GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Augustinus' werk over de christelijke wetenschap - pagina 19

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Augustinus' werk over de christelijke wetenschap - pagina 19

Rede uitgesproken ter aanvaarding van het ambt van hoogleeraar aan de Vrije Universiteit te Amsterdam

3 minuten leestijd Arcering uitzetten

eerste plaats en vooral er naar moeten streven, dat men hen begrijpt, en dat i n h u n uitdrukkingswijze nooit de oorzaak gelegen mag zijn, dat ze minder goed verstaan worden. N o o i t mogen ze welluidendheid stellen boven duidelijkheid, ja zelfs is het geoorloofd woorden of wendingen te gebruiken, die i n strijd zijn met het Latijnsche vocabularium of met de grammatica, mits daardoor het begrijpen gemakkelijker valt. K o r t o m de redenaar moet , , i n verbis verum amare, non verba", i n de woorden de waarheid beminnen, niet de woorden. Wanneer een gouden sleutel niet kan openen, waarom zou men dan niet een houten gebruiken, die het wel kan ? ) Deze beroemde woorden van den kerkvader n u beteekenen i n de absolute monarchie der rhetorica niets minder dan revolutie. D e oratio, die volgens Quintilianus de regina rerum was, wordt van den troon gestooten en i n haar plaats wordt aan de waarheid de scepter geschonken. D e beteekenis van deze uitspraak, ook voor de geestelijken, voor wie, zooals Haarhoff i n zijn werk „Schools of G a u l " terecht o p m e r k t ) , de overgang van de rhetorenkatheder naar den preekstoel dikwijls alleen een kwestie was van verandering van plaats en onderwerp, kunnen wij, met onze moderne opvattingen, ternauwernood op de juiste waarde schatten. 72

73

Gaat dus de waarheid boven de welsprekendheid, zoo w i l dat nog niet zeggen, dat deze laatste veronachtzaamd mag worden. E n daarom zet Augustinus uitvoerig het doel der welsprekendheid uiteen, zich aansluitend bij Cicero, hoewel hij dien niet met name noemt. Ik zal hem i n die uiteenzetting niet volgen. In 't kort komt ze hierop neer, dat de redenaar door zijn welsprekendheid moet bereiken, dat hij onderricht, bekoort en beweegt, ,,ut doceat, ut delectet, ut flectat", zoodat men hem aanhoort „intellegenter, libenter, oboedienter", met begrijpend inzicht, met graagte en met volgzaamheid. Daartoe moet hij over kleine zaken kalm en eenvoudig, over middelmatige bedaard en bezonnen en over groote op verheven wijze spreken. V a n ieder van deze drie genera dicendi, de submissa, temperata en grandis dictio geeft Augustinus dan een voorbeeld van den apostel Paulus, van Cyprianus en van A m b r o s i u s ) , daarmee opnieuw het bewijs leverend van de juistheid zijner opvatting, dat de Christelijke literatuur het geschikte materiaal kan leveren voor rhetorische studiën. 74

21

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 24 maart 1933

Inaugurele redes | 28 Pagina's

Augustinus' werk over de christelijke wetenschap - pagina 19

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 24 maart 1933

Inaugurele redes | 28 Pagina's