Ad Valvas 2006-2007 - pagina 285

W E T E N S C H A P

AP VALVAS 1 FEBRUARI 2 0 0 7

PAGINA 7

Tophoogleraar Gerard van den Berg:

1k houd juist van die pubiicatiedruk'

TEKST: POER BREEDVELD FOTO: MARIJN ALDERS

"Persoonlijk vind ik het ook wel leuk, of zo", zegt Gerard van den Berg (44). "Het geeft een goed gevoel tophoogleraar te zijn. Maar het is niet mijn belangrijkste drijfveer. Het is ook niet zo dat ik altijd al het mogelijke heb gedaan om hoogleraar te worden. Ik kreeg de kans voor het eerst toen ik 31 was, maar toen heb ik bedankt omdat het een plek was zonder veel onderzoeksuitstraling. Toen ik 34 was, heb ik wel een leerstoel aanvaard. Ik zou wel hebben gebaald als ik omringd was geweest met mensen die niet per se beter zijn dan ik, maar wel een hogere functie hebben." Het predikaat tophoogleraar mag dan contrasteren met de bescheiden man en zijn zachte stem, maar het zal de naamsbekendheid van zijn onderzoeksteam beslist goed doen.

Kunst zoeken Informatici van de VU en de UvA hebben een prijs gekregen voor een zoekmachine waarmee je gemakkelijk online in kunstcollecties kunt zoeken. Het programma doorzoekt de collecties 'intelligenter' dan bestaande zoekprogramma's. Je kunt zoeken in de collectie van onder meer het Rijksmuseum en het Rijksmuseum voor Volkenkunde. Als je bijvoorbeeld de zoekterm 'Parijs' intikt, krijg je niet alleen schilderijen van Parijs, maar ook objecten die in Parijs gemaakt zijn. De informatici wonnen de eerste prijs bij de Semantic Web Challenge, op een conferentie in Athens in de Amerikaanse staat Georgia. De zoekmachine is ontwikkeld in samenwerking met de stichting Digitaal Erfgoed Nederland en het Instituut Collectie Nederland. De zoekmachine is te vinden op: http://e-culture.multimedian. nl/demo/search. (WV)

Toppublicaties

Huwelijksmarkt Veel van zijn onderzoek beslaat het toetsen van arbeidsmarktbeleid en het ontwikkelen van econometrische evaluatiemethoden daarvoor. Zo heeft hij gekeken naar het effect van strafmaatregelen voor werklozen die niet genoeg hun best doen een baan te vinden. Gebleken is dat werklozen die een sanctie kregen opgelegd, zoals een korting op hun uitkering, vrij snel daarna een baan vonden. Maar daaruit kan niet zonder meer worden geconcludeerd dat de sanctie tot gevolg heeft dat een werkloze harder naar een baan gaat zoeken. "Misschien had hij die zonder korting ook wel gevonden", legt Van den Berg uit. "Het probleem met dergehjke vraagstukken is de complicerende menselijke factor, die moei-

Actiege richt Actiegeoriënteerde mensen reageren goed op psychische druk en hebben het soms nodig om goed te functioneren. Dit blijkt uit het onderzoek van Nils Jostmann, waarop hij vrijdag 2 februari promoveert. Hierin vergelijkt hij mensen die goed beslissingen kunnen nemen en snel overgaan tot handelen (actiegeonënteerden) met mensen die vaak besluiteloos zijn en moeite hebben aan iets te beginnen (toestandsgeoriënteerden). Onder hoge psychische druk blijken actiegeonënteerden zich beter te kurmen concentreren, hun emoties effectiever te reguleren en moeilijke taken efficiënter uit te voeren dan toestandsgeoriënteerden. Onder lage druk is er geen verschil. Het proefschrift laat zien dat mensen afhankelijk van hun persoonlijkheid heel verschillend op psychische druk reageren. (EB)

De VU besteedt niet alleen veel geld aan het binnenhalen van toptalent, maar ook aan het binnenhouden ervan. Zo werd econometrist Van den Berg onlangs benoemd tot tophoogleraar.

Waar Van den Berg het écht voor doet, is publiceren in wetenschappelijke topbladen. "Dat is het meest bevredigende, dat mensen met jouw artikel aan de slag gaan, daar draait het om in mijn wereld." Zo'n publicatie is de culminatie van zijn onderzoek, van het "puzzelen, het nadenken en rekenen". Van den Berg kent de klachten van collega's die menen dat de druk om zoveel mogelijk publicaties in gezaghebbende tijdschriften te hebben, ftiuikend werkt voor hun onderzoek. "Maar ik denk dat dat een excuus is voor het feit dat zij er niet in slagen voldoende te publiceren. Ik houd juist van die pubiicatiedruk. Het helpt me om productief te zijn." En productief is Van den Berg zeker. Sinds zijn 34ste al hoogleraar, tevens senior onderzoeker bij Netspar, een Nederlands netwerk voor onderzoek op het gebied van pensioen en vergrijzing. Als research fellow is hij verbonden aan verschillende instituten üi Uppsala, Londen, Parijs en Botm. Hij heeft op Princeton University gewerkt en gepubliceerd in topbladen als Econometrica, Review of Economie Studies-, American Economie Review en de Journal of the Royal Statistical Society: Series B. Hij was van 2001 tot 2004 redacteur van The Economie Journal en tegenwoordig van de Journal of Econometrics en de Journal of Population Economics. Een toptalent dus. Toen het bestuurscollege besloot een fonds in te stellen voor het aantrekken van toptalent van buiten de universiteit, vroeg zijn faculteit meteen aan het college of het niet ook een goed idee was om het toptalent dat zich al aan de VU bevindt, binnen te houden. Daar was het college het mee eens en daarom is Van den Berg nu een van de eerste tophoogleraren. Dat betekent dat hij geld krijgt om meer tijd aan zijn onderzoek te kunnen besteden en zijn onderzoeksgroep verder uit te bouwen.

> Weetjes

Meedoen

Van den Berg: 'Geweldig inspirerend hoe ze in Amerika volledig op toponderzoelc zijn gericht'

lijk in te schatten is. Om dat te ondervangen ontwikkelen we econometrische modellen." Ztilke modellen komen echter ook goed van pas in onderzoeken die op het eerste gezicht weinig met micro-economie te maken hebben. Het team van Van den Berg onderzoekt de effecten van het huwelijk op de levensduur van gehuwden. Daarvoor spitten ze in negentiende-eeuwse bevolkingsregisters. "Op de huwelijksmarkt spelen dezelfde soort complicerende menselijke factoren", aldus Van den Berg. Of iemand trouwt of niet hangt af van allerlei toevalligheden, maar ook van zijn mate van aantrekkelijkheid, zijn maatschappelijke status. "Stel, iemand trouwt snel en bereikt een hoge leeftijd, daaruit kun je niet één op één concluderen dat het huwelijk düs een positieve invloed heeft op de gezondheid. Daar spelen die andere factoren ook een rol." Het onderzoek is te vergelijken met eerder Amerikaans onderzoek naar de gezondheid van mensen tijdens recessies aan het einde van de twintigste eeuw. De uitkomst daarvan was: werkloos zijn was gunstig voor de gezondheid, want zonder werk is er ook geen werkstress. "Oké", zegt Van den Berg, "Maar dan heb ik nog wel een vraag: wat is de invloed van een bepaalde sociaal-maatschappelijke situatie waarin iemand is geboren?" Een econometrist die het effect van huwelijken onderzoekt, het lijkt of Van den Berg ver van zijn eigen onderzoeksgebied is afgedwaald, maar zo ziet hij dat helemaal niet.

"Het is een huwelijksmarkt, waar concurrentie met andere ongehuwden en de economische positie een rol spelen. Bovendien voorzien we in een van de speerpunten van de VU: interdisciplinariteit. We werken samen met sociologen, epidemiologen en psychologen met wier onderzoek veel raakvlakken bestaan."

Amerika "We halen nu al veel geld binnen puur door de reputatie die we de afgelopen jaren hebben opgebouwd. Aüjn onderzoeksgebied is een klein wereldje, en driekwart van alles speelt zich dan nog afin de Verenigde Staten. Dus in Europa kom je nogal snel bij ons uit", aldus Van den Berg. Hij is een halfjaar verbonden geweest aan de Amerikaanse Princeton-imiversiteit. Als hij eerlijk was, ging hij het liefst voorgoed naar Amerika. "Geweldig inspirerend, zoals ze daar volledig op toponderzoek zijn gericht." Privéomstandigheden houden hem hier. Niet dat hij klaagt, de VU heeft hem enorm geholpen, benadrukt hij. Maar dat hij een uitzondering is, beseft hij ook. De meeste wetenschappers moeten het hier met aanzienlijk minder middelen doen. "Kijk naar Duitsland, waar ze een Harvard am Rhein willen. Het wordt enorm onderschat hoeveel geld daarvoor nodig is, daar komt op deze manier echt nooit iets van terecht." Reageren? Mail naar: redactie@advalvas.vu.nl

Participeren is beter dan integreren, zo luidt de strekking van een betoog in NRC Handelsblad van 27 januari. Auteurs zijn politicus Ruud Lubbers, schrijfster Naema Tahir en Halleh Ghorashi, bijzonder hoogleraar management van diversiteit aan de VU. Participeren, namelijk meedoen op het werk, gezondheidszorg, scholen, culturele instellingen en sportclubs, betekent volgens de drie 'uitgaan van positieve krachten en zoeken naar gemeenschappelijke gronden, in plaats van het eindeloos benadrukken van (cultuur)verschillen'. Integratie in Nederland is bijna hetzelfde als assimilatie, menen de auteurs, en legt een sterke nadruk op het loslaten van de religieuze en culturele identiteit. Het versterkt de ongelijkheid en sluit mensen uit. Daarom moet de Nederlandse samenleving openstaan voor de positieve bijdragen van migranten. (PB)

Heelal De hoeveelheid materie in het heelal komt niet overeen met de bestaande natuurkundige theorieën. Sterker nog, eigenlijk is het bestaan van materie een groot raadsel. Bij de oerknal moet namelijk net zoveel antimaterie als materie zijn ontstaan en volgens de theorie zouden die twee zich omzetten in licht. Toch heeft een miljardste deel van de materie deze reactie overleefd. Hoe dat kan, beschrijft Max Baak in zijn dissertatie waarop hij 5 februari promoveert. Hoewel materie en antimaterie in spiegelbeeld volledig aan elkaar gelijk zijn, blijken er toch kleine verschillen op te treden in vervaltijden. De standaardtheorie onderkent deze mogelijkheid, maar geeft geen afdoende verklaring. Nu wordt wereldwijd getracht een betere verklaring te vinden. Baak deed onderzoek naar vervaltijden bij het zogeheten bottomquark in B-meson-deeltjes (subatomaire bouwstenen). Hierbij bleken verschillen m levensduur voor te komen bij matene en antimaterie. (DdH)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen