1971 Geloof en Wetenschap : Orgaan van de Christelijke vereeniging van natuur- en geneeskundigen in Nederland - pagina 89

G. A. LINDEBOOM

53

la Chymie (p. 284) - Boerhaave die hij dikwijls „Ie grand Boerhaave", of zelfs „notre divin maitre" noemde. Hoe dan ook - het was een Fransman, de medisch-historicus Charles Daremberg, die omstreeks 1870 een koud stortbad goot over de geestdriftige vereerders van de beroemde Nederlander. Bestudering van zijn leerboeken bracht hem tot de ontnuchterende gevolgtrekking, dat in Boerhaaves medische leerboeken; quelques unes des vérité's et presque toutes les erreurs de son temps se sont donnés rendez-vous". Na zulk een uitspraak van een autoriteit op het gebied van de geschiedenis der geneeskunde werd het ietwat moeilijk voor de landgenoten van de beroemde man voort te gaan met hooggestemde lofuitingen. In elk geval is er vanaf dat ogenblik een zekere daling in de lijn van de waardering van Boerhaave te onderkennen. Busken Huet, die blijk gaf onvoldoende oog te hebben voor de relevantie van het kleine detail in de levensbeschrijving van grote mannen, liet zich reeds enigszins denigrerend uit over Boerhaaves faam en populariteit. Hij trok de oprechtheid van de gezindheid van de brave Leidse burgers in twijfel, waarin ze zich met de studenten verenigden om in de donkere januarimaand van 1723 het universiteitsgebouw aan het Rapenburg en omgeving feestelijk te verlichten ter gelegenheid van het herstel van de populaire professor van een maandenlange, pijnlijke ziekte - het mocht wat; „méér dan één vetpot kon er op overschieten; de welvaart van de stad was immers voor een groot deel vastgezet op het hoofd van Boerhaave, die van alle zijden studenten naar Leiden trok". En in 1918, bij de herdenking van de 250ste terugkeer van Boerhaaves geboortedag, hebben twee Nederlandse geleerden van naam, Van Leersum en Ernst Cohen, blijkbaar verlegen met de uitbundige lof voor hun landgenoot, als om strijd geroepen tot matiging in de waardering van Boerhaave. Ze spraken van zijn gebrek aan oorspronkelijkheid - Van Leersum door er op te wijzen, dat zijn naam aan geen enkel symptoom of ziektebeeld verbonden was - daarbij geheel over het hoofd ziend de meesterlijke en indrukwekkende, klassieke beschrijving van de korte, dodelijke ziekte van de Graaf van Wassenaar, bij wie Boerhaave zelf, ten huize van de hoge lijder, met onmiskenbare vaardigheid de lijkopening verrichtte en als eerste in de geschiedenis der geneeskunde een spontane scheur in de slokdarm als ziekte- en doodsoorzaak herkende - Cohen door al te gemakkelijk af te dingen op Boerhaaves betekenis voor de scheikunde, onder ver-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen