1970 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 85

WETENSCHAP EN MAATSCHAPPELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID*) DOOR H. J. HEERING 1 De tijd van het Bildungsideal is voorbij — de tijd van de wetenschap als cultuur der élite, als puur-theoretisch, geestelijk onderzoek. In mijn studentenjaren was de sterrekunde in dit opzicht nog de laatste der Mohikanen: uitermate interessant en volslagen nutteloos. Onze kosmonauten en hun bewonderaars weten wel beter. In deze gehele ontwikkeling is de uitspraak van de 17-eeuwse Francis Bacon kennis is macht profetisch gebleken. 2 Met de kennis is de menselijke macht mateloos gegroeid. Zo zeer, dat men bij het onderzoeken welke machten onze maatschappij beheersen, uiteindelijk bij een 3-tal komt: big business, big politics en big science — maar de meeste van deze is big science. Zonder deze geperfectioneerde wetenschap zijn immers ook big business en big politics niet te denken. De grote zaken worden gedaan met behulp van de door de techniek geleverde producten en deze techniek is het kind van de wetenschap — zo zij niet daar zelfs het stimulerende hart van vormt. En dat de grote politiek met haar militaire instrumentatie niets is zonder de wetenschap, bleek nooit zo duidelijk als in het verloop van de laatste wereldoorlog. Het enige dat daarbij nog vermeld moet worden, is dat „science" hier in angelsaksische zin moet worden beperkt: het zijn niet de geesteswetenschappen die zo'n grote macht uitoefenen, doch de natuurwetenschappen, met hoogstens de door deze meegetrokken mens-wetenschappen. 3 Men heeft uit deze situatie wel geconcludeerd, dat „salvation by science" komen zou; zo optimistisch spreken wij niet meer, doordrongen als wij zijn van de ambiguïteit van de maatschappelijke *) Noot van de Redactie. Dit artikel is een reconstructie door de schrijver van wat hij in het op 3 november 1969 door hem gehouden Studium Génerale-college van de Vrije Universiteit te Amsterdam gezegd heeft. De Redactie is hem zeer erkentelijk dat hij op haar verzoek zich deze moeite heeft willen getroosten. Dat er, naar zijn eigen w^oorden, wat anders te voorschijn is gekomen, dan hij in Amsterdam gezegd heeft, is volkomen begrijpelijk en maakt de bijdrage niet minder waardevol.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen