Bijzondere chemie?! - pagina 200

FARMACOCHEMIE

these van para-aminosalicylzuur (een geneesmiddel tegen tuberculose) en methylthiouracil (een schildklierremmer). Het project werd een succes. Brocades verdiende er goed aan en besloot tot een eigen onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen. Brocades had echter geen ervaring met dit soort onderzoek en zeker geen faciliteiten. Nauta was bereid (in deeltijd) een onderzoeksgroep op te zetten. Een deel van deze onderzoeksgroep, de synthesegroep, werd aan de Vrije Universiteit geïn202

stalleerd. Daarnaast werd een farmacologische groep ondergebracht bij de Faculteit der Farmacie van de Universiteit van Utrecht. De keus viel op een project dat destijds 'in' was en farmacochemisch eenvoudig was: spasmolyse. Er werden esters gemaakt van amandelzuur en mentholderivaten en aan beide werden spasmolytische eigenschappen toegekend. Het product (de amandelzure ester van 3,3,5-trimethylcyclohexanol) werd onder de naam cyclandelaat (cyclospasmol®) op de markt gebracht. Dit product was jarenlang een geldmaker van Brocades. In 1952 promoveerde drs. A. B. H. Funcke op dit onderwerp. Een volgend succes was gebaseerd op het eerdere organische werk van Nauta bij Coops aan gesubstitueerde difenylmethylchlorides, waaruit op klassieke manier tetrafenylethanen werden gemaakt. Bij de synthese traden felle kleurreacties op van gevormde radicalen en er werd vastgesteld dat de aard van vooral de orthosubstituenten op de fenylgroepen een belangrijke rol speelde. Eind jaren veertig introduceerde de Amerikaan dr. G. Rieveschl bij de firma Parke-Davis een difenylmethaan-derivaat (diphenhydramine, benadryl®) als succesvol antihistaminicum. Nauta ontdekte een gat in de octrooien. De specifieke invloed van substituenten in de fenylkernen was niet vastgelegd. Vervolgens legde Nauta een verband met zijn ervaringen met de difenylmethaanverbindingen. Hij vroeg zich af of er invloed zou zijn van de substituenten op de biologische activiteit. In het promotieonderzoek van drs. A. F. Harms werd onder meer vastgesteld dat een orthomethylgroep de anticholinerge activiteit van difenylmethaan-verbindingen verhoogt, terwijl een paramethylgroep deze activiteit juist verlaagt, maar tegelijkertijd de antihistamine activiteit (Hi) verhoogt. Brocades greep de kansen en er volgde een fel octrooigevecht, dat Nauta en 'de zijnen' wonnen. Het orthomethyl-derivaat werd wereldwijd een succesvol geneesmiddel (orfenadrine, disipal®, anti-Parkinson), terwijl het para-analogon als antihistaminicum werd geïntrodu-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen