1967 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 19

FREUD ALS JOOD

3

des „Volkes des Buches" stammt. Die Formen des Talmuds sind die Archetypen für so manche associativen und interpretierenden Methoden. Der stereotype aramaische Satz der die talmudische Interpretation einleitet, lautet in der Ubersetzung: „Was will er mich horen lassen?" In „The origins of psychoanalysis" (Int. Journ. of Ps. anal. XXXVI) beschrijft Erikson de invloed van de atmosfeer van het Victoriaanse Wenen, die volgens Erikson zowel een remmende invloed zal gehad hebben op Freud's sociale psychologie, als een stimulans zal geweest zijn om de sexualiteit in zijn onderzoek te accentueren. Met vele geniale joden heeft Freud het lot gedeeld te leven in een symbiose van twee culturen, de joodse en de Duitse. In een bundel studies „Portrats zur deutsch-jüdischen Geistesgeschichte" spreekt Thilo Koch van „diese Begegnung im Widerspruch, dieses grosze, so schauerlich abgebrochene Fragment der Geistesgeschichte". Het zal zeker niet toevallig zijn dat de joden, levend in een niet-joodse en vaak zo barbaars vijandige omgeving, goede psychologen (en sociologen) geworden zijn. Hun problematische situatie maakte het menszijn zelf problematisch. Wie voortdurend in een latente bedreiging door zijn medemens leeft, zal deze mens uit zelfbehoud trachten te begrijpen. Hun geïsoleerde positie schept distantie, waardoor zij hun omgeving naakter, en door hun begaafdheid scherpzinniger zagen. Ondanks de vaak zo vijandige distantie is de joodse en Duitse geest zo hecht verbonden geweest, dat het vaak zo moeilijk te zeggen is wat in deze symbiose het joodse en wat het Duitse is. In „Portrats zur deutsch-jüdischen Geistesgeschichte" vraagt Heinrich Böll in zijn artikel over Karl Marx zich af: was deze „Drang zum Absoluten" joods, of was zij van Hegeliaanse oorsprong? Martin Buber antwoordt in dezelfde bundel op de vraag of er overeenkomst en begrip mogelijk geweest is tussen de joodse en de Duitse geest: „Ja, es hat etwas zu tun mit dem deutschen Idealismus. Die Hinwendung zum Geist, zum Geist überhaupt, das unbedingte Primat des Geistes als Herrscher über das Leben in der deutschen Philosophic des 18. und 19. Jahrhunderts — das ist sowohl jüdisch als auch deutsch." Het problematische van het behoren tot twee culturen blijkt uit de opmerking die Freud maakt bij het ontvangen van de Goetheprijs, toen hij sprak over „unser Vaterland" en hetgeen hij schrijft in het voorwoord van de hebreeuwse vertaling van zijn „Totem und Tabu": „Keiner der Leser dieses Buches wird sich so leicht in die

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen