Jaarboek 1984-1985 - pagina 85

Mijnheer de Rector, Dames en Heren, Het is mij een groot voorrecht dat ik, nadat ik zoveel jaar van de universiteit weg ben, gevraagd ben bij deze 40-jarige herdenking van de bevrijding iets te zeggen. Op het eerste gezicht lijkt dat heel gemakkelijk, zelfs al heb je de bevrijding niet meegemaakt, want je ziet om je heen in de wereld zoveel geknechte volken dat je je een voorstelling kunt maken wat het betekent als een volk, dat 5 jaar onder de druk van een goddeloze bezetter heeft geleefd, ervaart dat de dag van de bevrijding er eindelijk is, dat het voorbij is, dat de bezetter verdwijnt. Maar naarmate de jaren verstrijken wordt het moeilijker zich concreet voor te stellen de avond van de 4de mei toen de eerste berichten doorkwamen en daarna de 5e mei dat het werkelijk voorbij was. Er is een tweede wat het moeilijk maakt, en wel dit. Degenen die het meegemaakt hebben, hebben meegemaakt voorbeelden van moed en voorbeelden van lafheid, maar vooral een grote mate van kameraadschap, een kameraadschap die bij degenen die nu nog leven bij het klimmen der jaren niet slijt, maar sterker wordt. Maar dat roept het gevaar van nostalgie op. Ik denk dat de huidige generatie die haar eigen verantwoordelijkheden heeft en haar eigen verdriet en haar eigen vreugde, niet gesteld is op de nostalgie, die het verzet als het herdacht wordt, soms kenmerkt. Er is een derde moeilijkheid namelijk dat we overvoerd zijn met oorlogsherinneringen, dankzij het overigens voortreffelijke medium van de televisie; want wat zou onze wereld kleiner zijn als wij de televisie niet hadden. Ik zal proberen niet in de kuil van de nostalgie te vallen want herdenken heeft alleen zin wanneer het stimuleert tot handelen en denken, denken en handelen nu en voor de toekomst. Wat was de inzet van de Tweede Wereldoorlog? In wezen was het om je houding te bepalen een gemakkelijke oorlog, want waar het om ging dat was niet in de eerste plaats machtsstreven van heersers over volken, ook niet geheime economische machten zoals bij andere oorlogen vaak het geval was, maar de inzet van de Tweede Wereldoorlog was simpel: de mens als schepsel van God, als wezen van onmetelijke waarde en waardigheid. Hitler maakte een keurkorps, een orgaan van de staat, de SS die opdracht had mensen te martelen en te vernietigen. Dat gebeurde in naam van de staat: Joden, zigeuners, homosexuelen, jehovagetuigen. Als ik dan toch een herinnering mag ophalen dan is het de morgen van de 9e mei 1945 in de Nieuwe Kerk waar, toen nog, dominee Miskotte de dankdienst leidde. Er was geen radio, er was geen ruchtbaarheid aan gegeven, geen krant die het had kunnen vermelden, en toch zat de kerk stampvol want dat was als een lopend vuur door Amsterdam gegaan: Miskotte, 9 mei om 10 uur in de Nieuwe Kerk. Later toen hij de preek uitgegeven heeft, heeft hij haar de titel gegeven 'Gods vijanden vergaan'. Die titel was ontleend aan Psalm 92, vers 10 Want zie Uw vijanden Heer, want zie uw vijanden zullen te gronde gaan. Dat is wel een riskante titel 83

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen