Jaarboek 1985-1986 - pagina 120

kwaliteit heeft hij ook de conferentie van Den Pasar bijgewoond. Hij schreef daarover een zeer interessant verslag voor de zendingsconsul in Batavia (13 januari 1947). In 1956 keerde Onvlee definitief terug naar Nederland en aanvaardde de benoeming tot buitengewoon hoogleraar in de culturele antropologie aan de Vrije Universiteit. Hij was in hart en nieren een antropoloog, al is hij theoloog en taalgeleerde gebleven ook in de beoefening van de culturele antropologie. Tegen de taalgeleerde in opleiding had Adriani eens een opmerking gemaakt over zijn theologische studie: 'Je zult straks wel merken dat je heel deze zaak dadelijk loslaat, daar er andere dingen zijn die je bezig houden en je hier niet veel aan hebt.' Swellengrebel zegt hierover 'dat dit bepaald niet de ervaring geweest is van Onvlee, die steeds ondervonden heeft dat inzicht in de theologische achtergrond en betekenis van een bijbelgedeelte voor een bijbelvertaler noodzakelijk is'. Door deze theologische achtergrond kon hij als antropoloog ontkomen aan een absoluut cultuurrelativisme dat in de jaren 50 nog veel invloed had in de culturele antropologie. Hij onderkende dat iedere cultuur zijn eigen antwoorden geeft op normen die zij als gezaghebbend erkent. De titel van de bundel opstellen van Onvlee, die hem op zijn 80ste verjaardag werd aangeboden, getuigt op pregnante wijze van die visie: 'Cultuur als Antwoord' (1973). Alleen doordat de mens normen erkent kan hij er van afwijken en heeft hij de vrijheid ze op eigen wijze te concretiseren. Zo ontstaat er verscheidenheid en is elke cultuur in beweging. In zijn afscheidscollege: 'Genormeerd en Variabel' werkt hij dit op overtuigende wijze uit. God heeft de mens de norm in zijn hart gegeven, dat is de bron van de scheppende creativiteit van de mens die immers bijna goddelijk is, zoals psalm 8 zegt. Door zijn werk als bijbelvertaler had hij diep inzicht gekregen in het geheel eigen karakter van de cultuur van Soemba en van de bijkans onoverkomelijke moeilijkheden om mensen uit zo'n volstrekt andere wereld werkelijk te verstaan. Hij stond hier in de lijn van de geniale taalgeleerde Van der Tuuk die in 1856 al schreef overtuigd te zijn: 'dat een Batakse bijbelvertaling knoeiwerk is; vertaalt men zo dat de Batak het begrijpen, dan is de bijbel verknoeid, en wil men de bijbel teruggeven, dan is de Batakse taal verknoeid'. Hij verzucht: 'de bijbelvertahngen, die godvruchtige verkrachting van de taal', en hij houdt er mee op. Maar Onvlee die eveneens de onmogelijkheid ziet van een bijbelvertaling in een zo geheel andere denkwereld zet door met dat taaie geduld dat hem zo eigen was. Hij begint met het bestuderen van de samenleving, met de verbanden waarin de onderhnge relaties zijn gehecht en ontdekt dan dat de verwantschapsverhoudingen de kern van deze samenleving raken. Nu begrijpt hij waarom een vreemdeling een onmogelijke positie heeft. Een Soembanees zei hem: 'U moet een Soembase vrouw trouwen, dan bent u een der onzen'. Van der Tuuk had al eens zo iets geopperd, maar Onvlee maakt duidelijk wat zijn voorganger al intuïtief had aangevoeld. 118

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen