch,

juist

deze wortel-tegen-

moeder aller creatuurlijke tegenstelling, hegiiU elk met te loochenen. Zóó als ge de Heilige Schrift openslaat, komt de pantheïst aanstonds reeds bij den solemneelen aanhef van Genesis één met Gods heilige openbaring in botsinof. Neen, niet ïn den èemüte, want een begfin was er niet niet geschapen, want de w"ereld is eeuwig en niet hemel en aarde, want m-^'Jenseits is een droombeeld 63). De drie diepst uitgesneden grondlijnen onzer onderscheiding alzoo met

stelling,

pantheïst

;

;

één streek uitgewischt of verflauwd ja weggenomen ;

tusschen

God

wat

is

hier

stellingen

en wat

En

ginds.

emdigt, zich

veel

begon,

stuit

en eeuwigheid, tusschen

tijd

toch met de opheffing dier tegen-

immers, zoolang de geschiedenis nog loopt, heeft

ook ons denken het pad schiedenis

grens

Pantheïsme wel beginnen. Het kan niet

het

moet:

Want

anders.

en de wereld, tusschen

alle

evenzoo

en

het.

vrij,

Daar

maar bij

vindt

bij

het punt waar de ge-

het

punt,

het

vooy

waar zich

ze

en

eens achter

een peilloozen afgrond, waarover geen sprong te wagen,

min

begin,

een brug te

spannen

is,

en daarom tnoet het dat

en nioef het dat einde, tot wat

God en de

prijs

ook, wegcijferen.

wereld, ze kunnen voor den pantheïst niet als twee

eigen substantiën bestaan.

Doch

wat ge mij zult tegenwerpen. Immers gij zult mij herinneren aan wat ik straks zelf beleed, dat namelijk in de hoogere wetenschappelijke kringen thans een gansch andere wind waait dat in die betere kringen, mét het Materialisme, ook het Pantheïsme reeds lang ter deure is uitgewezen en dat men, zijn non liquet over den oorsprong, den grond ik begrijp,

;

;

en

het

doel

vreden meè

der stelt,

dingen openhartig

om

uitsprekend, er zich

te-

de verschijnselen der natuurlijke en der

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen