1970 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 238

194

ONZEKER WETEN

schrijving. Aan 't eind van zijn leven merkte Sir Isaac Newton op dat hij zichzelf vindt staan aan 't strand van een oceaan van nietontdekte waarheid. Nu, bijna 300 jaar na het verschijnen van de „Principia", weten we dat de gravitatiewet in zijn oorspronkelijke vorm niet geldig is. In sterke gravitatievelden blijkt de formulering zoals Einstein die in zijn relativiteitstheorie gegeven heeft, een betere beschrijving te geven van de experimentele gegevens. Werking op afstand wordt in de veldentheorie beschreven als een virtuele uitzending van deeltjes, de quanta van het veld. Als tweede voorbeeld van het onzekere weten van de natuurkundige noem ik zijn kennis van de natuurconstanten. Voorbeelden van natuurconstanten zijn de universele gravitatieconstante G, de elementair lading e, de lichtsnelheid c en de constante van Planck, of het elementair werkingsquant h. Zulke natuurconstanten komen voor in verschillende relaties in het verband van eenzelfde theorie en kunnen op verschillende wijzen experimenteel bepaald worden. Leveren deze experimenten alle dezelfde waarden van deze grootheden op dan wijst dat op de juistheid van de veronderstellingen over het constant zijn van de grootheden en de verwantschap van de relaties binnen het geldigheidsgebied van de experimenten. Hierbij is een minimale onzekerheid in de experimentele gegevens gewenst om de onzekerheden in de theorie te onderzoeken. Uiteraard is nooit met zekerheid te zeggen, dat de waarden van deze grootheden onveranderlijk met de tijd en onder alle omstandigheden hetzelfde zijn. Regelmatig duiken er in de literatuur over deze onderstellingen zowel speculaties als experimenten op. Zo werd op de volgende wijze gespeculeerd over het constant zijn in de tijd van de universele gravitatieconstante G. Het kleine getal J4 X 10'^^ dat, zoals we zagen de verhouding is tussen de grootte van de aantrekkende zwaartekracht en de afstotende Coulombkracht tussen twee electronen werd in verband gebracht met de ouderdom van het heelal. Gewoonlijk wordt deze ouderdom uitgedrukt in jaren, maar nemen we als tijdseenheid de tijd die het licht nodig heeft om een proton te passeren, dan vinden we voor die ouderdom ^-6 X 10 *^. Het product van dit grote getal en het genoemde getal is ' ^ 1.5. Ondersteld werd nu dat de waarde van de universele gravitatieconstante G afneemt met de leeftijd van het heelal, maar dat dit product constant blijf. Was dit het geval dan zou in de tijd dat het eerste leven

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen