Ad Valvas 1972-1973 - pagina 119

12 iANUARI 197S

Besmetter van bilharzia onderzocht

Mej. E. A. Menleman te Amsterdam is donderdae 7 december gepromoveerd tot doktor in de ^ s kunde en natuurwetenschappen op h e t proefschrift: 'Host-parasite interrelartionships between t h e freshwater pulmonate biomphalaria pfeiffer! a n d t h e trematode schistosoma mansonl.' H a a r promotor was prof. dr. J . Lever. Schistosoma mansonl is de verwekker van intestinale schistosomiasis (bilharzia) in gi'ote delen van Afrika en tropisch Amerika (o.a. Suriname). De cyclus van deze parasiet verloopt via de mens, die als definitieve gastheer de volwassen wormen herbergt, en bepaalde zoetwaterslakken, die als tussengastheer fungeren. Wormen, v a n de soort schistosoma mansoni houden zich bij de m e n s vnl. op in de bloedvaatjes van h e t stroomgebied tussen d a r m w a n d en lever. I n deze bloedvaatjes worden door de wyf Jea eieren gelegd, die voor h u n verdere o n t wikkeling door de wand v a n bloedvat en d a r m heen moeten dringen om h e t lichaam v a n de mens in de faeces t e verlaten. (Ziekteverschijnselen worden m e t n a m e veroorzaakt doordat eieren onderweg biyven steken e n o n t stekingsrekatles teweegbrengen). Als de eieren in water terecht komen, komen e r m e t t r l l h a a r epitheel bedekte larven uit, die zich m e t snelle zigzag bewegingen verplaatsen. Deze larfjes z ö n t e n dode opgeschreven als ze er niet in slagen binnen 24 uur binnen t e dringen in een geschikte tussengastheer. Voor de onderzochte stam v a n schistosoma mansonl is d a t biomphalaria pfeifferl, een in b ü n a geheel Afrika ten zuiden van de S a h a r a voorkomende posthoomslak. I n h e t lichaam v a n de slak treedt via enkele tussenstadia een enorme vermenigvuldiging op, die resulteert in h e t afgeven v a n grote aantallen zgn. cercariën a a n h e t omringende water. De cercariën bestaan uit een r o m p — de aanleg v a n d e volwassen worm —• en een staart, die voor de voortbeweging in h e t water dient. De cercariën zijn in s t a a t de m e n s via diens huid binnen te dringen. De Jonge wormpjes worden m e t de bloedstroom meegevoerd. Als ze op h u n tocht door h e t lichaam in de lever terechtkomen, groeien ze uit tot volwassen mannetjes en wijfjes, die zich vervolgens gep a a r d n a a r h u n plaats v a n bestemming begeven. Omdat preventie en bestrijding van schistosomiasis momenteel vooral tegen de overbrengende slakken zün gericht, is h e t v a n groot belang inzicht t e k r a g e n in de biologie van deze slakken en van de invloed die parasiet en slak op elkaar uitoefenen. Met h e t in h e t proefschrift b e schreven onderzoek werd beoc^d een basis t e leggen voor een r e searchprogramma, waarin ook in de toekomst de relatie tussen de zoetwater-longslak bio.mpahlaria pfeifferl en de trematode worm schistosoma mansoni centraal zal staan.' Ondermeer werd onderzocht w a t h e t effekt v a n b ^ m e t t l n g is op bepaalde levensverrichtingen van de tussengastheer, t.w. op zijn 'groei (versneld), voortplanting (geremd), mortaliteit (vergroot) en voedselkonsumptie (verkleind). Ook werd nagegaan hoe de p a r a sieten zich in h e t lichaam van de slak k u n n e n h a n d h a v e n en vermenigvuldigen, m.n. door d e onderzoeken hoe ze a a n h u n voedsel komen. Hiertoe werden zowel de funktie van de middendarmklier van de slak — h e t gebied waar de grootste vermenigvuldiging v a n de parasiet plaatsvindt — als de zocht mbv histologische, hlstos t r u k t u u r van d e paraslet onderchemische en elektronenmikroskopische technieken. PERSONALIA: Elisabeth Arina Meuleman, geboren te Den H a m (Ov.) en op 23 september 1937, studeerde biologie a a n de VU van 1955 tot 1963. V a n af 1 sept 1958 was ze in verschillende funktles ia. dienst bi) de subfakulteit biologie (zoölogie). Sedert 1 sept 1957 is ze als wm verbonden a a n de afd. Medische mikrobiologie van de medische fakulteit. STELLINGEN: 7. Op grond van argumenten van medische en opvoedkundige a a r d kan verdedigd worden d a t vlakspoelers de voorkeur genieten boven diepspoelers. K o n t r a : 'Publikatie van de K o ninklijke Sphinx t e r bevordering van de nationale hygiëne'. — De Volkskrant, 11-9-1972. 8. Verlies van h e t besef d a t i n zicht alleen op basis van kennis verworven k a n worden, betekent een reëel gevaar voor h e t huidige onderwUs. 9. Bij de universitaire opleiding dient meer ruimte te worden gegeven a a n de emotionele o n t plooiing van de student. 10. Het is een schande d a t de overheid zich a a n de door h a a r blijkens artikel 26 v a n de Begln, selenwet Gevangeniswezen a a n vaarde verantwoordelijkheid caJttrekt door slechts bü hoge u i t zondering ex-dellnkwenten in dienst t e nemen.

AD VAL VAS

S

5

WETENSCHAP EN PERSOON

PROMOTIES

r

INVLOED VAN CHOLESTEROL, ARBEID EN LEEFTIJD OP DE AORTA D e heer W. B a n d is donderdag 14 december gepromoveerd tot doktor in de geneeskunde op h e t proefschrift: 'De invloed v a n cholesterol, arbeid en leeftijd op de dynamische visco-elastische eigenschappen van de aorta', een onderzoek bü r a t t e n en konijnen. Z y n promotor was prof. dr. A. A. Knoop. I n h e t organisme vertonen de bloedvaten een zekere m a t e v a n rekbaarheid, belangrijk voor h e t goed funktioneren van de bloedsomloop. Deze rekbaarheid k a n door verschillende faktoren beïnvloed worden, bijv. de leeftijd: de oudere m e n s heeft stijvere bloedvaten d a n de Jongeling. Bi) h e t verrichte onderzoek werd dfr invloed nagegaan v a n een ext r a hoeveelheid cholesterol in de voeding (bekend om zyn rol in de atherosclerose), lichamelijke inspanning en de leeftijd op de rekbaarheid van de aorta. Als proefdier waren gekozen r a t t e n e n konijnen: r a t t e n verouderen snel dier een a a n t a l bloedvetten b e paald. Het bleek, d a t bij de r a t cholesterol, arbeid en leeftijd géén invloed hebben op de elastische eigenschappen v a n de aorta. De gehalt e n der vloedvetten werden niet beïnvloed door de faktoren c h o lesterol en arbeid, m a a r wel door de leeftijd.

Bij h e t konijn, waar alleen de f a k t o r cholesterol werd bestudeerd, bleken zowel de rekbaarheid van de aorta als de gehalten der bloedvetten zeer ongunstig beïnvloed te worden door een extra hoeveelheid cholesterol in de voeding. PERSONALIA: Willem Band, geboren 21 Juli 1939 te Pangkalantorandan (Indonesië, studeerde v a n 1957-1963 diergeneeskunde a a n de R U / U t r e c h t en was d a a r n a tot J a n 1971 dier e n a r t s t e Hazerswoude. Vanaf die tiJd is h i j mw a a n h e t labor a t o r i u m voor fysiologie v a n de VU. STELLINGEN: 4. Om h e t atheroscleroseprobleem m e t enige k a n s op sukses te b e strijden dlraien de preventieve maatregelen hiertoe reeds bij de kleuter te beginnen. 5. H e t zal de volksgezondheid ten goede komen indien van vleeswar e n de samenstelling wordt vermeld. 7. De verkoop v a n melk op de boerderij a a n partikulieren dient te w<H'den verboden. 13. Invoering van de zogenaamde nieuwe g e l l i n g b e t ^ e n t een o n herstelbaar kultuurverlies. (k = spelling Ad Valvas). 14. D e betekenis v a n d e stellingen

Radlat echem e van DNA De heer J. de J o n g te Schiedam is donderdag 7 december gepromoveerd tot doktor in de wiskunde en natuurwetenschappen op h e t proefschrift: l l a d i a t i e c h e mie v a n DNA, gevolgen v a n reakties v a n aminozuurradifcalen m e t biologisch aftief DNA'. Zijn promotor was prof. dr. H. Loman. De inaktivering van levende cellen die optreedt bij bestraling m e t ioniserende straling, bijvoorbeeld röntgen- of gamma-straling, moet blijkens h e t werk van velen vooral toegeschreven worden a a n schade in h e t desoxyribonucleïnezuur (DNA) v a n de cellen. Op welke m a n i e r deze schade in h e t DNA wordt aangebracht is nog niet geheel duidelijk. I n dit proefschrift wordt beschreven d a t radikalen afgeleid v a n cellenbestanddelen (i.e. v a n d e aminozuren phenylalanine, t r y p t o p h a a n en hlstidine) DNA kunnen beschadigen. Bovendien wordt aannemelijk gemaakt d a t de schade tn DNA, geïntroduceerd door deze amlnozuurradikalen, voor een deel k a n worden hersteld via processen die ook betrokken zijn biJ h e t herstel v a n door ultraviolet licht in DNA a a n gebrachte schade. I v m de komplexe samenstelling van de cel is gewerkt m e t een eenvoudig model: een oplossing in water v a n DNA en h e t desbetreffende aminozuur. Gebruik is g e m a a k t v a n zogenaamd biologisch aktlef DNA d a t is geïsoleerd uit h e t bakteriële virus I X 174. Dit DNA wordt biologisch aktief genoemd omdat het, n a b i n n e n dringen in een sferoplast (een bakterle waarvan de celwand ge-

deeltelijk Is verwijderd), komplete virusdeeltjes vormt. PERSONALIA: J o h a n n e s de Jong, 20 augustus 1944 te Zwolle geboren, legde i n Juni 1969 doktoraal examen scheikunde (hoofdvak biochemie, bijvak mikrobiologie) af a a n de VU, w a a r n a zijn benoeming volgde tot wetenschappelijk medewerker a a n deze imiversiteit. Het in h e t proefschrift beschreven onderzoek werd financieel gesteund door h e t J. A. Cohen I n stituut voor radiopathologle en stralingsbescherming te Leiden. STELLINGEN: 3. Het onderzoek n a a r veronderstelde biochemische defekten by 'schizofrenen' is waarschynlijk voor h e n van geen belang. (J. Foudraine, Wie is van hout, Uitg. Ambo, Büthoven). 4. H e t ontwerp v a n wet op de g e westen behoort in de la t e blijven liggen t o t d a t een te benoemen staatscommissie heeft geadviseerd over herverdeling v a n taken en bevoegdheden v a n rijk, provincie en gemeente. (Wetsontwerp no. 11 246.) 5. De sterke grondwettelijke p o sitie van de provincie« boven de waterschappen in onjuist. (Grondwet Koninkrijk der Nederlanden, Art. 206.> 6. Indien een sollicitant niet in aanmerking komt voor de door h e m geambieerde funktie, dient hii h i e r v a n , d e reden, liefst niet al te summier omschreven, t e vernemen.

bil e e a proefschrift i s vergelijkb a a r m e t de betekenis van de ontsnappingsklausule by een verzekeringspolls.

TYPERING VAN PSEUDOMONAS AERUGINOSA De heer T. H. Slem te Arnhem is vrijdag 8 december gepromoveerd tot doktor in de geneeskunde op h e t proefschrift: ' H e t t y p e r e n van Pseudomonas aeruginosa m e t behulp v a n een gecombineerde seropyoctne-typeringsmethode.' Zqn promotor w a s prof. dr. H. A, E. van Tongeren. De laatste t i e n Jaar valt in vele ziekenhuizen een duideiyke toen a m e v a n h e t a a n t a l infekties met pseudc»nonas aeruginosa waar te nemen. Dit h a i ^ t samen m e t diverse ontwikkelingen in de moderne geneeskunde, waardoor patiënten m e t een verlaagde lokale of algemene weerstand vaak een verhoogde k a n s hebben om met grote aantallen Pseudomonas aeruginosa besmet t e raken. Met h e t toenemen v a n h e t a a n t a l i n fekties m e t Pseudomonas aeruginosa is tevens de belangstelling toegenomen voor de epidemicdogie van deze infekties, dwz voor de wyze waarop m e n ze oploopt e n overdraagt. Voor h e t bestuderen v a n de epidemiologie is h e t noodzafceiyk d a t stammen, afkomstig van de patiënten en v a n potentiële besmettingsbronnen dmv typering worden gekarakteriseerd. He proefschrift h a n d e l t over die typering v a n Pseudomonas aeruginosa. H e t onderzoek werd voor h e t grootste deel verricht in h e t Laboratoriiun voor medische m i krobiologie van de VU en voltooid in h e t Bakteriologisch-serologisch laboratoriimi v a n h e t Gemeente Ziekenhuis, tevens streeklaboratorium voor de Volksgezcaidheid, te Arnhem. PERSONALIA: Slem TJong Han, 7 aril 1939 t e B a n d u n g geboren, legde in 1962 a a n de VU h e t artsexamen af. Van 1963 tot 1970 was h y als wm verbonden a a n het lab. voor m e dische mikrobiologie. Sinds a u gustus 1970 is h y bakterioloog by het Bakteriologisch-serologisch lab v a n h e t arnhemse gemeente ziekenhuis. STELLINGEN: 8. H e t voorschrijven v a n ampicilline by infekties van de bovenste luchtwegen is in vele gevallen onvoldoende gefundeerd en niet zwider gevaar. 9. D e gevolgOTi v a n de miljeuvervuiling en h e t verlies van n a t u u r lyke hulpbronnen voor de wereldbevolking, zoals deze i n h e t r a p port v a n de Club v a n Rome worden voorspeld, kimnen op eenvoudige wyze worden geïllustreerd a a n de h a n d v a n een bacterlële groeikurve. 10. Veelal wordt de originaliteit van een proefschrift uitsluitend beoordeeld n a a r de originaliteit v a n de laatste stelling.

Instandhoudingskriteria en winstbepaling De heer H. F . Redelinghuys te Amsterdam is vr 15 dec gepromoveerd t o t doktor in de ekonomische wetenschappen op h e t proefsclirift: 'Instandhoudingskriteria en winstbepaling'. ZQn promotor was prof. dr. L. Traas. I n die verskillende wlnsbepalingsteorieë is daar 'n onlosmaakllke band tussen die instandhoudingskriterlum en die wins. Die i n standkriterium bepaal wat in s t a n d gehou moet word om die oorskot (wins) t e k a n vasstel. I n die studie is verskillende instandhoudingskriteria geanaliseer. D a a r is tot die konklusie gekom d a t die kriterlum instandhouding van die nominale eienaarsbelang wat algemeen in die praktyk t o e gepas word en uitmond In die nominalistiese winsbegrip weens sy objektiewe karakter en inllgting wat dit verstrek die beste voldoen a a n die informasiebehoefte wat by interne en eksterne belanghebbende persone bestaan. Belanghebbendes wil weet w a t die vermeerdering in nominale geldeenhede is. As die uitgaande geld-

stroom b e n die ingaande geldstroom a is, d a n is "n positiewe verskil tussen a en b die wins. Of d a a r n o u een, tien of meerdere transaksles plaatsvind, d a n word die grootte van die wins steeds bepaal deur die verskil tussen die i n g a a n d e e n uitgaande geldstroom. Die onderneming as afsonderllke entiteit is met die o m gewing waarin hy h o m bevind, verbind met inkomende en uitgaande geldstrome. I n beginsel is die inkomende geldstroom gelyk a a n die opbrengsstroom en die uitgaande geldstroom gelyk a a n die kostestroom. Wins h dus gelyk a a n opbrengs minus d a a r a a n verbonde (historiese) koste, 'n Belangrlke tekortkoming van hierdie wïnsbepalingsstelsel is d a t die wins wat daaruit voortvloei as bron v a n informasie sekere n u t tige Inligting nie verstrek nie. I n periodes v a n stygende pryse toon dit nie die kostebesparlnge wat plaatsgevlnd h e t deur vroeër a a n te koop a a n nie. Dit toon ook nie die finansiële positie ultgedruk in huidige koste, d.w.s. wat nou Ingeslt moet word om die bates e n

laste te bekom nie. D a a r is a a n beveel d a t hierdie probleem o p gevang k a n word deur huidige koste a s addisionele inligting In die rekeninge te inkorporeer. PERSONALIA: Hendrik Prederik Redelinghuys, 21 mei 1936 te Pretoria geboren, behaalde a a n de Universiteit van Pretoria de graden B. Com. en M. Com. Sinds vier Jaar is h y docent a a n de universiteit v a n F o r t H a r e en sedert 1966 ook werkzaam a a n de universiteit van Port Elizabeth, t h a n s als hoofd van h e t dep a r t e m e n t van accountancy. STELLINGEN: 5. 'n Onderneming is in die eerste instansie d a a r om rendabel t e produseer; daardem' word die belange v a n die werknemers ook die beste gedien. 7. Uitvoering van die Wereldraad van Kerke se aanbeveling om i n vesteringe in Suid-Afrika te boikot, sal vir alle bevolkingsgroepe i n Zuid-Afrika nadelig wees.

De heer B . H. Son t e Breukelen is do 21 dee gepromoveerd tot dokter in d e wÜsbegeerte op h e t proefschrift: 'SCIENCE AND PERSON, A study on t h e idea of philosophy as rigorous science in K a n t a n d Husserl.' Z y n promotor was prof. dr. C. A. van Peursen. De filosofieën v a n K a n t en Husserl vertegenwoordigen h e t ideaal van d e westerse wijsbegeerte, nl. filosofie als strenge wetenschap Deze studie benadert die filosofieën vanuit dit ideaal. Eerst wordt onderzocht wat ze onder de wetenschap, I.h.b. filosofie als wetenschap, verstaan en d a a r n a hoe ze h u n ideaal hebben prober e n te bereiken. Toch biykt het uiteindeiyke doel van h u n filosofieën de menselijke persoon te zyn. D a a r o m is in deze studie verder n a g e g a a n welke impUkat i e s de streng wetenschappeiyke filosofie op de mondigheid en de bevrydlng v a n de m e n s als persoon heeft. I n deze benaderingswyze tekenen zich niet alleen een a a n t a l nog niet benadrtikte a s p e k t e n v a n de filosofieën van K a n t en Husserl af m a a r o<* een p a a r kenmerken v a n de westerse denkwyze als zodanig. I n de kanklu;äe wordt h e t g e noemde ideaal bekritiseerd als theoretisch onhoudbaar en ook a l s ontoereikend om a a n de a m biguïteit, byvoorbeeld, v a n lic h a a m e n geetó v a n de menselyke persoon enige recht te doen. PERSONALIA: Bong H o ScHi, 18 augustus 1938 in de Kyimg Buk provincie van Korea gebaren studeerde engels a a n de Seoid Nationale Universiteit en, n a een kort leraarschap op een chr. middelbare school en n a mlUtatr» dienst, thecdogie a a n de Westminster Theological Seminary te Philadelphia (VS) in 1965. I n Nederland legde h y in 1968 h e t doktoraalexamen a a n de VU at. Sinda 1970 is de heer Son wetenschappeiyk medewerker aan de centrale interfakultelt. STELLINGEN: 7. Christian philosophy h a s the i n h e r e n t daager of becoming dogmatic. I t should n o t use Christ i a n faith t o sanction Itself but as self-criticism. 14. If etiquette h a s a n y practical value, a s i t usually does, smoking is certainly m o r e impolite t h a n coughing or burping.

BEPALING OPTISCH MODELATOOMKER' De heer H. Vos te Huizen is do 2 ' dec gepromoveerd t o t doktor in de wiskunde en n a t u u r w e t e n schappen op h e t proefschrift: ' O " t h e determination of optical model parameters.' Zijn promotor was prof. dr. C. C. Jonker. Het optisch Model (OM) van d»» atoomkern beschrijft de verstrooiing van een pro.tektiel a a n dr atoomkern. Dit nrojektiel k a r een neutron, proton of andere atoomkern ziJn. De k r a c h t e n door de kern op h e t projektiel uitgeoefend, worden afg«leid uit de OMnotentiaal. W a n n e e r deze bekend is, k a n door k w a n t u m - m e c h a n i sche berekeningen m e t een computer h e t verlooD v a n de afbuiginBf en de absorbtie van d e prolektielen voorspeld worden. Het onderzoek in dit proefschrift h o u d t zich bezig m e t de benaling van de OM-potentiaal uit metingen verricht a a n de verstrooiing Hiertoe wordt voor de potentiaal een vorm gekozen die afhangt van 10 ä 12 parameters Een computerprogramma zoekt d a n a u t o m a t i a ; h op, welke waarden voor de p a r a m e t e r s h e t best pa,^sen bli de meetresultaten. H e t bleek dat dit zoeken vaak mislukte door onnauwkeurigheden tgv noodzakeiyke benaderingen in h e t commiterprogramma. Een methode is ECevonden om dit t e verbeteren Deze methode wordt ook gebruikt om n a t e gaan welke parameter.'! goed en welke slecht bepaald worden door de meetresultaten en welke kopnellngen er tussen de n a r a m e t e r s bestaan. On de?p wyze k a n meer informatie over de eifitenschappen van de atoomkern verkregen worden. PERSONALIA: Hendrik Vos, geboren 10 oktober 1943 t e Huizen, legde in 1968 aan de VU doktoraalexamen n a t u u r kunde af. Sindsdien is h y wetensohanpehjk medewerker van de stiohting voor Fundamenteel O n derzoek der Materie FOM. en gestationeerd OD h e t natuurkundig lab. van de VU. STELLINGEN: 2 De mentaliteit vereist voor en ten toon gespreid in Judowedstryden is i n stryd m e t de geest van h e t Judo. 5. Het rapport van de Club van Rome getuigt van een farizeïstische mentaliteit gezien het feit dat h e t betrekking heeft op de toekomst van de gehele wereld. 7. De resultaten v a n berekeningen m e t behulp van een computer uitgevoerd dienen met het grootst mogeiyke wantrouwen beschouwd t e worden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen