Ad Valvas 1976-1977 - pagina 99

3

AD VALVAS — 29 OKT OBER 1976

Dr. W. Metz (VU) eerste lector m edische vakfilosofie

en -ethiek in ons land:

VU past doelstelling onjuist toe en buigt voor wetenschap De VU­doelstelIing wordt „in­authentiek" gebruikt en de „gehoorzaam­ heid aan het Evangelie" de pas afgesneden. De VU is in de ban van de wetenschap geraakt en blind voor de principiële tegenstelling tussen de wetenschappelqke en de evangelische werkelijkheid. Daardoor wordt niet alleen verklaarbaar waarom vi n ook maar de geringste twijfel of de wetenschapsbeoefening strijdig zou kunnen zijn met de gehoor­ zaamheid aan het evangelie niets blijkt. Bovendien wordt er duidelqk door waarom men zo onverdraagzaam jegens „andersdenkenden" is, ook al wijzen die vanuit hun christenzqn de bestaande orde af en bestrijden ze die^ Aldus dr. Willem Metz (67) in zijn openbare les „Over doel­ stellingen" bq de aanvaarding van het ambt van buitengewoon lector in de medische vakfUosofie en ­ethiek aan de geneeskunde­fakulteit en de centrale interfakulteit van de VU op donderdag 14 oktober. De doelstelling van de geneeskun­ de plaatsend in het bredere kader van de VU­doelstelling merkte hij op: „De Vrije Universiteit garan­ deert vrijheid van wetenschaps­ beoefening. Zij gaat er prat op, wetenschappelijk, op zijn minst de evenknie te zijn van de open­ bare universiteiten." Maar: „De vrijheid die aan de wetenschaps­ beoefening wordt verleend, wordt onthouden aan de wetenschapper.

Studentenpastoraat wijst artikel over homofilie af Ds. P. Bfllefeld, hervormd studen­ tenpredikant, deelt ons het vol­ gende mee: 'Het studentenpastoraat distan­ tieert zich met grote nadruk van het artikel "Homofilie en evange­ lie" in het vorige nummer van Ad Valvas. Afgezien van de inhoud, waarop we in het volgende num­ mer hopen in te gaan, is ook het verzwijgen van de hoek waaruit de zaken op deze wijze worden ge­ steld (in dit geval de beweging "arts en evangelie"), zeer beden­ kelijk.'

Door Jan van der Veen Het is niet voldoende dat hij ver­ klaart de doelstelling te respek­ teren. Hij zal een of andere vorm van gewetensonderzoek moeten doorstaan waarbij zijn „gehoor­ zaamheid aan het Evangelie" wordt getoetst en het Bestuur zich inquisitoriale bevoegdheid toe­ eigent." Volgens dr. Metz is het ergste te vrezen over het niveau waarop de verdere diskussie over de ge­ hoorzaamheid aan het evangelie terecht zal komen, gelet op het „even geestige als onthutsende" voorbeeld van de kattenmepper dat door prof. Diepenhorst in zijn laatste rede als rector magnificus bij de opening van het akademisch jaar werd gebruikt. Deze zei toen: „Een vereniging voor de bescher­ ming van dieren vraagt als secre­ taris geen kattenmepper, die zegt de doelstelling zoveel hij vermag te zullen dienen." Moet de doelstelling van de VU dan maar worden afgeschaft om­ dat men bezweken is voor de ken­ nis en de macht die de wetenschap beloofde en verschafte? Nee, zegt dr. Metz, het spoor terugzoekend vanuit zijn eigen „ambacht". De arts zal weer oog moeten krijgen

voor het echte leven als een god­ delijk geheim dat hij eerbiedigt. Zijn hoge graad van deskundig­ heid hoeft hij daarbij niet over­ boord te zetten, maar wel moet hij die relativeren. „Pas dan wordt de bedreiging van de medische macht afgewend en kan de zorg voor het „leven en welzijn" van de mens gerust in handen van de geneeskunde worden gelegd." Dr. Metz introduceert met de me­ dische vakfilosofie en ­ethiek een nieuw vak. Vooralsnog is hij de enige lector op dit terrein in Ne­ derland. In zijn openbare les pleit hij voor een andere mentaliteit. „We moeten anders over de mens gaan denken," zegt hij, als we hem daarna spreken. „Je kunt de tech­ niek een halt toeroepen door een ander mensbeeld te hanteren. Een streven dat zich in de geneeskunde duidelijk baanbreekt, al vaart men nog wat blind." Vandaag de dag neemt de medi­ sche konsumptie toe, terwijl het doel van de geneeskunde juist is de bedreigingen die ziekte, lijden en dood voor de mens inhouden, af te wenden. Het begrip medische macht ontstond door de snel toe­ nemende kennis van het menselijk lichaam. De tegenwoordige mens draagt de geneeskunde op hem een lang en gezond, op zijn minst een dragelijk leven en een zachte dood te garanderen. En de genees­ kunde aanvaardt dat. Door re­ animatie, intensive care, transplan­ tatie en andercL moderne ontwik­ kelingen wordt weliswaar veel goeds mogelijk, maar voor een daarbij leidinggevende medische ethiek is nog steeds geen plaats. Pogingen om een medische ethiek door artsen te laten opstellen mis­ lukken. Men kwam tenslotte niet verder dan het aantrekken van een medisch­ ethisch deskundige als adviseur bij de Koninklijlte Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst. Van hem is de uitspraak: „Het beste medische weten is de belangrij k­ rijkste etliische norm". Dr. Metz reageert hier scherp op in zijn openbare les: „Die uitspraak houdt het failliet van de medische ethiek in." En de benoeming van de ad­ viseur betekent in feite dat de ge­ neeskunde met haar technologi­ sche macht geen strobreed in de weg wordt gelegd om op de in­ geslagen weg voort te gaan.

Ook onm acht zichthaar Met deze medische „technologie" wordt tegelijkertijd onmacht zicht­ baar. Doordat de geneeskunde de mens vergeet, maar zich metho­ disch koncentreert op de kennis van het (dode) menselijk lichaam, blijkt de therapie heel vaak alleen maar symptomen te hebben weg­ genomen door middel van tran­ quilizers, waaraan dan de behoefte blijft bestaan. De sociaal­psycho­ logische achtergronden van de klachten van patiënten komen Studenten vrezen 'verrechtsing^ vaak te weinig aan bod, waardoor de medische macht er in die ge­ vallen niet in slaagt te beantwoor­ den aan de doelstelling van de ge­ neeskunde en het tegendeel be­ reikt. De klachten verdwijnen niet en de medische konsumptie neemt toe: steeds hogere doses en steeds minder effekt. Ondanks protest van studenten is prof. mr. I. A. Diepenhorst afgelopen vrijdag door de fakulteitsraad benoemd tot dekaan van de juridische Herbert Mahler, de direkteur­ fakulteit en daarmee tevens als voorzitter van de fakulteitsraad. De generaal van de World Health studenten verweten de ex­rector magnificus ondemokratisch optreden Organisation, zei vorig jaar dat omdat hy 'progressieve' figuren uit de bestuursorganen van de VU wil de tijd is aangebroken dat alle maatregelen tot bevordering van weren. Men vreest een 'verrechtsing' van de juridische fakulteit. de gezondheid niet langer op hun Volgens de studenten was prof. Diepenhorst, die als buitengewoon hoog­ technische superioriteit maar op leraar algemene staatsleer aan de juridische fakulteit geeft, de enige hun sociale betekenis zullen moe­ kandidaat voor de funktie van dekaan. Ze protesteerden tegen het ten worden beoordeeld. En daar­ 'onderonsje' van hoogleraren dat voor de voordracht zorgde. De stu­ mee verwoordde hij de opvatting denten en het wetenschappelijk personeel kuimen zelf geen voordracht van nog te weinig kritici, die vin­ doen. De fakulteitsraad, waarin beide groepen zijn vertegenwoordigd, den dat de grenzen van de medi­ kan wel over de voordracht stemmen. Via hun vertegenwoordigers in sche macht bereikt zijn. de fakulteitsraad kunnen ze aUeen over een eenmaal gedane voordracht Tijdens ons gesprek herhaalt dr. stemmen. Metz het nog eens: „Het gaat erom Omdat prof. Diepenhorst nog vele funkties buiten de universiteit be­ dat de medische techniek dienst­ kleedt (hij is onder meer lid van de Eerste Kamer), vonden de studen­ baar is aan de ontplooiing van werkelijk menselijk leven. Die ten bovendien dat hy zijn funktie als dekaan niet behoorlijk kan ver­ vullen. Voor de vergadering van de fakulteitsraad had de vakgroep techniek mag best helpen, maar binnen het kader waarin het rechten een protestmeeting georganiseerd (zie foto).

Diepenhorst dekaan van juridische fakulteit

Dr. Willem Metz (67), eerste lector m edische vakfilosofie in ons land. eigenlijke leven niet wordt ge­ schaad." Zegt dat, als hij bij voor­ beeld ernstig ziek zou worden, hij niet alles in het werk zal stellen om koste wat het kost nog een jaartje langer te leven. Nee, dan kan zijn tijd gekomen zijn. In zijn openbare les zegt hij: „Door haar eenzijdige oriëntatie op de (be­ strijding van, red.) dood werd de geneeskunde blind voor het leven." En: „Een geneeskunde van het leven moet opnieuw leren zien." Dr. Metz is jarenlang huisarts in Rotterdam geweest. Nadien werd hij bedrijfsarts. In 1964 promo­ veerde hij in de sociale weten­ schappen op een methodologische analyse van de fysiologie van de pijn, waarbij prof. J. H. van den Berg (auteur van het bekende boek „Metabletica") als zijn pro­ motor optrad. Vervolgens hield hij zich geheel met het medisch grondslagenonderzoek bezig, wat hij in zijn openbare les de be­ oefening van de geneeskunde in optima forma noemt. Hij vond zijn werk in Het Dorp te Arnhem (li­ chamelijk gehandicapten), daarna in een aantal zwakzinnigeninrich­ tingen en in een neurochirurgische kliniek, waarbij hij steeds de mens als mens in het vizier hield. Ook leverde hij publicistisch werk. Sinds 1973 doceert hij al aan me­ dische studenten van de VU. En nu is hij dan als lector benoemd.

Bescheidenheid Over dat onderwijs zegt hij: „De studenten moeten de geneeskunde leren zoals die nu is. Daarbij moe­ ten ze zelf gekonf ronteerd worden met het échec. Ze moeten dan zelf tot het inzicht komen dat er een nieuwe deskundigheid moet ko­ men, een andere manier van den­ ken over de mens, al was het alleen maar binnen het weten­

schappelijke kader van de zich heroriënterende ervaringsweten­ schappen. Want, wanneer je je maar bescheiden genoeg opstelt tegenover de ervaringswerkelijk­ heid, dan kom je voor het wonder van het mensenleven te staan." In zijn openbare les zegt hij tot de studenten: „Er zal geen toe­ komst zijn als de bestaande orde standhoudt." En hij citeert daarbij Heschel: „Onze tijd is om te hui­ len. Men schaamt zich om mens te zijn." Die nieuwe visie en des­ kundigheid die de geneeskunde nodig heeft zal er niet via een machtsstrijd moeten komen ech­ ter, want dan is het een bij voor­ baat verloren strijd, ook al komt. men er met winst uit. „De studenten van nu zijn heel anders dan die van mijn tijd Ze staan open voor de dingen en ze zijn veel minder op carrière maken uit. Ik heb ze bij voorbeeld eens laten formuleren wat ze onder geneeskunde verstaan. Van alle antwoorden die ik kreeg waren er maar twee die echt in het me­ dische kader pasten.' De andere spraken allemaal over het helpen en begeleiden van mensen. Daar was niets technisch bij. In mijn tijd kon je de geneeskunde leren en dan wist je alles. De vraag of het goed was wat je deed was niet aan de orde." De benoeming van de eerste lector in de medische vakfilosofie in ons land in de persoon van dr. Metz betekent een bijdrage tot een andere kijk op de geneeskunde. De tijd daarvoor lijkt aangebro­ ken. „Aan de grens van de medi­ sche macht, daar waar haar on­ macht manifest wordt, ontmoet de geneeskunde de mens­, maat­ schappij­ of gedragswetenschap­ pen." Die grens is bereikt volgens dr. Metz.

VU op de Index index De Vrije Universiteit is de twij­ felachtige eer te beurt gevallen om als eerste Nederlandse instel­ ling te mogen prijken op de Index index, een onderdeel van het kwartaalschrift Index on cen­ sorship. Aldus een bericht in de Groene Amsterdammer van 13 oktober. Het kwartaalschrift wordt uitge­ geven door de Londense uitgeve­ rij Writers and Scholars Inter­ national ltd. De Index is een kroniek van ge­ beurtenissen, die registreert waar ter wereld in de afgelopen drie maanden de vrijheid van me­ ningsuiting is beperkt. ­ Voor het eerst in het vijftigjarig

bestaan van het blad is Neder­ land nu opgenomen in de lijst van landen, waar iets aan de hand is. Direkte aanleiding was de aktie van 70 VU­medewerkers in april van dit jaar, waarbij in, een ano­ nieme 'Verklaring' de openstel­ ling van bestuurlijke­ en onder­ wijsposities voor kommunisten en kommunistische sympatisanten werd afgewezen. De Index index noemt de VU een organisatie, die het laatste deel van de vorige eeuw is opgericht en oorspronke­ lijk werd gesteund door calvinis­ tische financiers om uit te groei­ en tot een christeUjk bolwerk, maar die nu geheel gesubsidieerd wordt door de regering.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen